Rządowy projekt ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych

podmiotowego również na tzw. wierzycieli wtórnych. Ponadto uporządkowano
niektóre z określeń występujących w przepisie, tak aby były spójne z
obowiązującymi przepisami.
− Ust. 2 pkt 1 i 2 – dotychczasowe określenia przedsiębiorca i konsument zostały
zastąpione terminami wierzyciel i dłużnik. Przepisy obowiązującej uouig
zniekształcają definicję przedsiębiorcy określoną w przepisach ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej, rozszerzając ją na takie podmioty, jak
spółdzielnia mieszkaniowa, wspólnota itp. Podobnie jest z definicją konsumenta,
która dalece odbiega od obowiązującej definicji. Mając na uwadze konieczność
dalszego rozszerzania grona podmiotów uprawnionych do przekazywania
informacji gospodarczych, jak również rozszerzania definicji konsumenta,
zdecydowano o zastąpieniu tych pojęć bardziej ogólnymi terminami, jak
wierzyciel i dłużnik. Zabieg ten ma na celu również zapewnienie szczelności
sytemu informacji gospodarczej poprzez umożliwienie udostępniania informacji o
zobowiązaniach różnych podmiotów z różnych tytułów prawnych bez ograniczeń
nałożonych obowiązującą ustawą. Obowiązujące przepisy uprzywilejowują tylko
niektórych przedsiębiorców, w zakresie zgłaszania informacji o zaległych
zobowiązaniach konsumenckich, enumeratywnie wyliczonych w art. 7 uouig.
Tymczasem z problemem zatorów finansowych borykają się na co dzień takie
podmioty, jak jednostki samorządu terytorialnego, zakłady komunalne, fundacje
czy stowarzyszenia. Negatywne zjawisko społecznego przyzwolenia na
nieregulowanie zobowiązań dotyka ponadto coraz częściej pracowników oraz
osoby, którym przysługują wierzytelności alimentacyjne czy nawet samych
konsumentów. Dodatkowo skomplikowane przepisy obowiązującej uouig
powodują liczne wątpliwości interpretacyjne i zawierają luki prawne utrudniając
stosowanie ustawy oraz blokując przepływ informacji o zaległych
zobowiązaniach. Trudności te wynikają przede wszystkim z wprowadzenia do
ustawy skomplikowanych definicji przedsiębiorcy i
konsumenta (znacznie
wykraczających poza definicje tych pojęć przyjęte w przepisach ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej oraz przepisach kodeksu cywilnego) oraz
wprowadzenia w art. 7 ust. 1 uouig ograniczonego katalogu podmiotów
uprawnionych do przekazywania informacji o zobowiązaniach konsumentów i
jednoczesnego ograniczenia przedmiotowego możliwości przekazywania tych

7

informacji do dwóch tytułów prawnych, jak umowa o kredyt konsumencki i
przewóz osób w regularnej komunikacji publicznej. Mając na uwadze pięcioletnie
doświadczenia w funkcjonowaniu ustawy, które obok wymienionych ograniczeń
wskazują również na pozytywne oddziaływanie biur) zdecydowano aby, nie
utrzymywać ustawowego różnicowania statusu wierzycieli na uprawnionych do
przekazywania informacji do big oraz na pozostałych i tym samym pozbawiać ich
możliwości korzystania z instrumentu prewencyjnego jakim jest big.
− Zgodnie z projektem ustawy przez wierzyciela należy rozumieć osobę fizyczną,
której wierzytelność została stwierdzona tytułem wykonawczym, osobę fizyczną
prowadzącą działalność gospodarczą, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną
nieposiadającą osobowości prawnej, której w związku z prowadzoną działalnością
gospodarczą lub stosunkiem prawnym przysługuje wierzytelność, jak również
organ właściwy dłużnika albo wierzyciela w rozumieniu przepisów ustawy o
pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Pod tym pojęciem doskonale
wpisuje się zarówno spółdzielnia mieszkaniowa, jak i jednostka budżetowa gminy,
jak również każdy wierzyciel, który po spełnieniu ustawowych wymagań będzie
mógł przekazać informację do biura.
− W definicji wierzyciela ujęto również osoby fizyczne, których wierzytelność
została stwierdzona tytułem wykonawczym, tak aby każda pewna wierzytelność
osoby fizycznej, stwierdzona prawomocnym orzeczeniem, mogła być
udostępniana w biurze. Osobom fizycznym również zależy na zwiększeniu
skuteczności odzyskiwania przysługujących im należności pieniężnych. Powyższe
rozwiązanie gwarantuje konsumentom równowagę praw i
obowiązków
ustawowych, gdyż jak do tej pory ich dane mogły być przedmiotem informacji
gospodarczej, ale sami nie posiadali żadnych możliwości kształtowania zasobów
danych ich własnych dłużników, zwłaszcza w relacjach z
najsilniejszymi
ekonomicznie przedsiębiorcami. Dysproporcja ta ujawnia się głównie przy
postępowaniach reklamacyjnych w ramach umów adhezyjnych z operatorami
telekomunikacyjnymi, bankami, zakładami ubezpieczeń czy dostawcami mediów,
ale również postępowań konsumentów wobec deweloperów, biur podróży czy
pracodawców. W dalszych przepisach przyjęto zasadę, iż zgłoszenie informacji do

1) Według danych KRD BIG S.A. 58% podmiotów spłaca zobowiązania po wysłaniu przez wierzyciela
wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o dopisaniu do biura informacji gospodarczej, 27% podmiotów
spłaca zobowiązania po dopisaniu do systemu biura.

8

biura przysługuje wyłącznie w sytuacji, gdy roszczenie zostało stwierdzone
prawomocnym orzeczeniem sądu opatrzonym klauzulą wykonalności lub ugodą
zawartą przed sądem. Pozwoli to wyeliminować informacje o małej
wiarygodności, obarczone ryzykiem i o wątpliwej przydatności dla wierzycieli.
− Dłużnikiem w rozumieniu projektu ustawy jest osoba fizyczna, osoba fizyczna
prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna lub jednostka organizacyjna
nieposiadająca osobowości prawnej – zobowiązana względem wierzyciela
w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub stosunkiem prawnym, np.
najemca niebędący członkiem spółdzielni zobowiązany z tytułu umowy najmu.
− Dodano dwie definicje dłużnika niebędącego konsumentem i dłużnika będącego
konsumentem oraz usunięto definicję konsumenta. Dodanie definicji dłużnika
niebędącego konsumentem ma na celu precyzyjne określenie, które podmioty
mieszczą się w tym pojęciu i wyraźne zaznaczenie, iż pojęcie to nie obejmuje
osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Zdefiniowano
również pojęcie dłużnika będącego konsumentem, w ramach którego mieszczą się
również dłużnicy alimentacyjni. Posługiwanie się w projekcie ustawy pojęciami
dłużnika będącego i niebędącego konsumentem okazało się niezbędne, ponieważ
używane we wcześniejszej wersji projektu pojęcie „osoby fizycznej
nieprowadzącej działalności gospodarczej” wprowadzało wątpliwości
interpretacyjne – czy chodzi o osobę fizyczną, która w ogóle działalności
gospodarczej nie prowadzi, czy o taką, która choć prowadzi działalność, to
wstępuje w dany stosunek prawny w celach niezwiązanych bezpośrednio
z prowadzoną działalnością gospodarczą. Na podstawie kryterium funkcjonalnego
związku określonego zobowiązania z wykonywaną działalnością gospodarczą lub
jego braku w dalszych przepisach ustawy podzielono wszystkie podmioty,
zarówno po stronie dłużników, jak i wierzycieli, na dwie grupy: konsumentów i
podmioty niebędące konsumentami (w odniesieniu do danego zobowiązania).
− Przywrócono w słowniczku definicję udostępniania informacji gospodarczych
w brzmieniu występującym w obowiązującej ustawie. Zgodnie z przywróconą
definicją udostępnianiem informacji gospodarczych jest przekazywanie informacji
przez wierzyciela do biura oraz ujawnianie tych informacji przez to biuro.
− Brak powyższej definicji, wyraźnie określającej, iż niezbędnym elementem
udostępniania jest przekazanie informacji przez wierzyciela do biura może

9

powodować wątpliwości interpretacyjne. Mogą one prowadzić do wniosków, iż
biuro nie jest pośrednikiem w udostępnianiu informacji gospodarczych
a podmiotem bezpośrednio udostępniającym te informacje, co stałoby
w sprzeczności z przepisami ustawy i dotychczasowym sposobem funkcjonowania
biur.
− Dotychczasowy art. 2 ust. 3 – określający wyłączenie przedmiotowe – został
przeniesiony do art. 1 określającego zakres przedmiotowy ustawy. Jednocześnie w
związku z wprowadzeniem w projekcie ustawy możliwości przetwarzania
informacji archiwalnych należało usunąć część przepisu art. 2 ust. 3 wyłączającą
spod regulacji ustawy informacje o wygasłych zobowiązaniach.
3) Art. 3.
Przeniesiono z przepisów końcowych przepis informacyjny, określający, iż
w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy o ochronie danych
osobowych. Przepis informacyjny został dodany w celu potwierdzenia, iż interesy
osób fizycznych, których dane są przetwarzane w biurach, są chronione zgodnie
z przepisami tej ustawy.
4) Art. 4.
Powtórzenie dotychczasowego art. 3 z drobną zmianą redakcyjną.
5) Art. 5.
− Art. 5 ust. 5 otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z którym przedmiotem
działalności gospodarczej biura jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji
gospodarczych polegające na przyjmowaniu informacji gospodarczych od
wierzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu tych informacji. W związku
z
rozszerzeniem przedmiotu działalności biura na możliwość przetwarzania
archiwalnych informacji gospodarczych zrezygnowano z określenia, iż
przedmiotem działalności biura jest „wyłącznie” działalność określona w ust. 5.
− Ust. 6 – projektowany przepis dodatkowo tworzy możliwość rozszerzenia zakresu
działalności biura, w szczególności o możliwość przetwarzania danych
archiwalnych dłużników niebędących konsumentami dla celów statystycznych.
Określenie czym są dane archiwalne, znajduje się w art. 16 ust. 3 projektu.
Przetwarzaniu mogą podlegać jedynie dane zanonimizowane. Przetwarzaniu będą
podlegały jedynie dane archiwalne podmiotów niebędących konsumentami, czyli

10

wszystkich dłużników z wyjątkiem osób fizycznych. Takie rozwiązanie pozwala
na zachowanie zgodności projektowanych przepisów zarówno z ustawą o ochronie
danych osobowych, jak i dyrektywą w sprawie ochrony osób fizycznych w
zakresie przetwarzania danych osobowych (...).
− Wprowadzenie powyższej możliwości ma pozwolić biurom na tworzenie analiz
obejmujących wiarygodność płatniczą podmiotów obrotu gospodarczego.
− Ust. 8 dotyczy m.in. przekazywania danych z Polski do innego państwa
członkowskiego w sposób nienaruszający przepisów dyrektywy 95/46/WE
w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych
i swobodnego przepływu tych danych. Przepis ten nie przewiduje ograniczenia
przetwarzania danych przez biura jedynie na terytorium RP.
6) Art. 6.
Wprowadzono zasadę, iż regulamin zarządzania danymi uchwalany jest
z uwzględnieniem przepisów o ochronie danych osobowych oraz określa:
– stosowane rozwiązania organizacyjne oraz techniczne związane z przyjmowaniem,
przechowywaniem, ujawnianiem, aktualizacją, usuwaniem informacji gospodarczych
oraz przetwarzaniem archiwalnych informacji gospodarczych;
– sposoby zabezpieczenia informacji gospodarczych;
– sposób i metody realizacji prawa dostępu do informacji gospodarczych przez
podmioty, których dotyczą informacje, oraz uzyskania informacji z rejestru
zapytań, o którym mowa w art. 21;
– sposób informowania o opłatach za usługi świadczone przez biuro;
– sposoby składania wniosku o ujawnienie informacji gospodarczych;
– formy ujawniania informacji gospodarczych, a nie jak obecnie zasady
przekazywania, zabezpieczenia, usuwania itd. informacji gospodarczych, które są
już określone w ustawie i nie powinny podlegać dodatkowej regulacji w drodze
regulaminu zarządzania danymi.

7) Art. 7.
Wprowadzono zmiany redakcyjne dostosowujące do zmian merytorycznych
projektu.


11