Rządowy projekt ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych lub innych substancji

w sytuacji kiedy zasilenie rachunku w Narodowym Funduszu następuje w sposób niemal
jednorazowy, na początku okresu rozliczeniowego, wymusza bardzo restrykcyjne
gospodarowanie powierzonymi środkami w oparciu o skrupulatnie zaprojektowany kilkuletni
plan finansowy. Przyjęty w projektowanej ustawie sposób finansowania tych zadań
odpowiada wymogom racjonalności i jednocześnie zapewnia niezakłócone realizowanie
ważnych zadań publicznych.
Proponuje się, aby nadzór nad wykonywaniem zadań przez Krajowy ośrodek sprawował
minister właściwy do spraw środowiska. W ramach nadzoru Krajowy ośrodek w terminie do
dnia 31 stycznia każdego roku, przedkładałby ministrowi właściwemu do spraw środowiska
sprawozdanie z wykonania zadań za poprzedni rok kalendarzowy. Ponadto w projekcie
ustawy przewidziano, że w przypadku gdy w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzone
zostaną istotne uchybienia w wykonywaniu zadań przez Krajowy ośrodek, minister właściwy
do spraw środowiska może odwołać dyrektora Instytutu Ochrony rodowiska w Warszawie
przed upływem jego kadencji, bez zasięgania opinii Rady Naukowej tego Instytutu.
Przepisy dotyczące Krajowego ośrodka zostały umieszczone na początku projektu ustawy
ponieważ Krajowy ośrodek pełni kluczową rolę nie tylko w systemie zarządzania emisjami,
ale także wykonuje niektóre zadania związane z realizacją projektów wspólnych wdrożeń na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i poza nim.

Rozdział 3
W rozdziale tym zawarto przepisy dotyczące utworzenia Krajowego systemu bilansowania
i prognozowania emisji, w ramach którego będą zbierane, gromadzone, przetwarzane,
szacowane, prognozowane, bilansowane i raportowane informacje o emisjach i wielkościach
emisji gazów cieplarnianych lub innych substancji.
Zadania związane z prowadzeniem Krajowego systemu projekt powierza Krajowemu
ośrodkowi. Krajowy system obejmuje wprowadzane przez podmioty korzystające ze
środowiska do powietrza gazy cieplarniane i inne substancje określone w załączniku do
projektu ustawy.
Podstawowym narzędziem Krajowego systemu jest Krajowa baza, którą prowadzi Krajowy
ośrodek w formie elektronicznej bazy danych. W Krajowej bazie zbierane są informacje
o emisjach gazów cieplarnianych, w tym w szczególności informacje:

10






1) zawarte w raportach wprowadzanych przez podmioty korzystające ze środowiska,
2) dotyczące wielkości emisji zredukowanej lub wielkości emisji unikniętej w wyniku
realizacji przedsięwzięć finansowanych ze środków publicznych pozostających
w dyspozycji podmiotów, terminach osiągnięcia założonych efektów oraz informacje
o wysokości wsparcia finansowego,
3) dotyczące wielkości emisji zredukowanej lub wielkości emisji unikniętej w wyniku
realizacji przedsięwzięć przez podmioty korzystające ze środowiska.
Projekt zakłada, że podmioty korzystające ze środowiska będą obowiązane przygotować
i wprowadzić do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji,
w terminie do dnia 28 lutego, raporty zawierające m.in. informacje dotyczące wielkości
emisji, a także technologii produkcji, w tym wielkości produkcji, zużycia i charakterystyki
paliw i zmian w funkcjonowaniu instalacji. W terminie do dnia 15 marca każdego roku
Krajowy ośrodek będzie dokonywał analizy zawartych w raportach informacji
wprowadzonych do Krajowej bazy.
W przypadku gdy z informacji zawartych w raportach z instalacji, których eksploatacja
wymaga pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do
powietrza wynika, że wielkość emisji którejkolwiek z raportowanych substancji różni się od
podanej w poprzednim roku o więcej niż 10 % i nie wynika to ze zmniejszenia produkcji
w takiej samej proporcji, Krajowy ośrodek przekazuje wojewódzkiemu inspektorowi ochrony
środowiska, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, raporty z tych instalacji w celu
dokonania oceny jakości informacji w nich zawartych. Raporty są przekazywane
wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska właściwemu ze względu na miejsce
położenia instalacji, której dotyczy raport. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska,
w terminie do dnia 15 grudnia każdego roku, dokonuje oceny jakości informacji zawartych
w raportach. W przypadku stwierdzenia, że różnica wielkości emisji jest wynikiem zmian
w sposobie funkcjonowania instalacji, w tym przeprowadzonej modernizacji, zmian
technicznych, zmiany paliwa lub surowca lub innych zmian skutkujących zmianą aktywności,
wojewódzki inspektor ochrony środowiska informuje o tym Krajowy ośrodek. Zadaniem
Krajowego ośrodka jest ocena informacji zawartych w raporcie w zakresie emisji dwutlenku
węgla (CO2) z instalacji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji
gazów cieplarnianych po otrzymaniu raportu, o którym mowa w przepisach o wspólnotowym

11






systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. W przypadku stwierdzenia
w raportach błędów pisarskich, rachunkowych lub innych oczywistych omyłek, wojewódzki
inspektor ochrony środowiska informuje o tym podmiot korzystający ze środowiska, który
sporządził raport. Krajowy ośrodek na podstawie informacji przekazanych przez
wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska dokonuje zmian w Krajowej bazie.
Ustawa przyjmuje, że obowiązki wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska w zakresie
oceny jakości informacji zawartych w raportach sporządzonych za lata 2009 i 2010 będą
wykonywane począwszy od 2011 r.
W projekcie ustawy zaproponowano, aby dla poszczególnych sektorów gospodarki były
sporządzane prognozy zmian aktywności. Proponuje się, aby prognozy te sporządzali
właściwi ministrowie, a następnie przekazywali ministrowi właściwemu do spraw
środowiska.
Rada Ministrów została upoważniona do określenia, w drodze rozporządzenia, zakresu
informacji w odniesieniu do poszczególnych sektorów gospodarki, jaki powinien być zawarty
w prognozach oraz sposobu i terminów przekazywania prognoz ministrowi właściwemu do
spraw środowiska.
Prognozy te będą podstawą do wyliczenia przez ministra właściwego do spraw środowiska
prognoz emisji poszczególnych zanieczyszczeń do powietrza. Prognozy takie są niezbędne
m.in. z uwagi na zobowiązania wynikające z Konwencji o transgranicznym przenoszeniu
zanieczyszczeń na dalekie odległości, Protokołu z Goeteborga oraz wynikającej z ustaleń tego
Protokołu dyrektywy 2001/81/WE.
Przepisy przedmiotowego projektu ustawy są zgodne z zasadami opracowywania polityk
i strategii, w szczególności z przepisami ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z późn. zm.) i nie są dokumentami
planistycznymi.
Na podstawie informacji zawartych w Krajowej bazie Krajowy ośrodek opracowuje
zestawienia i raporty, zgodnie z listą ustaloną, w drodze rozporządzenia ministra właściwego
do spraw środowiska.
Na podstawie informacji zebranych w Krajowej bazie Krajowy ośrodek opracowuje krajowy
raport o wielkościach emisji gazów cieplarnianych i innych substancji oraz szereg
dokumentów, w tym:

12






1) roczne inwentaryzacje emisji gazów cieplarnianych, zgodnie z wytycznymi do
Konwencji Klimatycznej,
2) roczne inwentaryzacje emisji substancji wymaganych dla Konwencji w sprawie
transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, sporządzonej
w Genewie dnia 13 listopada 1979 r. (Dz. U. z 1985 r. Nr 60, poz. 311 oraz z 1988 r.
Nr 40, poz. 313),
3) roczne inwentaryzacje emisji substancji, dla których poziomy emisji lub stężeń zostały
określone innymi przepisami,
4) bilanse emisji.
Krajowy ośrodek może także sporządzać, na podstawie informacji zawartych w Krajowej
bazie, inne zestawienia. Zestawienia i raporty zawarte w liście określonej w rozporządzeniu
ministra właściwego do spraw środowiska są przekazywane organom administracji rządowej
nieodpłatnie.
Krajowy ośrodek opracowuje prognozy wielkości emisji gazów cieplarnianych i innych
substancji. Przy opracowywaniu prognoz brane są pod uwagę między innymi krótko-
i długookresowe prognozy makroekonomiczne, krajowe i sektorowe polityki i strategie
gospodarcze oraz prognozy dla poszczególnych sektorów gospodarki.

Rozdział 4 określa zasady zarządzania emisjami gazów cieplarnianych lub innych substancji
w celu: zarządzania krajowymi pułapami emisji oraz zapewnienia ich trwałego
nieprzekraczania, ograniczania emisji substancji do wymaganego pułapu, jeżeli krajowe
pułapy emisji zostały przekroczone oraz zarządzania niewykorzystanymi częściami
krajowych pułapów emisji.
W skład systemu zarządzania wchodzą:
1) Krajowy system,
2) system bilansowania i rozliczania wielkości emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenków
azotu (NOX) dla dużych źródeł spalania, określony w przepisach o systemie
bilansowania i rozliczania wielkości emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenków azotu
(NOX) dla dużych źródeł spalania,

13






3) wspólnotowy system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych,
określony w przepisach o wspólnotowym systemie handlu uprawnieniami do emisji
gazów cieplarnianych,
4) obrót i zarządzanie jednostkami Kioto.

Realizacja programów i projektów związanych z ochroną środowiska, ograniczaniem emisji
lub unikaniem emisji gazów cieplarnianych, pochłanianiem oraz sekwestracją dwutlenku
węgla (CO2), może odbywać się w szczególności w ramach:
1)
Krajowego systemu zielonych inwestycji,
2)
projektów wspólnych wdrożeń,
3)
projektów mechanizmu czystego rozwoju.

W przypadku gdy z informacji uzyskanych w ramach Krajowego systemu wynika, że
wielkość emisji substancji powoduje lub może powodować przekroczenie krajowego pułapu
emisji, Krajowy ośrodek opracuje projekt Krajowego planu redukcji emisji i przedkłada go
ministrowi właściwemu do spraw środowiska. Plan jest przyjmowany w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów.
W przypadku przyjęcia Krajowego planu redukcji emisji, organy administracji publicznej są
obowiązane do dokonania analizy dotyczącej konieczności ograniczenia lub cofnięcia
pozwolenia zintegrowanego albo pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów, konieczne
dla osiągnięcia celów wynikających z planu.
W przypadku przekroczenia Krajowego pułapu emisji podmioty korzystające ze środowiska,
które zostały wymienione w sektorowym planie redukcji emisji są obowiązane, w zakresie
określonym w tym planie, do ograniczenia emisji substancji, których krajowe pułapy zostały
przekroczone, przestrzegania standardów emisji substancji lub podwyższonych standardów
emisji określonych w programie, a także prowadzenia pomiarów wielkości emisji albo
określania wielkości emisji na podstawie wskaźników emisji oraz przekazywania ich
wyników wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska ze wskazaną częstotliwością.
Sektorowe plany redukcji emisji określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do
spraw środowiska działając odpowiednio w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
gospodarki, ministrem właściwym do spraw transportu, ministrem właściwym do spraw

14