Rządowy projekt ustawy o rolnictwie ekologicznym

W celu możliwie sprawnego rozpoczęcia działalności w powyższych zakresach jednostka
certyfikująca i Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będą
mogli wystąpić o uzupełnienie lub wyjaśnienie informacji zawartych we wnioskach
i załączonych do nich dokumentach, jeżeli będzie to niezbędne do stwierdzenia spełnienia
wymagań określonych w przepisach o rolnictwie ekologicznym.
W projektowanej ustawie zostało wprowadzone również odstępstwo, o którym mowa
w art. 28 ust. 2 rozporządzenia nr 834/2007, zgodnie z którym państwa członkowskie mogą
wyłączyć z obowiązku zgłaszania podmioty gospodarcze sprzedające produkty bezpośrednio
konsumentowi lub użytkownikowi końcowemu, pod warunkiem że podmioty te nie
wytwarzają, nie przygotowują ani nie przechowują tych produktów w celach innych niż
sprzedaż ani nie przywożą takich produktów z państw trzecich, ani też nie zleciły tych
czynności osobie trzeciej.
W trakcie konsultacji założeń do projektu ustawy o rolnictwie ekologicznym zgłoszono
uwagę do tego punktu założeń. Podniesiono, że w takich przypadkach pod nazwą
„rolnictwa ekologicznego” będą mogły być bez kontroli sprzedawane wszystkie produkty,
czyli również nieekologiczne, po wyższych cenach, ze szkodą dla rolnictwa
ekologicznego. Projektodawca zwrócił jednakże uwagę na warunki wyłączenia. Nie dotyczy
ono bowiem wszystkich podmiotów gospodarczych sprzedających produkty bezpośrednio
konsumentowi lub użytkownikowi końcowemu, a jedynie wąskiej grupy podmiotów,
którzy dodatkowo nie wytwarzają, nie przygotowują ani nie przechowują produktów
rolnictwa ekologicznego w celach innych niż sprzedaż ani nie przywożą takich produktów z
państw trzecich, ani też nie zleciły tych czynności stronie trzeciej. Wyłączenie to ma na celu
uniknięcie obciążenia finansowego, jakie jest związane z kosztem kontroli w przypadku
punktów sprzedaży, na przykład w małych sklepach, spełniających wyżej wymienione
warunki. Warunki te spełniają podmioty, w których punktach sprzedaży podaż produktów
rolnictwa ekologicznego jest ograniczona. W przypadku braku takiego wyłączenia sklepy te
raczej nie podejmą lub zrezygnują ze sprzedaży produktów rolnictwa ekologicznego niż
poddadzą się dodatkowej kontroli. Byłoby to zatem działanie znacznie ograniczające liczbę
punktów dystrybucji tych produktów. Wyłączenie to nie wpłynie negatywnie na
wiarygodność systemu kontroli w rolnictwie ekologicznym. Każdy produkt znajdujący się na
rynku i oznakowany jako produkt rolnictwa ekologicznego musi być wyprodukowany przez
producenta znajdującego się pod kontrolą jednostki certyfikującej. Zgodnie z zakładanymi
przepisami będą wprowadzone odpowiednie kary pieniężne za sprzedawanie produktów

5
wytworzonych konwencjonalnymi metodami jako produktów ekologicznych. Wszystkie
produkty, w tym również te, które będą sprzedawane w sklepach korzystających z
wyłączenia, podlegają również kontroli urzędowej, która weryfikuje między innymi
poprawność oznakowania tych produktów.
Prawidłowe i sprawne sprawowanie nadzoru wymaga posiadania przez Inspekcję Jakości
Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych informacji o producentach ekologicznych.
W związku z tym jednostki certyfikujące, które przyjmują zgłoszenia, o których mowa
w art. 28 ust. 1 rozporządzenia nr 834/2007, będą obowiązane do przekazywania Głównemu
Inspektorowi Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych do 10 dnia każdego
miesiąca wykazu producentów ekologicznych, którzy zgłosili podjęcie działalności i spełnili
określone w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego warunki do prowadzenia tej
działalności, w związku z czym zostali objęci przez tę jednostkę certyfikującą kontrolą,
według stanu za poprzedni miesiąc. W celu zapewnienia aktualności informacji posiadanych
przez Inspekcję Handlową Artykułów Rolno-Spożywczych wprowadzono również wymóg
przekazywania wykazu producentów ekologicznych, którzy zostali wyłączeni z kontroli
prowadzonej przez tę jednostkę certyfikującą, i wykazu producentów ekologicznych, którzy
dokonali zmian w zgłoszeniach, o których mowa w ust. 1 tego artykułu, w zakresie
określonym w art. 63 ust. 3 rozporządzenia nr 889/2008, również według stanu za poprzedni
miesiąc.
W celu ujednolicenia i usprawnienia procedury przekazywania wykazu producentów
ekologicznych, Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
opracuje formularz, na którym wykaz ten będzie przekazywany. Formularz tego wykazu
będzie przekazywany za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, a w przypadku
udostępnienia jednostkom certyfikującym oprogramowania lub systemu teleinformatycznego
do przekazania tego wykazu, będzie on przekazywany z zastosowaniem tego oprogramowania
lub tego systemu.
W projektowanej ustawie są wykorzystywane terminy „środek komunikacji elektronicznej”
oraz „system teleinformatyczny”. Są to terminy zdefiniowane w ustawie z dnia 18 lipca
2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204, z późn. zm.).
„ rodek komunikacji elektronicznej” jest zdefiniowany w art. 2 pkt 5 tej ustawy i oznacza
rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi
narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy
wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności

6
pocztę elektroniczną. „System teleinformatyczny” zdefiniowany jest w art. 2 pkt 3 tej ustawy
i oznacza zespół współpracujących ze sobą urządzeń informatycznych i oprogramowania,
zapewniający przetwarzanie i przechowywanie, a także wysyłanie i odbieranie danych przez
sieci telekomunikacyjne za pomocą właściwego dla danego rodzaju sieci urządzenia
końcowego w rozumieniu ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne.
Art. 5 określa właściwość organów administracji publicznej w zakresie upoważniania
zainteresowanych podmiotów do podjęcia działalności w rolnictwie ekologicznym jako
jednostki certyfikujące oraz podział zadań tych organów.
W projektowanej ustawie wprowadzono zasadę, że wnioski o upoważnienie będą składane do
ministra właściwego do spraw rolnictwa, który, w drodze decyzji, będzie upoważniał podmiot
do podjęcia działalności jako jednostka certyfikująca. W decyzji tej określać się będzie
również zakres upoważnienia oraz nadawać jednostce numer identyfikacyjny. W wydawanym
upoważnieniu będzie precyzyjnie określony jego zakres, tak aby umożliwić funkcjonowanie
także tym jednostkom certyfikującym, które nie przeprowadzają kontroli oraz nie wydają
certyfikatów w odniesieniu do wszystkich produktów objętych przepisami rozporządzenia
nr 834/2007.
Ze względu na wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (Komisja Wspólnot
Europejskich przeciwko Republice Federalnej Niemiec oraz przeciwko Austrii, sprawy
C-404/05 i C-393/05), które jasno określiły zasady postępowania przy upoważnianiu
jednostek certyfikujących posiadających akredytację w państwie członkowskim Unii
Europejskiej innym niż państwo, w którym ubiegają się o upoważnienie, zmianie musi ulec
zakres wymaganych dokumentów. Zgodnie z wyżej wymienionymi wyrokami
i rozporządzeniem nr 834/2007 sprzeczne z przepisami wspólnotowymi jest wymaganie od
tych jednostek certyfikujących akredytacji w Polskim Centrum Akredytacji oraz posiadania
stałej siedziby na terytorium państwa, w którym występuje się o upoważnienie. Przepisy
projektowanej ustawy uwzględniają zasady wyrażone w wyżej wymienionych wyrokach
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Do wniosku o upoważnienie do podjęcia działalności jako jednostka certyfikująca
w rolnictwie ekologicznym będzie dołączać się wyłącznie dokumenty i informacje niezbędne
do stwierdzenia spełniania, w zakresie objętym tym wnioskiem, wymagań określonych
w art. 27 ust. 5 i 6 rozporządzenia nr 834/2007. Nie wprowadzono dokładnego wyliczenia,
jakie to powinny być dokumenty. Podmiot ubiegający się o upoważnienie będzie więc miał

7
możliwość wyboru, w jaki sposób udowodni spełnienie wymagań określonych w art. 27 ust. 5
i 6 rozporządzenia nr 834/2007.
Dodatkowo wprowadzono rozwiązanie, że minister właściwy do spraw rolnictwa będzie mógł
zlecić Głównemu Inspektorowi Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
przeprowadzenie działań sprawdzających, w zakresie niezbędnym do stwierdzenia spełniania
przez podmiot ubiegający się o upoważnienie do podjęcia działalności jako jednostka
certyfikująca w rolnictwie ekologicznym wymagań, określonych w art. 27 ust. 5 i 6
rozporządzenia nr 834/2007, a także wnioskować o wydanie opinii odnośnie do spełniania
przez ten podmiot takich wymagań.
Po wydaniu decyzji o upoważnieniu podmiotu do działania jako jednostka certyfikująca
minister właściwy do spraw rolnictwa będzie przekazywał kopię dokumentacji, która była
podstawą wydania decyzji o tym upoważnieniu, Głównemu Inspektorowi Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych w celu umożliwienia sprawowania temu inspektorowi
nadzoru nad jednostkami certyfikującymi.
Zgodnie z ust. 7 tego artykułu minister właściwy do spraw rolnictwa, w drodze decyzji,
odmawia podmiotowi ubiegającemu się o upoważnienie do działania jako jednostka
certyfikująca udzielenia tego upoważnienia, jeżeli podmiot ten nie spełnia, w zakresie
objętym wnioskiem, o którym mowa w ust. 3, wymagań określonych w art. 27 ust. 5 i 6
rozporządzenia nr 834/2007.
Procedura dotycząca zmiany zakresu udzielonego upoważnienia jednostki certyfikującej jest
taka sama jak procedura upoważniania do podjęcia działalności w rolnictwie ekologicznym
jako jednostka certyfikująca.
Art. 6 określa zasady postępowania, w przypadku gdy jednostka certyfikująca nie spełnia
wymagań określonych w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego. W takim
przypadku minister właściwy do spraw rolnictwa, na wniosek Głównego Inspektora Jakości
Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, będzie uprawniony do cofnięcia upoważnienia
tej jednostce. Cofnięcie upoważnienia będzie mogło nastąpić w całości lub w części, w której
ta jednostka nie spełnia wymagań wynikających z zakresu upoważnienia określonego
w decyzji o wydaniu tego upoważnienia. Zgodnie z art. 27 ust. 8 i ust. 9 lit. d rozporządzenia
nr 834/2007 podstawą do cofnięcia upoważnienia jest na przykład brak gwarancji, że kontrole
prowadzone przez jednostkę certyfikującą są obiektywne i niezależne lub prowadzona przez
jednostkę certyfikującą kontrola jest skuteczna, czy też jednostka certyfikująca nie spełnia już

8
kryteriów, które były podstawą do upoważnienia, to jest nie dysponuje wystarczającą liczbą
odpowiednio wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników, jednostka certyfikująca
przestała być bezstronna lub też występuje konflikt interesów w związku z realizacją
przekazanych jej zadań.
Dodatkowo minister właściwy do spraw rolnictwa będzie mógł cofnąć upoważnienie
w przypadku nieprzekazania wykazu producentów w rozumieniu przepisów o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków
o przyznanie płatności, którzy spełnili wymagania dotyczące produkcji ekologicznej
określone w przepisach dotyczących rolnictwa ekologicznego lub przekazania go niezgodnie
z określonym terminem.
W tym artykule określono również zasady postępowania dotyczące producentów
ekologicznych w przypadku cofnięcia upoważnienia jednostce certyfikującej. W takim
przypadku Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie
informował wszystkich producentów ekologicznych, których dotyczy zakres cofniętego
upoważnienia. Producent ekologiczny w okresie 60 dni będzie musiał zgłosić się do innej
jednostki certyfikującej i zostać objęty przez nią kontrolą. W przypadku niedopełnienia tego
obowiązku, uznaje się, iż producent traci status producenta ekologicznego. We wskazanym
okresie Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie zastępowała
jednostkę certyfikującą, w tym w zakresie kontroli tych producentów ekologicznych, aby
umożliwić producentom ekologicznym zachowanie statusu takich producentów.
Art. 7 określa kompetencje przyznane jednostkom certyfikującym oraz określa zasady
postępowania tych jednostek w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wyniku
prowadzonej kontroli.
Zgodnie z tym artykułem jednostkom certyfikującym zostały przyznane zadania, do
wykonywania których można je upoważnić na podstawie przepisów rozporządzenia
nr 834/2007 i rozporządzeń wykonawczych do tego rozporządzenia w zakresie udzielonego
im upoważnienia. Dotyczy to takich zadań, jak prowadzenie kontroli producentów
ekologicznych w ramach systemu kontroli, o którym mowa w art. 27 rozporządzenia
nr 834/2007, a także zadań takich, jak wydawanie czy cofanie certyfikatów na podstawie
art. 29 rozporządzenia nr 834/2007.
Zgodnie z art. 27 ust. 5 lit. d zdanie drugie rozporządzenia nr 834/2007, jeżeli wyniki kontroli
wykazują niezgodności lub wskazują na prawdopodobieństwo ich wystąpienia, jednostka

9