Rządowy projekt ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych

przepływności (przepustowości) sieci również należą do najniższych w UE: 83,1 % mieściło
się w zasięgu 144 Kbps – 2 Mbps, zaś średnia unijna dla tego segmentu wynosi tylko
25,1 %14). Efektem powyższego jest stopniowe odchodzenie w przyszłości od usług
świadczonych w technologii tradycyjnej (PSTN) na rzecz usług świadczonych w technologii
przesyłu pakietowego (IP).
Wskazana powyżej zmiana ma duże znaczenie w kontekście przepływności (przepustowości),
jakie zagwarantować mogą obecnie istniejące w Polsce sieci telekomunikacyjne w stosunku
do prognozowanych zapotrzebowań w przyszłości. W odniesieniu do powyższego Instytut
Łączności zauważa m.in. co następuje: „Wydaje się, że infrastruktura telekomunikacyjna
(stacjonarna), z wyjątkiem infrastruktury telewizji kablowej, nie jest dostosowana
do szybko zmieniającego się rynku usług telekomunikacyjnych i niezbędne są szybkie
działania aby tę infrastrukturę zmodernizować”15). W podsumowaniu opracowania, Instytut
Łączności wskazuje, że „Obecny poziom rozwoju sieci telekomunikacyjnych
(w szczególności sieci stacjonarnych) w Polsce jest znacznie niższy niż w innych, zwłaszcza
rozwiniętych gospodarczo, krajach europejskich. Zachodzące w skali globalnej (…) zmiany
w zakresie technologii, regulacji, rynków i postępujące dynamicznie procesy rozwoju sieci
i usług, konwergencji, migracji sieci w kierunku sieci przyszłości – wyłącznie IP,
określanych jako sieci nowej generacji (NGN), wymuszają konieczność wprowadzania zmian
w krajowych sieciach komunikacji elektronicznej, a w szczególności w stacjonarnych
sieciach telekomunikacyjnych”16).

3. Wyjaśnienie potrzeby i celu uchwalenia ustawy o wsparciu rozwoju usług i sieci
telekomunikacyjnych
Usługi telekomunikacyjne, w szczególności usługi szerokopasmowe, stały się kluczową
platformą komunikacji i dostępu do informacji, zasobów wiedzy i usług na całym świecie.
Tymczasem, jak pokazują liczne raporty, o których mowa w punkcie 2, pod względem
rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej i dostępu do niej, Polska wypada bardzo
niekorzystnie w porównaniu z innymi państwami członkowskim UE. Sytuacja ta od kilku
lat nie ulega istotnej poprawie, mimo iż w tym czasie odnotowano wzrost przeznaczonych na
ten cel środków wspólnotowych do wykorzystania przez samorządy i przedsiębiorców,

14) Tłumaczenie własne na podstawie: Załącznik nr 1 do XIV Raportu Implementacyjnego str. 256.
,
15) Idem, str. 28.

16) Idem, str. 135.


9
jak również wzrost inwestycji w budownictwie mieszkaniowym i drogowym. ladowa ilość
zarządców dróg decyduje się na lokalizację kanałów technologicznych, nowe budynki
wielorodzinne, a nawet całe osiedla często budowane są bez zapewnienia
telekomunikacyjnych instalacji wewnątrzbudynkowych oraz bez rozwiązania kwestii dostępu
do telekomunikacji. Infrastruktura energetyczna, wodociągowa i kanalizacyjna praktycznie
nie jest wykorzystywana na cele łączności publicznej, a pomimo ewidentnych potrzeb,
nie funkcjonują procedury zapewniające prawo drogi oraz współkorzystanie z masztów
i wież. W ostatnich latach obserwuje się również gwałtownie wzrastająca ilość zakazów
i ograniczeń umieszczanych w planach miejscowych. Ponadto nieskoordynowane
postanowienia planów i ich rozproszenie uniemożliwiają racjonalne planowanie i budowę
sieci jako inwestycji obejmujących większe obszary, na poziomie lokalnym niwecząc
gwarantowane w dyrektywach unijnych prawo drogi dla infrastruktury telekomunikacyjnej.
Coraz bardziej odczuwalny jest brak jednoznacznych, przejrzystych i ustawowo określonych
reguł aktywności jednostek samorządu terytorialnego w sektorze telekomunikacji, co utrudnia
absorpcję środków z programów regionalnych, a większość samorządów zniechęca
do jakiejkolwiek aktywności w tym sektorze.
Stan obecny wymaga głębokiej ingerencji ustawodawczej, osadzonej w szerszym programie
działań na rzecz rozwoju dostępu do telekomunikacji. Rozwiązania zawarte w projekcie
ustawy przygotowano z wykorzystaniem doświadczeń innych państw, zwłaszcza Francji, ale
również Austrii, Finlandii i Wielkiej Brytanii, a nawet Stanów Zjednoczonych, Australii
i Kanady. Jednocześnie szeroko korzystano z polskich sprawdzonych rozwiązań, jak choćby
szczególne procedury w zakresie lokalizowania kluczowych inwestycji infrastrukturalnych.
Na szczególną uwagę zasługują rozwiązania francuskie, w których kluczową rolę odgrywa
aktywny samorząd lokalny. Otóż, jak informuje opublikowany w grudniu 2008 r. raport
pt. „Pierwszy bilans interwencji samorządów lokalnych w sektorze łączności elektronicznej”,
głównym celem projektów publicznych było dostarczanie konkurencyjnych usług
konsumentom i lokalnym przedsiębiorstwom oraz zapewnienie dostępu do Internetu
szerokopasmowego gospodarstwom wykluczonym cyfrowo. Wpływ interwencji samorządów
na każdą z powyższych pozycji był realny:
–
blisko 40 % rozgrupowanych central telefonicznych, co stanowi 4,6 mln linii. Dwa
miliony z tych linii nigdy nie byłyby uwolnione bez interwencji publicznej. Dla
pozostałych 2,6 mln linii interwencja publiczna pozwoliła na szybsze rozgrupowanie
niż w przypadku interwencji prywatnej. Tym samym, samorządy pozwoliły

10
na poprawę niekorzystnej sytuacji związanej z francuską geografią oraz przyczyniły
się do ukształtowania pozycji Francji wśród europejskich liderów w dziedzinie
dostępu szerokopasmowego;
–
ponad 2000 stref ekonomicznych korzysta z światłowodu dzięki sieciom inicjatyw
publicznych. W strefach tych przedsiębiorstwa korzystają z taryf niższych
o 20 – 50 %;
–
sieci przeznaczone do likwidacji stref nieobjętych zasięgiem szerokopasmowym
(tzw. białych plam) pokrywają 80 % populacji w tych strefach. W skali kraju,
samorządy zaangażowane w programy likwidacji białych plam reprezentują
we Francji prawie połowę populacji ze stref nieobjętych zasięgiem.

Podstawowym celem ustawy jest zapewnienie rozwoju dostępu do telekomunikacji, przy
czym szczególne działania nakierowane są na dostęp szerokopasmowy oraz likwidację
wykluczenia cyfrowego geograficznego i socjalnego. W tym celu istotne jest opracowanie
prawno-ekonomicznych warunków budowy sieci nowej generacji uwzględniających
wymagania dyrektyw Komisji Europejskiej oraz zaangażowanie środków i instytucji
publicznych, z przyjęciem atrybutu zadania strategicznego dla rozwoju kraju.
Koncepcja ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych przewiduje
realizację następujących 5 grup priorytetów:
(1) Otwarty dostęp do gruntów i budynków (prawo drogi):
– usprawnienie dostępu do gruntów Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych na
potrzeby infrastruktury telekomunikacyjnej (np. drogi publiczne, koleje, mosty, lasy
państwowe, tereny regulowane przepisami prawa wodnego);
– usprawnienie dostępu do gruntów jednostek samorządu terytorialnego oraz
samorządowych osób prawnych, w szczególności do dróg publicznych będących
w zarządzie tych jednostek;
– usprawnienie dostępu do gruntów prywatnych poprzez optymalizację procedury
udzielania zezwoleń na zakładanie urządzeń;
– usprawnienie dostępu do budynków poprzez nałożenie dodatkowych obowiązków na
ich właścicieli i zarządców;
– otwarcie na potrzeby inwestycji obszarów, na których obowiązują nieproporcjonalne
i nieadekwatne ograniczenia i zakazy ustanowione planami miejscowymi, jak również

11
ustanowienie granic swobody planistycznej w odniesieniu do infrastruktury
telekomunikacyjnej;

– zmniejszenie stawek maksymalnych opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego

dla dróg, których zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.
(2) Sprawny proces inwestycyjny:
– usunięcie barier prawnych;
– skrócenie i uspójnienie procedur administracyjnych;
– dostosowanie procedur do potrzeb rozwoju telekomunikacji;
– zwolnienie „infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu”
z wymogu uzyskania od samorządu gminnego zgody na ich lokalizację;

–
ustanowienie szczególnych zasad lokalizowania regionalnych sieci
szerokopasmowych realizowanych przez samorządy województw lub porozumienie
jednostek samorządu terytorialnego w ramach programów operacyjnych
współfinansowanych ze środków UE;
– doprecyzowanie, że inwestycje z zakresu telekomunikacji są inwestycjami celu
publicznego, bez względu na status podmiotu podejmującego te działania.
(3) Otwarty dostęp do infrastruktury i konkurencja infrastrukturalna operatorów:
– sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i energetycznej;

– sieci telekomunikacyjnej innych operatorów (na zasadach współkorzystania
lub dostępu do usług), w tym wewnątrzbudynkowej i przybudynkowej;
– telekomunikacyjnej podmiotów publicznych, w tym samorządu lokalnego.
(4) Aktywny samorząd:

– ustanowienie przejrzystych podstaw prawnych dla jednostek samorządu
terytorialnego do wykonywania zadań z zakresu telekomunikacji;
– określenie podstawowych reguł interwencji jednostek samorządu terytorialnego
na lokalnym rynku telekomunikacyjnym, bez zakłócania konkurencji;
– usprawnienie procedur wspólnej realizacji zadań z obszaru telekomunikacji przez
jednostki samorządowe i przedsiębiorców (koncesje na roboty budowlane i usługi,
zamówienia publiczne, partnerstwo publiczno-prywatne, udostępnianie składników
majątkowych, w szczególności kanałów technologicznych).
(5) Otwarty dostęp do informacji o infrastrukturze i inne działania:

12
– wprowadzenie dla operatorów obowiązku przekazywania na żądanie Prezesa UKE
informacji dotyczących lokalizacji i rodzaju posiadanej infrastruktury
telekomunikacyjnej lub publicznej sieci telekomunikacyjnej, na potrzeby związane
z ubieganiem się o
dostęp telekomunikacyjny przez jednostki samorządu
terytorialnego lub określenia zasadności interwencji publicznej w
sektorze
telekomunikacyjnym;
– wprowadzenie dla operatorów publicznej sieci telekomunikacyjnej obowiązku
przekazywania na żądanie Prezesa UKE :
a) wykazu obszarów, które w poprzednim roku zostały objęte zasięgiem
dostarczanej przez tego operatora publicznej sieci telekomunikacyjnej,
b) wykazu nowych obszarów, które w bieżącym roku zostaną objęte zasięgiem
tej sieci wraz z określeniem warunków, na jakich to nastąpi.;
– wprowadzenie obowiązku organu regulacyjnego sporządzania i przekazywania
Prezesowi Rady Ministrów raportów dotyczących rozwoju infrastruktury na obszarze
RP.

Zawarte w projekcie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych
rozwiązania są zgodne także z projektowanymi Wytycznymi Komisji Europejskiej w sprawie
pomocy publicznej w odniesieniu do wspierania rozwoju sieci szerokopasmowych. Zgodnie
z pkt 55 tego dokumentu, w przypadku obszarów, na których można się spodziewać
upowszechniania sieci NGA przez prywatnych inwestorów w przyszłości, państwa
członkowskie mogą zdecydować się na przyjęcie pakietu środków mających na celu
przyspieszenie cyklu inwestycyjnego, a w konsekwencji zachęcenie inwestorów

do przedstawienia swoich planów inwestycyjnych. rodki te niekoniecznie muszą pociągać
za sobą pomoc państwa w rozumieniu art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską (TWE). Z uwagi na fakt, że znaczna część kosztów wdrożenia sieci
światłowodowych wiąże się z robotami budowlanymi (na przykład wykopami, układaniem
kabli, okablowaniem wewnętrznym itp.) państwa członkowskie mogą, zgodnie z ramami
regulacyjnymi UE dotyczącymi łączności elektronicznej, zdecydować się na przykład na
ułatwienie procesu nabywania praw drogi, wymagać, by operatorzy sieci koordynowali
prowadzone roboty budowlane lub współużytkowali część swojej infrastruktury. Podobnie
państwa członkowskie mogą postanowić, że w przypadku każdej nowej budowli (łącznie

13