Rządowy projekt ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych

działalności obwarowane jest dodatkowymi warunkami, w szczególności w postaci
konieczności stwierdzenia, że zapotrzebowanie użytkowników końcowych nie jest
zaspokojone, wykazanie tej okoliczności w informacji przedkładanej Prezesowi UKE oraz
społeczeństwu, jak również reagowania na zmieniające się warunki rynkowe w zakresie
inicjatyw prywatnych ze strony przedsiębiorców telekomunikacyjnych (wraz z postępem
technologicznym inicjatywa prywatna może stać się gotowa do samodzielnego zaspokojenia
zapotrzebowania użytkowników końcowych). Działalność podejmowana przez samorządy
musi być ponadto proporcjonalna i niedyskryminująca. Przepis ust. 2 przewiduje wyłączenie
od wyżej wymienionych warunków, w przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych
na potrzeby organów administracji publicznej, państwowych lub samorządowych jednostek
organizacyjnych oraz podmiotów publicznych, a także w przypadku usług
telekomunikacyjnych świadczonych wyłącznie w miejscach publicznych poprzez publicznie
dostępne punkty dostępu do Internetu.
W art. 7 uregulowany został przypadek, w którym samorządy mogą świadczyć usługi
telekomunikacyjne użytkownikom końcowym bez pobierania wynagrodzenia lub

za wynagrodzeniem niższym niż cena rynkowa – chodzi przede wszystkim o umożliwienie
realizowania wielu cennych inicjatyw, które dotychczas sprawdziły się jako zasadna
i efektywna interwencja publiczna (np. darmowy dostęp do Internetu o ograniczonej
prędkości), przy czym inicjatywy te – z uwagi na największe ryzyko przy ich podejmowaniu
dla zakłócenia konkurencji na rynku telekomunikacyjnym – powinny zostać poddane
uprzedniej kontroli ze strony Prezesa UKE. Kontrola ta polegałaby na tym, że Prezes UKE
w drodze decyzji określałby zakres i warunki świadczenia usług detalicznych (np. parametry
darmowego dostępu do Internetu). Decyzja Prezesa UKE nie zwalniałaby przy tym
samorządów z konieczności przestrzegania reguł dopuszczalnej pomocy publicznej oraz
spełnienia wymagań określonych w przepisach odrębnych.
Art. 8 – określa wyjątki od zasady, że j.s.t. nie udostępnia infrastruktury lub sieci
telekomunikacyjnej w zamian za opłaty poniżej kosztu wytworzenia, ani też nie finansuje
działalności polegającej na świadczeniu usług użytkownikom końcowym. Wyjątki
uzależnione są od stwierdzenia, że ze względu na warunki ekonomiczne nie jest możliwe
prowadzenie opłacalnej finansowo działalności telekomunikacyjnej na danym obszarze,
a nadto w przypadku finansowania może dotyczyć to wyłącznie świadczenia usług
telekomunikacyjnych użytkownikom końcowym lub świadczenia usług przedsiębiorcom
telekomunikacyjnym na potrzeby świadczenia tych usług użytkownikom końcowym.

19
Art. 9 – w przypadku gdy jednostka organizacyjna jednostki samorządu terytorialnego
prowadzi działalność telekomunikacyjną, wprowadzono obowiązek prowadzenia oddzielnej
ewidencji dla działalności telekomunikacyjnej oraz działalności w zakresie budowy

i nabywania praw do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, co ma
zapewnić transparentność tej działalności, w szczególności w zakresie stosowanych opłat.
Art. 10 przewiduje, że podmiot, który wybudował, przebudował, wyremontował
infrastrukturę telekomunikacyjną wykorzystywaną do świadczenia publicznie dostępnych
usług telekomunikacyjnych lub publiczną sieć telekomunikacyjną, które w całości lub
w części finansowane są ze środków publicznych, ma obowiązek prowadzenia ewidencji
w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów, zysków i strat w zakresie
budowy oraz nabywania praw do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci
telekomunikacyjnych, jak również działalności telekomunikacyjnej.
Art. 11 – implementuje wymóg prawa wspólnotowego, by prowadzenie działalności
telekomunikacyjnej oraz wykonywanie uprawnień właścicielskich względem przedsiębiorcy
telekomunikacyjnego było strukturalnie i skutecznie oddzielone od wykonywania
kompetencji do przyznawania tzw. prawa drogi dla infrastruktury telekomunikacyjnej.
Art. 12 – nakłada na operatora publicznej sieci telekomunikacyjnej obowiązek zapewnienia
możliwości przyłączenia, o którym mowa w art. 139 ustawy – Prawo telekomunikacyjne,
infrastruktury telekomunikacyjnej oraz sieci telekomunikacyjnej j.s.t. do swojej sieci
telekomunikacyjnej.
Art. 13 – nakłada na j.s.t. obowiązek umożliwienia zainteresowanym przedsiębiorcom
telekomunikacyjnym oraz podmiotom, o których mowa w art. 4 pkt 1, 2, 4, 5 i 8 ustawy
– Prawo telekomunikacyjne, dostępu telekomunikacyjnego.
Zgodnie z ust. 2 jednostka samorządu terytorialnego, która świadczy usługi na rzecz
użytkowników końcowych, jest obowiązana, na wniosek przedsiębiorcy
telekomunikacyjnego, zapewnić temu przedsiębiorcy dostęp telekomunikacyjny
umożliwiający sporządzenie przez tego przedsiębiorcę konkurencyjnej oferty dla
użytkowników końcowych.
Ust. 3 stanowi, że do zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego stosuje się odpowiednio
przepisy art. 26 – 45 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, z tym że:
1) jednostka samorządu terytorialnego wykonująca działalność, o której mowa w art. 3
ust. 1:
a) traktowana jest jak operator o znaczącej pozycji rynkowej,

20
b) jest obowiązana zawrzeć umowę o dostępie telekomunikacyjnym w terminie 30 dni
od dnia wystąpienia o jej zawarcie,
c) jest obowiązana do równego traktowania przedsiębiorców telekomunikacyjnych,
w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych
okolicznościach;
2) obowiązki regulacyjne nałożone na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego stosuje się
do infrastruktury, do której przedsiębiorca ten uzyskał dostęp telekomunikacyjny, na
takich samych zasadach, jakie stosuje się do infrastruktury tego przedsiębiorcy;
3) do decyzji o dostępie telekomunikacyjnym stosuje się przepisy art. 15 – 17 ustawy z dnia
16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne.
Art. 14 – ustanawia regułę kolizyjną, według której pierwszeństwo mają przepisy ustawy
– Prawo telekomunikacyjne nakładające na j.s.t. dalej idące obowiązki.
Art. 15 – określa podstawowe ramy działalności j.s.t. w sektorze telekomunikacyjnym
w zakresie interwencji po stronie popytu. Celem w tym przypadku jest w zasadzie
umożliwienie nieograniczonej działalności, bowiem działalność ta może wyłącznie
stymulować konkurencję przedsiębiorców telekomunikacyjnych. W ramach tej działalności
samorządy mogą realizować szereg projektów, z których kluczowe to wsparcie konsumentów
w sprzęt i wiedzę niezbędną do korzystania z usług szerokopasmowych oraz gromadzenie
informacji o zapotrzebowaniu użytkowników końcowych na usługi określonego rodzaju,
a następnie podejmowanie aktywnych działań na rzecz zaspokojenia tego zapotrzebowania
przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Z doświadczeń innych państw wynika,

że zwłaszcza ostatnie z wymienionych działań prowadzi do efektywnych rezultatów,
zwłaszcza gdy jest łączone ze wsparciem finansowym dla konsumentów (samorząd z jednej
strony pomaga przedsiębiorcom dotrzeć do informacji o zapotrzebowaniu na określone
usługi, a z drugiej strony dla użytkowników końcowych jest instytucją zaufania publicznego,
co prowadzi do tego, że w ramach tego typu programów z udziałem samorządu użytkownicy
częściej decydują się na nawiązanie relacji umownej z przedsiębiorcami
telekomunikacyjnymi).
Zgodnie z ust. 2 warunki i tryb finansowania tej działalności organ stanowiący jednostki
samorządu terytorialnego może określić w drodze uchwały.
Jednocześnie w ust. 3 określono, iż działalność taka powinna być przejrzysta, proporcjonalna,
niedyskryminująca i zmierzać do utrzymania neutralności technologicznej. Proporcjonalność
jest jedną z fundamentalnych zasad Wspólnot Europejskich, wyrażoną w art. 5 Traktatu

21
ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Oznacza ona, iż środki podejmowane w ramach tej
działalności muszą być adekwatne do wyznaczonych zadań. Zgodnie z tą zasadą działanie
powinno być odpowiednie (takie, dzięki któremu cel będzie możliwy do osiągnięcia),
konieczne oraz proporcjonalne sensu stricte (takie, które w jak najmniejszym stopniu stanowi
przeszkodę w wykonywaniu innych celów).
W celu zapewnienia przejrzystości ust. 4 stanowi, iż każde przedsięwzięcie jednostek
samorządu terytorialnego, podejmowane w zakresie działalności mającej na celu pobudzenie
lub agregację popytu użytkowników na usługi związane z szerokopasmowym dostępem
do Internetu, w szczególności edukacyjne i szkoleniowe, wymaga ogłoszenia na stronach
internetowych danej jednostki samorządu terytorialnego i w siedzibie tej jednostki informacji
o takim przedsięwzięciu.
Art. 16, 17, 19 i 25 – określają zasady i warunki działalności przez podmioty wykonujące
zadania z zakresu użyteczności publicznej w sektorze telekomunikacyjnym. Podmioty
wykonujące zadania z zakresu użyteczności publicznej, zgodnie z definicją z art. 2 ust. 1
pkt 3 projektu ustawy, to przedsiębiorstwa energetyczne oraz wodociągowo-kanalizacyjne,
jednakże wyłącznie takie, które są jednostkami sektora finansów publicznych lub

są nadzorowane przez takie jednostki. Przedsiębiorstwa te dysponują zbudowaną ze środków
publicznych infrastrukturą techniczną, która bez przeszkód może być wykorzystywana
na potrzeby realizowania inwestycji telekomunikacyjnych, co pozwoli na osiągnięcie synergii
w zakresie infrastruktury (np. współkorzystanie ze słupów, masztów, kanalizacji,
światłowodów). Ponadto przedsiębiorstwa te posiadają bogate doświadczenie w zakresie
prowadzenia inwestycji liniowych i w ramach swojej podstawowej działalności prowadzą
liczne inwestycje w zakresie budowy i modernizacji infrastruktury technicznej, a przy tej
okazji mogą jednocześnie realizować inwestycje na potrzeby telekomunikacji, zwłaszcza
w zakresie infrastruktury pasywnej, co pozwoli na osiągnięcie synergii w zakresie
prowadzonych robót budowlanych. Efekt synergii infrastrukturalnej i realizacyjnej oznacza
niższe koszty budowy infrastruktury telekomunikacyjnej oraz istotne zwiększenie podaży tej
infrastruktury, a nadto przynosi korzyści dla tak istotnych sfer życia publicznego, jak ład
przestrzenny czy ochrona środowiska. Działalność podmiotów wykonujących zadania
z zakresu użyteczności publicznej, zwłaszcza z sektora energetycznego, może przyczynić się
do rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, w tym szerokopasmowych, zwłaszcza sieci
NDA/NDN. Jak pokazuje doświadczenie innych państw, przedsiębiorstwa tego typu
zazwyczaj akceptują wyższe ryzyko działalności i jednocześnie niższe marże, stąd też ich

22
kluczowa rola w inwestycjach NDA/NDN (całe zjawisko określane jest jako „pół-
komercyjna ekspansja sektora publicznego”). Przykładami są takie projekty jak Wilhelm.tel
i CityNetCologne w Niemczech, DONG Energy w Danii (największy operator NGN/NGA
w Danii), Blizznet w Austrii (zakłada przyłączenie 1000 gospodarstw domowych w Wiedniu,
projekt największy w Europie), Lyse Tele w Norwegii (16 gmin), MalarNetCity w Szwecji.
Cechami dominującymi tych projektów było prowadzenie działalności telekomunikacyjnej
przez spółkę córkę przedsiębiorstwa energetycznego oraz finansowanie działalności bez
wsparcia środkami publicznymi.
W art. 16 ust. 1 ustanowiono wyraźną regułę, że podmioty wykonujące zadania z zakresu
użyteczności publicznej mogą budować i eksploatować infrastrukturę telekomunikacyjną
i sieci telekomunikacyjne, nabywać prawa do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci
telekomunikacyjnych oraz dostarczać sieci telekomunikacyjne lub zapewniać dostęp
do infrastruktury telekomunikacyjnej oraz świadczyć z ich wykorzystaniem usługi
przedsiębiorcom telekomunikacyjnym. Działalność taka może być prowadzona jako
działalność gospodarcza, aczkolwiek w aspekcie osiągania zysku najczęściej na warunkach
częściowo odmiennych niż akceptowalne przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych.
Przepis ten wyłącza możliwość wykonywania działalności telekomunikacyjnej w zakresie
świadczenia usług telekomunikacyjnych użytkownikom końcowym. Głównym powodem
takiego rozwiązania jest realne zagrożenie naruszenia równowagi wśród podmiotów
uprawnionych do świadczenia usług telekomunikacyjnych użytkownikom
końcowym. Podmioty wykonujące zadania z zakresu użyteczności publicznej dysponują
bowiem, co zostało wskazane wyżej, infrastrukturą techniczną, która może być wykorzystana
do świadczenia usług telekomunikacyjnych użytkownikom końcowym (maszty, słupy,
kanalizacja czy światłowody), a także posiadają ogromne doświadczenie w zakresie
inwestycji o podobnym (liniowym) charakterze, co sytuuje je na zupełnie innej pozycji
ekonomicznej niż pozostałe komunalne przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Dowodzi
to występowania istotnych różnic między dwiema wskazanymi grupami podmiotów.
Te okoliczności uprawniają ponadto tezę, że umożliwienie publicznym przedsiębiorstwom
energetycznym oraz przedsiębiorcom wodociągowo-kanalizacyjnym świadczenia usług
telekomunikacyjnych użytkownikom końcowym prowadziłoby do braku możliwości
efektywnego wykonywania działalności w analogicznym zakresie przez pozostałe komunalne
przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Mogłoby to również zachwiać równą i skuteczną
konkurencją na danym rynku lokalnym. Należy w tym kontekście zwrócić bowiem uwagę

23