Rządowy projekt ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych

17) Art. 18
W ust. 1 tego przepisu powrócono do instytucji upoważnienia udzielanego przez
konsumenta ważnego 30 dni, ponieważ instytucja zgody z możliwością
odwołania jej w każdym czasie wprowadzona w poprzedniej wersji projektu
budziła duże wątpliwości interpretacyjne; aktualnie termin upoważnienia będzie
jednocześnie spójny z przepisami prawa bankowego, w których również są
wprowadzane zmiany; dodatkowo przepis został uzupełniony w ust. 2 pkt 2
o możliwość odmowy zawarcia umowy z potencjalnym kontrahentem również na
podstawie informacji otrzymanych z instytucji utworzonych na podstawie art. 105
ust. 4 ustawy – Prawo bankowe; brak takiego zapisu uniemożliwiałby praktyczne
wykorzystanie danych udostępnionych przez te instytucje.
− Doprecyzowano, iż upoważnienie udzielane jest podmiotowi, który zawarł
z biurem umowę (a nie wierzycielowi) przez dłużnika będącego konsumentem,
a nie przez konsumenta; przepis dotyczy sytuacji, w której potencjalny wierzyciel
sprawdza w biurze potencjalnego kontrahenta-konsumenta, jednak pomiędzy tymi
stronami nie doszło jeszcze do zawarcia umowy; warunkiem, aby potencjalny
wierzyciel mógł sprawdzić w biurze informacje nt. konsumenta, jest zawarcie
umowy z biurem, stąd też określenie go jako podmiotu, który zawarł umowę z
biurem; natomiast ponieważ biuro zgodnie z projektem gromadzi informacje o
dłużnikach będących konsumentami lub o dłużnikach niebędących konsumentami,
a nie o konsumentach i przedsiębiorcach, dlatego też uzasadniona jest zamiana
terminu konsument na dłużnik będący konsumentem pomimo faktu, iż w
przypadku opisanym w art. 18 ust. 1 potencjalny kontrahent-konsument nie jest
jeszcze dłużnikiem wobec podmiotu, który w celu zawarcia umowy korzysta z
informacji z biura. Zmiana w art. 18 ust. 1 i 2 ma charakter doprecyzowujący,
wskazujący iż każdy podmiot może zażądać informacji z biura, jeżeli posiada
stosowne upoważnienie dłużnika i zawarł umowę o ujawnienie informacji
z biurem. Zmiana jest o tyle istotna, że art. 7 ust. 1, do którego odsyłał dotychczas
przepis w ust. 1 i 2, odnosi się do umowy „o przekazywaniu”, a nie ujawnianiu
lub szerzej o „udostępnianiu” informacji. Z uwagi na art. 7 ust. 1 uzasadnionym
wydaje się ograniczenie umowy z art. 18 tylko do ujawniania. W praktyce
możliwe będzie zawieranie jednej umowy o udostępnianie informacji, obejmującej
przekazywanie i udostępnianie.

17

18) Art. 19.
Wprowadzono uzupełnienia ust. 1 w pkt 2, 11, 12 i 15.
– W obowiązującej ustawie brak jest dookreślenia, czy przepis wyraża
wysokość opłat netto czy brutto, jednocześnie zapis utrzymuje sztywną kwotę
2,50 zł, uchylającą się od procesu inflacji; pozostając przy zamyśle pobierania
niewielkiej opłaty, a przy tym mając na uwadze ekonomiczne potrzeby biura,
zastosowano swego rodzaju klauzulę waloryzacyjną, ostatecznie przyjmując
najniższy próg opłaty jako 0,5 % minimalnego ustawowego wynagrodzenia za
pracę.
19) Art. 20.
W ust. 3 dodano, iż przepisów art. 20 nie stosuje się do instytucji ustawowo
zobowiązanych do oceny ryzyka; wyjątek ten dotyczy instytucji takich jak
banki czy też instytucje finansowe lub kredytowe, które na potrzeby np.
udzielanego kredytu tworzą dokumentację kredytową, która ma m.in. stanowić
dowód staranności przy podejmowaniu decyzji o finansowaniu (obowiązek ten
wynika z przepisów Prawa bankowego). Informacje gospodarcze stanowią
jeden z podstawowych argumentów przy ocenie wiarygodności kontrahenta
przed podjęciem decyzji o finansowaniu przedsięwzięcia. Dlatego też
usunięcie informacji gospodarczych przez tego rodzaju instytucje już po 90
dniach od ich otrzymania będzie znacznie utrudniało dowodzenie
prawidłowości i rzetelności decyzji o finansowaniu w przypadku
przeprowadzania różnego rodzaju kontroli czy audytów. Dookreślono, iż
wyjątek dotyczy instytucji zobowiązanych do oceny ryzyka kredytowego lub
operacyjnego.
20) Art. 21.
W ust. 4 wprowadzono ograniczenie, zgodnie z którym dane z rejestru nie będą
ujawniane w sytuacji, gdy z informacji biur korzystały podmioty kwalifikowane
określone w art. 19. W poprzedniej wersji projektu przewidziano taki wyjątek jedynie
dla Komendanta Głównego Policji w związku z wykonywaniem czynności
operacyjno-rozpoznawczych przez Policję.
Jednak celowe jest zastosowanie takiego wyłączenia również do pozostałych
podmiotów kwalifikowanych. Większość z nich, np.: Komendant Główny Straży
Granicznej, Szef CBA, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, naczelnicy urzędów

18

skarbowych, dyrektorzy izb skarbowych, dyrektorzy izb celnych itd. wykonując swoje
ustawowe zadania, mieści się w katalogu wyłączeń od zasady z art. 21 ust. 2
(realizującej postanowienia art. 12 dyrektywy 95/46/WE w sprawie ochrony osób
fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu
tych danych). Wyłączenia od tej zasady przewidziane są w art. 13 ww. dyrektywy
i dotyczą m.in. działań prewencyjnych, czynności dochodzeniowo-śledczych
i
prokuratorskich w sprawach kryminalnych, zabezpieczenia ważnego interesu
ekonomicznego lub finansowego łącznie ze sprawami monetarnymi, budżetowymi
i
podatkowymi; zabezpieczenia funkcji kontrolnych, inspekcyjnych związanych
z wykonywaniem władzy publicznej.
Dlatego też zastosowanie tego wyłączenia jedynie w odniesieniu do Komendanta
Głównego Policji stwarzałoby sytuację nierówności względem innych podmiotów
wykonujących zadania o podobnym charakterze.
– W przepisie wprowadzono zmiany redakcyjne.
– Dookreślono, iż dostęp do rejestru częstszy niż raz na 6 miesięcy podlega opłacie
zgodnej z cennikiem biura, jednak nie wyższej niż 0,5 % minimalnego ustawowego
wynagrodzenia za pracę. Dodatkowo doprecyzowano, iż powyższe ograniczenie
wysokości opłaty pobieranej za uzyskanie informacji z rejestru dotyczy tylko
dłużników będących konsumentami oraz podmiotów kwalifikowanych.

21) Art. 22 – zmiana redakcyjna.
22) Art. 23
− Zmiana zasad aktualizacji informacji gospodarczych dokonywanych na wniosek
wierzyciela polega na tym, iż wszelkie zmiany dotyczące zobowiązania, a więc
również i informacja o zaspokojeniu zobowiązania podlegają aktualizacji, a nie
jak dotychczas trwałemu usunięciu z systemu; dotychczasowy przepis
uniemożliwia tworzenie baz informacji pozytywnych; jedynie w przypadku
nieistnienia zobowiązania wierzyciel ma obowiązek żądania od big usunięcia
informacji gospodarczych (ust. 2).
− Jednocześnie w ust. 3 wprowadzono podstawę do dokonywania aktualizacji
informacji przez wierzycieli wtórnych; w związku z rosnącą skalą obrotu
wierzytelnościami w Polsce konieczne jest stworzenie rozwiązania prawnego,

19

które umożliwiałoby zachowanie w bazie danych biura oraz dalszą aktualizację
informacji o wierzytelności będącej przedmiotem obrotu także po zmianie
wierzyciela w wyniku cesji; w przypadku cesji zobowiązanie nie wygasa,
a jedynie dochodzi do przekształceń podmiotowych po jednej ze stron stosunku
zobowiązaniowego – nabywca wierzytelności wstępuje we wszystkie prawa
i obowiązki zbywcy. Możliwości dalszej aktualizacji informacji przez zbywców
wierzytelności po cesji są mocno ograniczone, przez co w obecnym stanie
prawnym niejednokrotnie decydowali się oni na usunięcie danych. Mogło to
prowadzić do zniekształcenia obrazu wiarygodności płatniczej dłużnika, albowiem
usunięcie danych sugerować mogło odbiorcom informacji, że zobowiązanie
zostało spłacone. Dopuszczenie możliwości przekazywania informacji do biur
przez nabywców wierzytelności nie rozwiązuje w pełni problemu, gdyż pomiędzy
usunięciem danych przez zbywcę a ich ponownym przekazaniem przez nabywcę z
reguły powstaje luka czasowa, kiedy informacja przejściowo znika z systemu
wymiany informacji, co jest sytuacją wielce niekorzystną z uwagi na realizację
ochronnych celów ustawy. Niniejsza propozycja zakłada możliwość łatwego
przejścia obowiązków związanych z
aktualizacją informacji na nabywcę
wierzytelności, jeśli tylko wykaże on taką inicjatywę, bez potrzeby usuwania i
ponownego przekazywania informacji. Jednocześnie gwarantuje, że w razie braku
działania nabywcy biuro usunie nieaktualne dane.
− W przepisie wprowadzono zmiany redakcyjne.

23) Art. 24.
– Zmiany redakcyjne dostosowujące projekt do zmian merytorycznych w ustawie
oraz dodanie ust. 3, który ma gwarantować uprawnienie osoby, której dane dotyczą,
informowania osób trzecich, którym ujawniono dane o ich zmianie, aktualizacji itp.
– W dotychczasowym brzmieniu ust. 1 określenia „dłużnik oraz podmiot, o którym
jest przekazana pozytywna informacja gospodarcza” zastąpiono określeniem „każdy”
ma prawo dostępu do przechowywanych przez biuro dotyczących go informacji.
W obowiązującym art. 21 uprawnienie dostępu do przechowywanych przez biuro
danych ma konsument i przedsiębiorca, którego dane dotyczą, dlatego też użycie
określenia dłużnik i ww. podmiot ograniczyłoby możliwość korzystania z tego
uprawnienia, co nie jest intencją tej zmiany.

20


24) Art. 25.
Dotychczasowy art. 15 został przeniesiony na koniec rozdziału 4 i otrzymał nr art. 25.
Przepis wprowadza generalną zasadę, iż big trwale usuwa informacje gospodarcze
tylko w przypadkach określonych w tym przepisie; w pkt 6 usunięto wyrazy „lub
odroczenia wykonania zobowiązania”.
W przypadku odroczenia terminu płatności, np. w wyniku ugody pomiędzy
wierzycielem a dłużnikiem, zobowiązanie nie wygasa, a jedynie przejściowo przestaje
być wymagalne. Usunięcie informacji o takim zobowiązaniu może wywoływać
fałszywe wrażenie, że dłużnik dokonał spłaty zobowiązania i przez to zniekształcać
obraz jego rzeczywistej wiarygodności płatniczej. Ponadto wierzyciel, który czyni
wobec dłużnika gest dobrej woli w postaci odroczenia terminu zapłaty znajdowałby
się w efekcie w niekorzystnej sytuacji, gdyż w razie niedotrzymania przez dłużnika
warunków ugody byłby zmuszony do przejścia czasochłonnej i kosztownej procedury
związanej z przekazaniem informacji do biura (ponowne wysłanie wezwania do
zapłaty, 60-dniowy okres karencji). Takie rozwiązanie może zachęcać nierzetelnych
dłużników do zawierania fikcyjnych porozumień z wierzycielem mimo braku
rzeczywistej woli spłaty zobowiązania.

25) Rozdział 5 – dotyczący nadzoru na bigami – dostosowanie do przepisów
nowelizowanej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie
zmodyfikowanych zasad kontroli. Do ustawy przeniesiono regulacje rozporządzenia
Ministra Gospodarki z dnia 1 lipca 2005 r. w sprawie przeprowadzania kontroli biura
informacji gospodarczej w zakresie szczegółowego uregulowania trybu kontroli,
zabezpieczania materiałów dowodowych oraz zawartości protokołu kontroli.
Zrezygnowano z dodatkowego regulowania zawartości i wzoru upoważnienia,
ponieważ określają to odpowiednie przepisy znowelizowanej ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej. Dlatego też w rozdziale 5 nie będzie już delegacji do
szczegółowego uregulowania trybu kontroli w drodze rozporządzenia.

26) rozdział 6 – przepisy karne – zawiera zmiany redakcyjne dostosowujące do zmian
merytorycznych w ustawie.

21