Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej

Druk nr 207

Warszawa, 5 lutego 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-11-08



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 i art. 123 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej
Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy o Służbie Celnej.

Wobec konieczności niezwłocznego wyeliminowania nierównego - w
porównaniu z innymi służbami mundurowymi - traktowania funkcjonariuszy
celnych, Rada Ministrów uznała projekt ustawy za pilny w rozumieniu art. 123
ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w
tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Finansów.


(-) Donald Tusk
Projekt
U S T A W A
z dnia

o zmianie ustawy o Służbie Celnej

Art. 1. W ustawie z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U.
z 2004 r. Nr 156, poz. 1641, z późn. zm.)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 23 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres
zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych
można przedłużyć do czasu zakończenia postę-
powania karnego.”;
2) w art. 25 w ust. 1 uchyla się pkt 8a i 8b;
3) w art. 26 dodaje się pkt 13 w brzmieniu:
„13) upływu 12 miesięcy okresu zawieszenia
w pełnieniu obowiązków służbowych, jeżeli nie
ustały przyczyny będące podstawą zawieszenia.”;
4) w art. 60 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Po zakończeniu postępowania karnego lub dyscy-
plinarnego, będącego przyczyną zawieszenia
w czynnościach służbowych, funkcjonariusz celny
otrzymuje wstrzymaną część uposażenia oraz obli-
gatoryjne podwyżki wprowadzane w okresie zawie-
szenia, jeżeli nie został skazany prawomocnym wy-
rokiem sądu lub ukarany karą dyscyplinarną
wydalenia ze służby.”;
5) w art. 61 uchyla się ust. 2;
6) w art. 70 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Obwiniony ma prawo do obrony, w szczególności
może wybrać obrońcę spośród funkcjonariuszy

2
celnych lub ustanowić swoim obrońcą radcę
prawnego lub adwokata. Obrońca jest uprawnio-
ny do reprezentowania obwinionego w granicach
udzielonego na piśmie pełnomocnictwa.”.

Art. 2. 1. Postępowania w sprawie o zwolnienie ze służby funkcjona-
riusza celnego, wszczęte i niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 8a lub 8b ustawy wymienionej w art. 1
w brzmieniu dotychczasowym, podlegają umorzeniu.
2. Funkcjonariusza celnego, na jego wniosek, przywraca się do
służby w wypadku umorzenia postępowania karnego lub uniewinnienia prawo-
mocnym wyrokiem sądu, jeżeli zwolnienie ze służby nastąpiło na podstawie
art. 25 ust. 1 pkt 8a lub 8b ustawy wymienionej w art. 1 w brzmieniu dotych-
czasowym.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703,
z 2005 r. Nr 167, poz.1399, z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 170, poz. 1218 i Nr 218, poz.1592 oraz
z 2007 r. Nr 25, poz. 162, Nr 57, poz. 390 i Nr 89, poz. 589.

02/01zb

U Z A S A D N I E N I E


Projektowana zmiana ustawy o Służbie Celnej przewiduje w art. 25 ust. 1
uchylenie pkt 8a i 8b. Przepisy w nich zawarte nakazują obligatoryjne
zwolnienie ze służby funkcjonariusza celnego w przypadku wniesienia aktu
oskarżenia o umyślne popełnienie przestępstwa, ściganego z oskarżenia
publicznego oraz w przypadku tymczasowego aresztowania funkcjonariusza
celnego. Jest to uregulowanie zbyt restrykcyjne w porównaniu z uregulo-
waniami dotyczącymi innych służb mundurowych. Za uchyleniem tych
przepisów przemawia również fakt, że postępowania karne często wszczynane
są w oparciu jedynie o pomówienie funkcjonariusza celnego o czyn zabroniony,
postępowania te toczą się przez wiele lat i znaczny procent postępowań kończy
się wydaniem wyroku uniewinniającego. Ani fakt doniosłości zadań Służby
Celnej dla budżetu państwa, ani ryzyko towarzyszące wykonywaniu służby oraz
jego skala – w szczególności wywieranie na celników presji korupcyjnej oraz
częstotliwość stykania się ze środowiskami przestępczymi – nie uzasadnia
pozostawienia w obrocie prawnym tak restrykcyjnych rozwiązań.
Wobec propozycji uchylenia przepisu art. 25 ust. 1 pkt 8a i 8b jest konieczna
zmiana przepisu zawartego w art. 23 ust. 3, pozwalająca zawiesić
funkcjonariusza celnego przeciwko któremu toczy się postępowanie karne,
w wykonywaniu czynności służbowych na czas trwania tego postępowania.
W art. 26 w pkt 13 proponuje się rozszerzyć katalog fakultatywnych przesłanek
zwolnienia funkcjonariusza celnego w przypadku, gdy postępowanie karne
przeciwko niemu trwa powyżej 12 miesięcy. Uregulowanie to, poza określeniem
czasowym zawieszenia, jest analogiczne do unormowań zawartych
w przepisach o Policji.
W art. 60 ust. 2 ustawy określono, że w przypadku uniewinnienia
funkcjonariusza celnego oraz pozostawienia go w służbie, funkcjonariuszowi
celnemu należy wypłacić wstrzymaną w okresie zawieszenia część uposażenia
oraz obligatoryjne podwyżki. Rozwiązanie to pozwoli uniknąć podwójnego
karania funkcjonariusza za naruszenie obowiązków służbowych w sytuacji,

2
kiedy zostaje zakończone postępowanie, w wyniku którego orzeczono karę
dyscyplinarną inną niż karę wydalenia ze służby, a funkcjonariusz nie został
skazany prawomocnym wyrokiem sądu. Zmiana ta stanowi realizację
wytycznych Trybunału Konstytucyjnego zawartych w wyroku K 1/04 z dnia
19.10.2004 r., w którym Trybunał Konstytucyjny zauważył, że przywrócenie do
służby oznacza przywrócenie ciągłości stosunku służbowego funkcjonariusza
celnego ze wszystkimi tego konsekwencjami, w tym też dotyczącymi
zrekompensowania i restytucji skutków zwolnienia. Trybunał Konstytucyjny
w cytowanym orzeczeniu zwrócił uwagę na potrzebę regulacji przepisów
prawnych dotyczących wypłaty wstrzymanej części wynagrodzenia w razie
umorzenia postępowania karnego w fazie postępowania przygotowawczego,
gdy miało miejsce zawieszenie w pełnieniu obowiązków funkcjonariusza
celnego, któremu postawiono zarzut popełnienia przestępstwa, ale przeciwko
któremu nie wniesiono aktu oskarżenia.
W art. 70 dodano ust. 1a w którym rozszerzono katalog obrońców
funkcjonariusza celnego w postępowaniu dyscyplinarnym o radców prawnych
i adwokatów. Uchylony przez Trybunał Konstytucyjny przepis art. 70 ust. 1
stanowił, że obrońcą w postępowaniu dyscyplinarnym funkcjonariusza celnego
może być wyłącznie funkcjonariusz celny. Przepis ten został orzeczeniem
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 marca 2007 r. syg. akt K 47/05 uznany za
niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 2 ust. 1 projektu ustawy reguluje sytuację funkcjonariusza celnego,
w stosunku do którego przed dniem wejścia w życie projektowanej nowelizacji
zostało wszczęte lub toczy się postępowanie w sprawie zwolnienia ze służby
na podstawie przepisu art. 25 ust. 1 pkt 8a lub pkt 8b. Proponuje się wówczas
umorzenie postępowania z mocy prawa.
W art. 2 ust. 2 projektu ustawy wprowadzono regulację mającą na celu
zapewnienie funkcjonariuszowi celnemu pełnych praw powrotu do służby
w przypadku, gdy na mocy postanowień lub orzeczeń sądowych okaże się,
że przesłanki wniesienia aktu oskarżenia okazały się bezzasadne. Zmiany
te stanowią realizację wytycznych Trybunału Konstytucyjnego zawartych w
wyroku sygn. akt K 1/04 z dnia 19.10.2004 r., w którym Trybunał Konstytucyjny
zauważył, że przywrócenie do służby oznacza przywrócenie ciągłości stosunku