Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw

ustawy z dnia 27 sierpnia 2003 r. o zmianie ustawy o organizacji

i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw, zwanej dalej
„ustawą nowelizacyjną z 2003 r.”:
1) w art. 1 w pkt 53 lit. a, który to przepis miał określić nowe brzmienie art. 134 ust. 1
pkt 1 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, wskazując,
że pobieranie opłaty od składki ma odbywać się w formie potrącenia określonej procentowo
kwoty z wpłacanych składek, nie większej niż 3,5 %, z tym że potrącenia dokonuje się przed
przeliczeniem składek na jednostki rozrachunkowe. Przepis w takim brzmieniu miał wejść
w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.,
2) art. 6 ustawy nowelizacyjnej z 2003 r., określający, że w okresie od dnia 1 kwietnia
2004 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. otwarty fundusz emerytalny może pobierać opłaty
wyłącznie w formie potrącenia określonej procentowo kwoty z wpłacanych składek, z tym
że potrącenia dokonuje się przed przeliczeniem składek na jednostki rozrachunkowe
w wysokości ustalonej w statucie, jednak nie wyższej niż:
a) 7 % kwoty z wpłaconych składek w latach 2004 – 2010,
b) 6,125 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2011,
c) 5,25 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2012,
d) 4,375 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2013,
3) art. 7 ustawy nowelizacyjnej z 2003 r., zgodnie z którym w okresie do dnia 31 grudnia
2010 r.:
a) koszty zarządzania otwartym funduszem przez towarzystwo, o których mowa
w art. 136 ust. 2a ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
w brzmieniu nadanym ustawą nowelizacyjną z 2003 r., nie mogą przekroczyć
maksymalnej wysokości kosztów zarządzania funduszem, pokrywanych bezpośrednio
ze swoich aktywów w kwocie ustalonej w statucie w dniu wejścia w życie ww.
ustawy,
b) organ nadzoru może wyrazić zgodę na podwyższenie kwoty, o której mowa w lit. a,
jeżeli jest to uzasadnione koniecznością zapewnienia konkurencji pomiędzy otwartymi
funduszami lub interesem członków otwartego funduszu,


28
4) art. 13 ustawy nowelizacyjnej z 2003 r., w myśl którego w okresie do dnia 31 grudnia
2013 r. otwarty fundusz emerytalny może podwyższyć wysokość opłaty pobieranej w formie
potrącenia określonej procentowo kwoty z wpłaconych składek, określonej w statucie
otwartego funduszu w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, zgodnie z art. 6 ustawy
nowelizacyjnej z 2003 r.,

5) art. 16 pkt 8 ustawy nowelizacyjnej z 2003 r. określający, że art. 1 pkt 53 lit. a ustawy
nowelizacyjnej z 2003 r. ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2014 r., zmieniając
w art. 134 w ust. 1 brzmienie pkt 1.

W art. 3 projektu zawarto przepis dostosowujący, wskazując, że otwarte fundusze
emerytalne dostosują swoje statuty do przepisów ustawy. Jednocześnie przepis w ust. 2
nakłada na otwarte fundusze emerytalne obowiązek złożenia do Komisji Nadzoru
Finansowego wniosków o wydanie zezwolenia na ww. zmianę statutów nie później niż do
dnia 31 października 2009 r. Określenie tego terminu wynika z konieczności zapewnienia
również odpowiednio długiego czasu potrzebnego dla Komisji Nadzoru Finansowego na
rozpatrzenie ww. wniosków, nie później jednak niż do dnia 1 stycznia 2010 r. Przyjęcie
takiego rozwiązania jest uzasadnione tym, że postępowanie KNF musi zakładać konieczność
uwzględnienia czasu potrzebnego na ewentualne uzupełnienia wniosków przez otwarte
fundusze emerytalne oraz faktem, że Komisja jako ciało kolegialne rozpatruje wnioski
i podejmuje decyzje na posiedzeniach.

Art. 4 projektu określa, że ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2010 r.,
z wyjątkiem art. 3 (dotyczącego dostosowania statutów), który wchodzi w życie po upływie
14 dni od dnia ogłoszenia. Dzięki przyjęciu takiego rozwiązania utrzymana zostanie
w niezakłócony sposób podstawa prawna do pobierania opłat, przy jednoczesnym
umożliwieniu wejścia w życie przepisów o obniżeniu opłat i płynnego uruchomienia nowego
mechanizmu prawnego.

Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Projekt ustawy nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów
dotyczących notyfikacji norm i aktów prawnych.

29


OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje akt normatywny
Zakres podmiotowy oddziaływania regulacji obejmuje członków otwartych funduszy
emerytalnych, otwarte fundusze emerytalne i zarządzające nimi powszechne towarzystwa
emerytalne, które są adresatami projektowanych norm prawnych.
Regulacja zwiększa kwotę środków alokowanych na rachunkach ubezpieczonych
w otwartych funduszach emerytalnych i przyspiesza unifikację systemu opłat pobieranych
przez zarządzających funduszami.
Efektywna wysokość średnich opłat pobieranych od składki w ostatnich latach rośnie,
co nie ma jakiegokolwiek uzasadnienia z punktu widzenia efektywności systemu
emerytalnego i potwierdza tezę o zaniku konkurencji cenowej między towarzystwami
emerytalnymi i konieczności interwencji w system. W roku 2005 Zakład Ubezpieczeń
Społecznych przekazał do OFE nieco ponad 14 mld zł, a z tytułu opłaty od składki pobrano
818,5 mln zł, co oznacza, że jej efektywna stawka wyniosła 5,84 %. W roku 2008 do OFE
przekazano 20,5 mld zł, a z tytułu opłaty od składki PTE otrzymały 1,2 mld zł, a efektywna
stawka opłaty wyniosła 6,01 %. Wysokość efektywnej opłaty od składki (relacji przychodów
PTE z tego tytułu do wartości przekazanej przez ZUS do otwartych funduszy emerytalnych
składki) ilustruje wykres 1.

Wykres 1. Procentowa wysokość efektywnej opłaty od składki w latach 2005 – 2008.
6,05%
6,01%
6,00%
5,94%
5,95%
5,95%
5,90%
5,84%
5,85%
5,80%
5,75%
2005
2006
2007
2008
Efektywna opłata od składki

ródło: dane z ZUS i KNF, obliczenia MPiPS.

Ze względu na brzmienie statutów otwartych funduszy emerytalnych wysokość opłaty
za zarządzanie podlega do dnia 31 grudnia 2010 r. ograniczeniom we wszystkich poza

30
jednym z podmiotów. Ograniczenie polega na niezależnym od wartości podanych w tabeli
w art. 136 ust. 2a ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych określeniu
maksymalnej wartości opłaty za zarządzanie funduszem, co odpowiada zdefiniowaniu progu
wartości aktywów netto otwartych funduszy emerytalnych, powyżej którego opłata za
zarządzanie przestaje rosnąć. W przypadku poszczególnych otwartych funduszy emerytalnych
kwoty te kształtują się następująco:
1. AEGON OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 15 mln zł,
2. AIG OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 2,5 mln zł,
3. Allianz Polska OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 10 mln zł
4. AXA OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 50 mln zł,
5. Bankowy OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 10 mln zł,
6. Commercial Union OFE BPH CU WBK: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie
więcej niż 500 mln zł,
7. Generali OFE: zgodnie z tabelą, koszty nie mogą przekroczyć kwoty
11 233 088,63 zł w skali roku,
8. ING Nationale-Nederlanden Polska OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie
więcej niż 10 mln zł,
9. Nordea OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 5 mln zł,
10. Pekao OFE: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 10 mln zł,
11. OFE Pocztylion: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 20 mln zł,
12. OFE Polsat: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 0,6 mln zł,
13. OFE PZU „Złota Jesień”: zgodnie z tabelą, brak ograniczenia,
14. OFE Warta: zgodnie z tabelą, miesięcznie nie więcej niż 15 mln zł.
Po III kwartałach 2008 r. łączne przychody PTE z zarządzania OFE przekroczyły
1,426 mld zł. Tylko jedno towarzystwo emerytalne odnotowało stratę techniczną towarzystwa
na zarządzaniu OFE12. Łączny zysk techniczny towarzystw emerytalnych na zarządzaniu OFE
wyniósł 682 mln zł.


12 Ze względu na wydatki przeznaczone na rozwój sprzedaży.

31
Tabela 17. Podstawowe dane finansowe PTE za pierwsze trzy kwartały 2008 r.
PTE Przychody
Koszty związane z Zysk/ strata
wynikające z
zarządzaniem OFE techniczna
zarządzania OFE
towarzystwa na
zarządzaniu OFE
AEGON PTE S.A.
44 398 855,52 zł
28 112 882,19 zł
16 285 973,33 zł
AIG PTE S.A.
112 396 967,20 zł
50 977 826,87 zł
61 419 140,33 zł
PTE Allianz Polska S.A.
30 234 177,89 zł
18 476 114,55 zł
11 758 063,34 zł
AXA PTE S.A.
70 912 262,81 zł
75 164 206,46 zł
- 4 251 943,65 zł
PTE BANKOWY S.A.
49 663 859,87 zł
30 321 125,30 zł
19 342 734,57 zł
Commercial Union PTE BPH CU WBK S.A.
314 578 393,97 zł
127 728 616,40 zł
186 849 777,57 zł
Generali PTE S.A.
56 047 076,97 zł
36 363 140,13 zł
19 683 936,84 zł
ING PTE S.A.
359 220 278,00 zł
141 809 818,69 zł
217 410 459,31 zł
Nordea PTE S.A.
63 438 341,85 zł
59 038 113,40 zł
4 400 228,45 zł
Pekao Pioneer PTE S.A.
28 904 862,56 zł
15 314 946,08 zł
13 589 916,48 zł
Pocztylion-Arka PTE S.A.
36 385 652,79 zł
17 560 557,14 zł
18 825 095,65 zł
PTE POLSAT S.A.
20 997 810,80 zł
7 961 114,45 zł
13 036 696,35 zł
PTE PZU S.A.
217 877 896,67 zł
116 294 482,77 zł
101 583 413,90 zł
PTE WARTA S.A.
21 745 518,10 zł
19 462 360,99 zł
2 283 157,11 zł
Razem
1 426 801 955,00 zł
744 585 305,42 zł
682 216 649,58 zł
ródło: dane z raportów PTE, KNF.


Do zilustrowania wpływu projektowanych rozwiązań na system emerytalny mogą
służyć wyniki symulacji przygotowanych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego.
Zgodnie z wyjaśnieniami metodologicznymi Urzędu symulację przeprowadzono przy
zastosowaniu dwóch modeli symulacyjnych: modelu rynku OFE i modelu przychodowo-
kosztowego PTE. Modele, w oparciu o dane historyczne i założenia co do kształtowania się
parametrów ekonomicznych, prognozują wskaźniki finansowe i demograficzne OFE oraz
podstawowe kategorie przychodów i kosztów PTE w kolejnych latach. Za pomocą modelu
kosztów i przychodów PTE są szacowane wielkości zysku/straty technicznej towarzystwa na
zarządzaniu OFE.
Ze względu na to, że niektóre istotne parametry dla rynku OFE, jak progi opłaty za
zarządzanie, czy kwotowe maksima wysokości opłaty za zarządzanie, zapisane w przepisach
prawa lub w statutach OFE są wielkościami nominalnymi, cała prognoza jest przeprowadzana
na wielkościach nominalnych, a dopiero potem wyniki są dyskontowane inflacją. Dla
analizowanego okresu przyjęto jednolitą wartość parametru inflacji 2 %.
Do prognozowania sytuacji na rynku OFE wykorzystano model symulacyjny,
używany do symulacji długookresowych o maksymalnym horyzoncie do roku 2050.
Model przyjmuje następujące ogólne założenia co do sytuacji rynku OFE:

32