Rządowy projekt ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych

8) Art. 8.
Przepis określa, iż podmiotem uprawnionym do przekazywania informacji
gospodarczych do biur są również instytucje określone w art. 105 ust. 4 Prawa
bankowego; tryb przekazywania tych informacji ma określać umowa pomiędzy
biurami a Biurem Informacji Kredytowej, o czym mowa w zmienianych
przepisach Prawa bankowego. Wprowadzenie takiej regulacji ma ułatwić
wymianę informacji między wskazanymi podmiotami.

9) Art. 9.
Przepis stwarza podstawę do przekazywania informacji gospodarczych
o dłużnikach będących konsumentami przez wszystkich wierzycieli, po
spełnieniu warunków określonych w tym przepisie. Jak wskazywano powyżej,
nie jest uzasadnione dalsze różnicowanie statusu wierzycieli na uprawnionych
do zgłaszania informacji do big i na pozostałych nieuprawnionych;
w szczególności duże znaczenie dla wiarygodności systemu informacji
gospodarczej mają dane będące w posiadaniu tzw. wierzycieli wtórnych.
Wierzyciele wtórni to szeroka kategoria wierzycieli, których zobowiązania
wobec dłużników nie powstały z umowy zawartej bezpośrednio z dłużnikiem,
lecz w wyniku nabycia wierzytelności z takiej umowy oraz związanych z nią
praw w drodze przelewu wierzytelności. Do tego grona zalicza się tak
różnorodne podmioty, jak fundusze sekurytyzacyjne, firmy factoringowe czy
też firmy windykacyjne. Podmioty zajmujące się profesjonalnym obrotem
wierzytelnościami dysponują ogromnymi zasobami informacji gospodarczych,
których wykluczenie z sytemu wymiany informacji za pośrednictwem biur
uniemożliwia w praktyce realizację celów ustawy. Wykluczenie wierzycieli
wtórnych z grona podmiotów uprawnionych do przekazywania danych do biur
oraz ich aktualizowania prowadzi do istotnych zniekształceń obrazu
wiarygodności płatniczej wynikającego z informacji dostępnych w bazach
danych biur. W obecnym stanie prawnym pomimo cesji wierzytelności
obowiązki związane z aktualizacją danych obciążają w dalszym ciągu
wierzyciela pierwotnego (zbywcę wierzytelności) i może się on od nich
uwolnić tylko poprzez usunięcie danych z big (art. 20 ust. 3 uouig). Ponieważ
zbywca zostaje w wyniku cesji faktycznie pozbawiony dostępu do informacji

12

na temat aktualnego stanu zobowiązania (gdyż przestaje być stroną stosunku
prawnego, z którego wynika zobowiązanie), to faktycznie ma ogromne
trudności z wypełnianiem obowiązków aktualizacyjnych, a jednocześnie
ponosi ryzyko związane z odpowiedzialnością cywilną i karną za nienależyte
wykonanie tych obowiązków. Dlatego w razie cesji wierzyciele decydują się
w ogromnej większości przypadków na usunięcie danych z big. Ponieważ
jednocześnie nabywca wierzytelności nie ma prawa do przekazania na nowo
do big danych o nabytej wierzytelności, to informacja o długu i dłużniku
bezpowrotnie znika z systemu, a niesolidny dłużnik może bez przeszkód
zaciągać kolejne zobowiązania.
– Przekazywanie informacji gospodarczych o dłużnikach będących i niebędących
konsumentami określono w dwóch odrębnych przepisach. Jest to uzasadnione
przede wszystkim wskazaniem, iż ustawa nieco inaczej traktuje dłużników
konsumentów i pozostałych dłużników. Konsumenci mają zagwarantowany
szereg uprawnień związanych z ochroną ich danych osobowych. Ponadto art. 9
i 10 wskazują na różnice co do zakresu przekazywanych informacji
gospodarczych, co dodatkowo uzasadnia pozostawienie tych dwu grup
w odrębnych przepisach ustawy.
− Ponadto w ust. 1 pkt 1 rozszerzono listę tytułów prawnych upoważniających do
przekazania informacji – nie jest to jak dotychczas wyłącznie umowa o kredyt
konsumencki, ale również umowy, o których mowa w art. 187¹ Kpc, tj. m.in.
umowa o przewóz osób i bagażu, umowa o dostarczanie energii, wody, wywóz
nieczystości itp. Taka zmiana jest konsekwencją otwarcia zakresu podmiotowego
ustawy.
− W ust. 1 pkt 2 zmieniono określenie „łączna kwota zobowiązań” na „kwota
wymagalnego zobowiązania”. Zabieg miał na celu likwidację wątpliwości
interpretacyjnych. Aktualnie przepis wyraźnie wskazuje, iż możliwość zgłoszenia
dłużnika do big będzie mogła nastąpić, gdy kwota wymagalnego zobowiązania
albo zobowiązań wobec wierzyciela przekroczy 200 złotych oraz zobowiązanie
jest wymagalne od 60 dni.
− W ust. 1 pkt 3 wprowadzono możliwość wyboru wysłania wezwania do zapłaty
bądź w formie przesyłki poleconej, bądź poprzez doręczenie do rąk własnych.
Dotychczasowy obowiązek wysyłania wezwania do zapłaty w formie listu

13

poleconego był wskazywany jako uciążliwy obowiązek generujący duże koszty.
Wierzyciel ma możliwość wyboru pomiędzy wysłaniem wezwania do zapłaty
listem poleconym – co zapewnia najlepszą gwarancję, iż warunek ustawowy
został spełniony, bądź osobiste doręczenie wezwania dłużnikowi (doręczenie do
rąk własnych zgodnie z projektem), co do którego wierzyciel musi zadbać
o uzyskanie odpowiedniego potwierdzenia odbioru. Ponadto wezwanie będzie
przekazywane na adres zamieszkania, a nie zameldowania.
− W ust. 5 wyłączono stosowanie przepisów, dotyczących elementów koniecznych
informacji gospodarczej nt. dłużnika będącego osobą fizyczną, w stosunku do
instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy – Prawo bankowe,
czyli przede wszystkim biura informacji kredytowej. Takie wyłączenie jest
niezbędne, aby umożliwić wymianę danych pomiędzy biurami informacji
gospodarczej a biurem informacji kredytowej. Aktualnie taka wymiana
z formalnego punktu widzenia jest niemożliwa, ponieważ dane bik są zbierane
w innym standardzie niż wymagany dla informacji gospodarczych określony
w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych. Dostosowanie bik do tych
standardów byłoby procesem drogim i długotrwałym, dlatego też w celu
szybszego umożliwienia współpracy obydwu instytucji bik został zwolniony
z obowiązku przekazywania danych w formacie wymaganym w uouig.
10) Art. 10.
− Art. 10 ust. 1 pkt 1, 2, 3 – zmiana uprawnia wierzyciela do przekazania informacji
o zobowiązaniu dłużnika niebędącego konsumentem, wyłącznie wówczas gdy
zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym,
a w szczególności w związku z umową związaną z wykonywaniem działalności
gospodarczej, kwota wymagalnego zobowiązania albo zobowiązań, wynosi co
najmniej 500 zł; wezwanie do zapłaty może być doręczone do rąk własnych
dłużnika przez wierzyciela również na adres miejsca wykonywania działalności
gospodarczej.
− W ust 2, 3, 4 – zmiany redakcyjne dostosowujące do zmian merytorycznych
projektu.
− W ust. 5 zmiana analogiczna, jak w art. 9 ust. 5.


14

11) Art. 11.
− Jak już wskazywano w uzasadnieniu do definicji wierzyciela w toku prac nad
projektem ustawy pojawiły się propozycje, aby każda pewna wierzytelność osoby
fizycznej oraz każdego innego wierzyciela, stwierdzona prawomocnym
orzeczeniem, mogła być udostępniana w biurze. Art. 11 wprowadza podstawę do
tego, aby wierzytelności stwierdzone tytułem wykonawczym (prawomocny wyrok
sądu opatrzony klauzulą wykonalności, ugoda zawarta przed sądem), które
posiadają najwyższy walor pewności i wiarygodności, mogły być zgłaszane do
biur bez konieczności wykonania dodatkowych obowiązków (wysłanie wezwania
do zapłaty, ograniczenie kwotą minimalną). Stanowi więc niezależną, od art. 9
i 10, podstawę do przekazywania informacji gospodarczych do biur przez
wszystkich wierzycieli posiadających tytuł wykonawczy, w tym po raz pierwszy
uprawnia do przekazywania tych informacji osoby fizyczne.
− Nie ma żadnych podstaw uzasadniających niedopuszczenie osób fizycznych do
możliwości przekazania do biura informacji negatywnej o przedsiębiorcy, który
pomimo uzyskania przez osobę fizyczną tytułu wykonawczego nie realizuje
swoich zobowiązań. Za przyjęciem takiego rozwiązania przemawia możliwość
wsparcia osób fizycznych w ramach dochodzenia należności od przedsiębiorców –
pracodawców, deweloperów, biur podróży oraz możliwość innych uczestników
rynku do wiarygodnej oceny potencjalnego kontrahenta – szczególne uzasadnienie
znajduje ten postulat w ramach dostępu do informacji o nieuregulowanych
zobowiązaniach przedsiębiorcy wobec pracowników, które to wierzytelności mają
pierwszeństwo zaspokojenia w postępowaniu egzekucyjnym czy upadłościowym.
− W ust. 2 stworzono podstawę do przekazywania informacji o zobowiązaniach
dłużników alimentacyjnych w związku ze zmianami wprowadzonymi ustawą
o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
12) Art. 12 – zmiany redakcyjne dostosowujące brzmienie przepisu do zmienionych
definicji.
13) Art. 13
Wprowadzono możliwość przekazywania pozytywnej informacji gospodarczej
(informacje o wywiązywaniu się danego podmiotu ze zobowiązań) z własnej
inicjatywy wierzyciela – za zgodą podmiotu, którego dotyczy ta informacja.
W obowiązujących przepisach wierzyciel nie ma możliwości zgłoszenia

15

z własnej inicjatywy informacji o terminowym wywiązywaniu się swoich
kontrahentów ze zobowiązań. Może to zrobić tylko na żądanie
zainteresowanego podmiotu, który wywiązuje się ze zobowiązań. Obecnie po
spełnieniu zobowiązania informacja gospodarcza na ten temat jest usuwana
z systemu big. Może pozostać w systemie big tylko na pisemne żądanie
podmiotu, którego dotyczy ta informacja. Taki stan utrudnia tworzenie
pozytywnej historii płatniczej, dlatego wprowadzono możliwość, aby
pozytywna informacja gospodarcza mogła pozostawać w systemie big również
na wniosek wierzyciela, który będąc związany z big umową – może być
łatwiej mobilizowany do przekazywania również pozytywnych informacji
gospodarczych.

14) Art. 14, 15 – zmiany redakcyjne dostosowujące brzmienie przepisów do
zmienionych definicji.

15) Art. 16.
Zgodnie z art. 16 big może ujawniać tylko informacje aktualne, więc
w sytuacji gdy zobowiązanie wygasło lub zostało zaspokojone, dane pozostaną
w systemie jako informacje archiwalne, ale nie będą ujawniane. Aktualnie
informacje np.: o wygasłych, odroczonych zobowiązaniach są trwale usuwane
z systemu, co uniemożliwia tworzenie baz informacji archiwalnych dla celów
statystycznych. W art. 16 ust. 4 wskazano, jaki zakres danych może być
przechowywany w systemie big – są to dane, które uniemożliwiają
identyfikację podmiotu i mogą być przetwarzane tylko w celach
statystycznych. Okres przechowywania tych danych wynosi 10 lat.
16) Art. 17 – zmiany redakcyjne dostosowujące brzmienie przepisów do zmian
merytorycznych. Wprowadzono zmianę redakcji art. 17 ust. 1 tak, by wynikało
z niego, że podstawowym aktem regulującym sposoby ujawniania informacji
gospodarczych jest regulamin biura, a nie ustawa, tak jak to jest dotychczas.
Doprecyzowano, iż opłaty za usługi świadczone przez biura określa cennik
uchwalany przez zarząd biura. Natomiast informacje o cenach są podawane do
publicznej wiadomości w formie określonej w regulaminie, o czym mowa w art.
6 ust. 1 pkt 4.

16