Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw

1. Prognozę nowych członków oparto na prognozie demograficznej GUS z roku 2003
prognozującej stan populacji do 2030 r. (potem dokonano ekstrapolacji do 2050). Przyjęto
założenie o stabilnej sytuacji na rynku pracy.
2. W latach 2009-2050 członkowie losowani będą stanowili od 29 do 22 % ogółu nowych
członków.
3. Skala transferów wyniesie rocznie 3 % ogółu członków dla całego okresu.
4. Na podstawie danych historycznych oszacowano zdolność każdego z OFE do:
pozyskiwania nowych członków, pozyskiwania nowych członków z rynku pierwotnego
o składce wyższej lub niższej od średniej, pozyskiwania członków w drodze transferów,
jak również „skłonność” do tracenia członków na rzecz innych OFE w drodze transferów.
Zróżnicowanie na rynku OFE w tym względzie wciąż pozostaje bardzo duże, dlatego
w celu uzyskania dokładniejszej prognozy wprowadzono wagi, które modyfikują udziały
OFE (lub średnią składkę) przy szacowaniu, ile i jakich członków fundusz pozyskuje
/traci.
5. Powyższe parametry wag podlegają konwergencji, czyli rynek w długim okresie
homogenizuje się pod względem zdolności akwizycyjnych (o sile podmiotu decydować
będzie tylko jego wielkość, a nie specyfika danego OFE). Konwergencja wag w kolejnych
latach jest uzyskiwana prostą formułą regresji do średniej: X(t) = X(t-1)*(1 – q) + q (gdzie
wartość średniej to 1, a „q” to szybkość konwergencji – przyjęto wartość tego parametru
na 0,2 dla zdolności pozyskiwania członków o wyższej lub niższej składce i na 0,1 dla
pozostałych wag).
6.
rednia składka w latach 2009-2010 wzrośnie o 2 %, w latach 2011-2012 wzrośnie o 3 %,
w 2013 r. wzrośnie o 4 %, a w kolejnych latach wzrośnie o 5 %.
7. Dla roku 2009 dla wszystkich OFE nominalna stopa zwrotu z portfela inwestycyjnego
wyniesie 0 %, dla roku 2010 – 2 %, a dla lat późniejszych ukształtuje się na poziomie
6 %.

Przychody PTE są obliczane na podstawie modelu symulacyjnego rynku OFE. Model
szacuje następujące przychody PTE, wynikające z zarządzania OFE:
1. Przychody z tytułu opłaty od składki – indywidualnie, dla każdego funduszu, w oparciu
o oszacowany wolumen składek wpływających do każdego OFE (uwzględnia
zróżnicowanie średniej składki) oraz stawkę opłaty, będącej pochodną limitów
ustawowych (ewentualnie propozycji zmian w tym zakresie) i faktu, że część członków
zachowuje prawa nabyte do niższych stawek.

33
2. Przychody z tytułu zarządzania aktywami OFE – indywidualnie dla każdego funduszu,
według ustawowego algorytmu opłaty regresywnej (ewentualnie propozycji zmian w tym
zakresie), z uwzględnieniem ograniczenia kwotowego wpisanego w statuty funduszy
(obowiązujących do roku 2010) oraz dynamiki aktywów OFE, wynikającej z założonych
stóp zwrotu.
3. Wycofanie środków z rachunku premiowego – ponieważ nie różnicowano stóp zwrotu,
wszystkim funduszom przypisano wycofywanie połowy środków z rachunku premiowego
(czyli 0,003 % aktywów netto rocznie).
Koszty powszechnych towarzystw emerytalnych związane z zarządzaniem OFE
zostały wygenerowane w sposób następujący:
1. Wysokości kosztów, które nie są bezpośrednio wyznaczone przez przepisy prawa, takie
jak np. koszty agenta transferowego, czy koszty akwizycji, ustalono indywidualnie dla
każdego OFE na podstawie danych historycznych. Dane te podlegają konwergencji
i z biegiem lat wyrównują się między funduszami.
2. Koszty wyznaczone przez prawo, takie jak koszty nadzoru, rachunku premiowego,
Funduszu Gwarancyjnego, prowizji ZUS i KDPW, ustalono na podstawie odpowiednich
przepisów. Przeprowadzono także obliczenia przy zastosowaniu wybranych parametrów
kategorii kosztowych, zgodnie z propozycjami zmiany ustawy.
Efektem symulacji jest wyznaczenie zysku/straty technicznej towarzystwa na
zarządzaniu OFE, ze względu na to, że wiarygodne prognozowanie dalszych kategorii
(przychody i koszty z działalności finansowej) nie jest możliwe bez wiedzy na temat planów
strategicznych PTE.

W symulacji Urzędu powszechne towarzystwa emerytalne zostały podzielone na trzy
grupy względem wartości aktywów netto zarządzanych przez nie otwartych funduszy
emerytalnych:
1. PTE
zarządzające OFE o udziale w rynku ponad 13 % (3 towarzystwa)13,
2. PTE
zarządzające OFE o udziale w rynku od 3 % do 13 % (5 towarzystw)14,
3. PTE
zarządzające OFE o udziale w rynku poniżej 3 % (6 towarzystw)15.
Wyniki pozwalają na obserwację wpływu proponowanych rozwiązań na sytuację finansową
powszechnych towarzystw emerytalnych w każdej z tak zdefiniowanych grup.

13 Commercial Union BPH CU WBK (26,0 %), ING (23,9 %), PZU (13,6 %).
14 AIG (8,0 %), AEGON (4,3 %), AXA (4,8 %), Generali (4,0 %), Nordea (3,7 %).
15 Allianz Polska (2,7 %), Bankowy (2,9 %), Pekao Pioneer (1,6 %), Pocztylion-Arka (2,0 %), Polsat (0,9 %),
Warta (1,5 %).


34
Ponieważ rozwiązania przewidziane w projekcie mają charakter gry o sumie zerowej,
ograniczenie przychodów PTE jest jednocześnie zyskiem ubezpieczonych – członków OFE.
W obowiązującym stanie prawnym, zgodnie z obliczeniami Urzędu Komisji Nadzoru
Finansowego, łączne przychody operacyjne powszechnych towarzystw emerytalnych w latach
2010 – 2050 wyniosłyby 197,7 mld zł. Na kwotę tę złożyłoby się w szczególności 74,7 mld zł
przychodów z tytułu opłaty od składki i 110,4 mld zł z tytułu opłaty za zarządzanie.
Skumulowany zysk techniczny powszechnych towarzystw emerytalnych w tym okresie
wyniósłby 144,1 mld zł.

Po zmianie maksymalnej wysokości opłaty od składki i opłaty za zarządzanie od dnia
1 stycznia 2010 r., zgodnie z propozycją wyrażoną w projekcie, stosownie do obliczeń
Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, łączne przychody operacyjne powszechnych
towarzystw emerytalnych w latach 2010 – 2050 wyniosłyby 140,5 mld zł. Na kwotę tę
złożyły się 73,2 mld zł przychodów z tytułu opłaty od składki i 54,4 mld zł opłaty za
zarządzanie. Skumulowany zysk techniczny powszechnych towarzystw emerytalnych w tym
okresie wyniósłby 86,7 mld zł.

Tabela 18 ilustruje prognozę rocznych przychodów powszechnych towarzystw
emerytalnych z tytułu opłaty od składki w latach 2010 – 2050 (w mln zł). Jak już
wspomniano, efekt zmiany polegającej na wprowadzeniu maksymalnego progu opłaty od
składki w wysokości 3,5 % od dnia 1 stycznia 2010 r. ogranicza się do lat 2010 – 2013.
Łącznie wzrost kwoty oszczędności zgromadzonych przez ubezpieczonych na ich rachunkach
w otwartych funduszach emerytalnych wyniesie 1 525,5 mln zł. Ze względu na wynikającą
z

dzisiejszego brzmienia statutów funduszy emerytalnych strukturę opłat, relatywnie
najwięcej zyskują członkowie funduszy emerytalnych sklasyfikowanych w grupie funduszy o
średnim (od 3 % do 13 %) i małym (do 3 %) udziale w rynku.

Tabela 19 ilustruje prognozę rocznych przychodów powszechnych towarzystw
emerytalnych z tytułu opłaty za zarządzanie w latach 2010 – 2050 (w mln zł). Łączny efekt
zmiany polegającej na ustaleniu maksymalnego progu wartości aktywów netto otwartych
funduszy emerytalnych, powyżej którego opłata za zarządzanie przestaje rosnąć w ciągu
czterdziestu lat wyraża się kwotą 56 mld zł. O tyle więcej środków pozostanie na rachunkach
ubezpieczonych w otwartych funduszach emerytalnych.
Należy zwrócić uwagę, że w perspektywie roku 2010 w symulacji założono wzrost
opłaty za zarządzanie w stosunku do tego, który wynikałby z dzisiejszego stanu prawnego.
Wynika to z przyjęcia przez autorów założenia o obligatoryjnej zmianie przed dniem
31 grudnia 2010 r. statutów wszystkich otwartych funduszy emerytalnych na skutek uchylenia

35
art. 7 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o organizacji
i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw, co przewiduje
projekt. Każda zmiana statutu wymaga jednak zezwolenia organu nadzoru. Każda sprawa jest
badana indywidualnie i na mocy art. 22 ust. 2 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu
funduszy emerytalnych organ nadzoru odmawia zezwolenia na zmianę statutu, jeżeli jest ona
sprzeczna z interesem członków funduszu. Stąd założenie przyjęte przy konstrukcji prognozy
ma w pełni dopuszczalny przy modelowaniu charakter upraszczający i nie ingeruje w sferę
podlegającego kontroli sądów uznania administracyjnego KNF.

Tabela 20 ilustruje prognozę rocznych przychodów operacyjnych powszechnych
towarzystw emerytalnych w latach 2010 – 2050 (w mln zł). Największy spadek przychodów
dotyka zarządzających funduszami o dużym (ponad 13 %) udziale w rynku.

Tabela 21 ilustruje prognozę zysków technicznych powszechnych towarzystw
emerytalnych w latach 2010 – 2050 (w mln zł). Zgodnie z jej wynikami pomimo redukcji
przychodów PTE w najbliższych latach nastąpi wzrost zysku technicznego na zarządzaniu
PTE.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że generujące największe zyski dla swoich
właścicieli PTE ma w chwili obecnej limit opłaty za zarządzanie w kwocie 10 mln zł
miesięcznie. PTE, które jako jedyne stosuje niższą i jednakową dla wszystkich swoich
członków opłatę od składki, również generuje zyski. W tej sytuacji należy oczekiwać
dostosowania modeli biznesowych do tych PTE, które osiągnęły przewagę kosztową.
Wynagrodzenie powszechnego towarzystwa emerytalnego za zarządzanie funduszem
i opłata pobierana od każdej wpływającej do funduszu składki nie jest jedynym źródłem
przychodów towarzystw emerytalnych. Istnieje również system bodźców służących
wynagradzaniu PTE za osiągane wyniki inwestycyjne. W tej sytuacji oczekiwać należy
wzrostu zainteresowania towarzystw emerytalnych osiąganiem jak najlepszych wyników
inwestycyjnych, co jest ustawowym celem działania każdego funduszu emerytalnego.



36
Tabela 18. Prognoza rocznych przychodów powszechnych towarzystw emerytalnych z tytułu opłaty od składki w latach 2010 – 2050 (w mln zł).
OPŁATY OD SKŁADKI (mln zł w cenach z 31.12.2008)
PTE

2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2030
2040
2050
Obecnie (1)
764,8
723,6
679,1
627,1
536,7
566,3
589,4
612,0
634,2
656,3
678,4
930,3
1 226,2
1 572,5
Po zmianach (2)
461,3
477,8
493,5
513,1
536,7
566,3
589,4
612,0
634,2
656,3
678,4
930,3
1 226,2
1 572,5
A
Relacja (1)/(2)
60,3 66,0
72,7
81,8
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0 100,0
(%)
Obecnie (1)
359,9
341,9
308,4
270,5
229,1
242,1
255,2
268,4
281,7
295,2
308,9
475,9
694,7
966,3
Po zmianach (2)
188,1
196,9
205,6
216,4
229,1
242,1
255,2
268,4
281,7
295,2
308,9
475,9
694,7
966,3
B
Relacja (1)/(2)
52,3 57,6
66,7
80,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0 100,0
(%)
Obecnie (1)
169,4
164,5
155,8
143,4
124,8
132,8
141,0
149,2
157,5
166,0
174,7
285,5
442,0
643,7
Po zmianach (2)
98,8
104,5
110,2
116,9
124,8
132,8
141,0
149,2
157,5
166,0
174,7
285,5
442,0
643,7
C
Relacja (1)/(2)
58,3 63,5
70,7
81,5
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0 100,0
(%)
Obecnie (1)
1 294,2
1 230,1
1 143,3
1 041,0
890,6
941,2
985,6
1 029,6
1 073,5
1 117,5
1 162,0
1 691,7
2 363,0
3 182,5
Po zmianach (2)
748,2
779,1
809,3
846,4
890,6
941,2
985,6
1 029,6
1 073,5
1 117,5
1 162,0
1 691,7
2 363,0
3 182,5
Razem
Relacja (1)/(2)
57,8 63,3
70,8
81,3
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0 100,0
(%)
Różnica (1)-(2)
-546,0 -450,9
-334,0
-194,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
(mln zł)
ródło: obliczenia UKNF.

Oznaczenia:
A – PTE zarządzające OFE o udziale w rynku ponad 13 % (3 towarzystwa: Commercial Union BPH CU WBK (26,0 %), ING (23,9 %), PZU
(13,6 %))
B – PTE zarządzające OFE o udziale w rynku od 3 % do 13 % (5 towarzystw: AIG (8,0 %), AEGON (4,3 %), AXA (4,8 %), Generali (4,0 %),
Nordea (3,7 %))
C – PTE zarządzające OFE o udziale w rynku poniżej 3 % (6 towarzystw: Allianz Polska (2,7 %), Bankowy (2,9 %), Pekao Pioneer (1,6 %),
Pocztylion-Arka (2,0 %), Polsat (0,9 %), Warta (1,5 %))

37