Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji

dyscyplinarnej zgłaszać będą rady właściwych izb komorniczych, przy czym każda rada
będzie wskazywała 3 kandydatów. Czas trwania kadencji komisji dyscyplinarnej określono na
4 lata. Upoważniono Krajową Radę Komorniczą do wyznaczania i odwoływania
przewodniczącego i wiceprzewodniczącego komisji dyscyplinarnej spośród członków
komisji. Oprócz tego w przepisie powyższym wskazano również podmioty uprawnione do
złożenia wniosku o odwołanie wyznaczonych przewodniczących i wiceprzewodniczących
komisji dyscyplinarnych. Zapewnienie obsługi komisji dyscyplinarnej powierzono, jak to jest
dotychczas, Krajowej Radzie Komorniczej.
Art. 75b uprawnia Krajową Radę Komorniczą do odwołania członka komisji
dyscyplinarnej w ściśle wskazanych sytuacjach. W przepisie tym umożliwiono również
uzupełnianie składu komisji dyscyplinarnej, w trakcie trwania kadencji i określono czas
trwania mandatu nowego członka komisji dyscyplinarnej, tj. do końca kadencji danej komisji
dyscyplinarnej. W celu zapobieżenia konieczności prowadzenia od początku spraw
dyscyplinarnych będących w toku w chwili zakończenia kadencji komisji dyscyplinarnej,
wprowadzono regulację nakazującą pełnienie przez członków komisji dyscyplinarnej swoich
funkcji do czasu zakończenia prowadzonych postępowań dyscyplinarnych, chyba że zajdzie
konieczność prowadzenia postępowań dyscyplinarnych od początku.
Projektowany art. 75c przewiduje, iż członkowie komisji dyscyplinarnej w zakresie
orzekania są niezawiśli.
W art. 75d przewidziano, iż sprawy dyscyplinarne rozpoznawane będą w trzy-
osobowym składzie. Skład orzekający do rozpoznania konkretnej sprawy będzie wyznaczał
przewodniczący komisji dyscyplinarnej, wyznaczając jednocześnie przewodniczącego składu
orzekającego spośród jego członków.
Przewodniczący komisji dyscyplinarnej, zgodnie z projektowanym art. 75e, będzie
kierował pracami komisji dyscyplinarnej. W szczególności do obowiązków prze-
wodniczącego będzie należało wyznaczanie terminów posiedzeń komisji oraz przedstawianie
sądowi odwoławczemu akt sprawy w wypadku złożenia odwołania. W razie nieobecności
przewodniczącego komisji dyscyplinarnej jego obowiązki będzie wykonywał wice-
przewodniczący.
Art. 75f określa strony postępowania dyscyplinarnego, którymi będą wnioskodawca
i obwiniony.

7
Zgodnie z art. 75g, obwiniony będzie mógł korzystać z pomocy obrońcy, którym
może być adwokat, radca prawny albo komornik. Taka regulacja zapewnia obwinionym
prawo do obrony.
W art. 75h wskazano, iż komisja dyscyplinarna powinna dążyć do tego, aby sprawę
rozpoznać na pierwszym posiedzeniu. Uregulowano zasady odraczania posiedzeń i określono,
kiedy odroczone posiedzenie musi być prowadzone od początku.
W art. 75i uregulowano zasady stawiennictwa stron na rozprawie dyscyplinarnej.
Przyjęto, iż obecność stron prawidłowo powiadomionych o terminie rozprawy dyscyplinarnej
nie jest obowiązkowa, co umożliwi sprawne przeprowadzenie rozprawy. Rozprawy nie będzie
jednak można przeprowadzić, gdy strona usprawiedliwi swoją nieobecność i wniesie
o odroczenie rozprawy. Takie rozwiązanie gwarantuje stronom prawo udziału w każdej
rozprawie dyscyplinarnej.
Z uwagi na fakt, iż wszystkie posiedzenia komisji dyscyplinarnych muszą być
protokołowane, art. 75j zobowiązał przewodniczącego komisji dyscyplinarnej do
wyznaczania protokolantów spośród komorników, asesorów komorniczych albo aplikantów
komorniczych. Dotychczas funkcję tą pełnili pracownicy Krajowej Rady Komorniczej, co nie
wydaje się właściwe.
Usprawnieniu pracy komisji dyscyplinarnej służy art. 75k. Zgodnie bowiem z tym
przepisem, komisja dyscyplinarna nie będzie musiała przeprowadzać postępowania
dowodowego lub przeprowadzi je częściowo, jeżeli obwiniony przyzna się do winy i strony
wyrażą na to zgodę.
Art. 75l określa dyrektywy wymiaru kary w postępowaniu dyscyplinarnym. Przede
wszystkim wskazano, iż wymierzona kara musi mieścić się w granicach przewidzianych
przez ustawę, nie może przekraczać stopnia winy obwinionego, musi uwzględniać stopień
szkodliwości czynu oraz cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara orzeczona powinna
osiągnąć wobec obwinionego, ale także wobec innych komorników, asesorów i aplikantów
komorniczych w zakresie kształtowania ich świadomości prawnej. Komisja dyscyplinarna,
wymierzając karę, obowiązana będzie w szczególności uwzględnić motywację obwinionego,
przy popełnianiu czynu, jego sposób zachowania, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na
nim obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu, właściwości i warunki osobiste
obwinionego oraz zachowanie po popełnieniu czynu, a zwłaszcza starania o naprawienie
szkody.

8
W przepisie art. 75m wprowadzona została zasada, iż uzasadnienie orzeczenia
dyscyplinarnego sporządza się z urzędu w terminie 30 dni od jego ogłoszenia i doręcza się
stronom.
Przepis art. 75n ust. 1 wskazuje – inne oprócz stron – podmioty, którym komisja
dyscyplinarna z urzędu zobowiązana będzie doręczyć prawomocne orzeczenie dyscyplinarne,
dotyczące komornika, asesora lub aplikanta komorniczego. Wskazane w tym przepisie
podmioty posiadają określone w ustawie kompetencje w zakresie wykonywania orzeczeń
dyscyplinarnych.
Art. 75n ust. 3 nakłada na Krajową Radę Komorniczą obowiązek przechowywania
przez 10 lat akt postępowania dyscyplinarnego. Przepis ten sankcjonuje obecnie obowiązujące
zasady w tym zakresie. Przedmiotowe obowiązki Krajowej Rady Komorniczej powinny być
zachowane, albowiem sprawowanie sądownictwa dyscyplinarnego komorników, asesorów
i aplikantów komorniczych w pierwszej instancji nadal należeć będzie do samorządu
komorniczego. Krajowa Rada Komornicza – podobnie jak w obecnym stanie prawnym
– będzie uprawniona do powoływania komisji dyscyplinarnej, będzie też zapewniała obsługę
tej komisji.
Zmiana procedury dotyczącej powoływania nowych komorników powinna być
wprowadzona w taki sposób, aby nie utrudniać postępowań rozpoczętych, a niezakończonych
przed wejściem w życie przepisów regulujących to zagadnienie. Z tego powodu w art. 2
projektu ustawy przewidziano, że do postępowań w sprawie powołania na stanowisko
komornika sądowego wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się, do czasu
ich zakończenia, przepisy dotychczasowe.
Projekt przewiduje istotną zmianę zasad dotyczących odwołania od decyzji Ministra
Sprawiedliwości w przedmiocie zawieszenia komornika na podstawie art. 15 ustawy
o komornikach sądowych i egzekucji. Aby zatem umożliwić sprawne wprowadzenie tej
zmiany, w art. 3 przewidziano regulację, zgodnie z którą postępowania w sprawach
zawieszenia komornika w czynnościach wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy toczą
się według przepisów dotychczasowych.
Również zmiana przepisów dotyczących postępowania dyscyplinarnego powoduje
konieczność zamieszczenia przepisów międzyczasowych – zarówno w zakresie funkcjo-
nowania komisji dyscyplinarnej, jak i w zakresie samego postępowania. Stąd regulacje
art. 4 i 5 projektu.

9

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje projekt ustawy
Projekt dotyczy komorników, osób ubiegających się o powołanie na stanowisko
komornika oraz aplikantów i asesorów komorniczych. Zmiany dotyczą również sądów
powszechnych, do kompetencji których przejść ma rozpatrywanie odwołań od decyzji
Ministra Sprawiedliwości o zawieszeniu komornika. Zmiany przewidziane w art. 49 ust. 1
ustawy o komornikach sądowych i egzekucji dotyczą szerokiego kręgu dłużników
utrzymujących się ze świadczeń wymienionych w proponowanym brzmieniu tego przepisu,
natomiast zmiany wprowadzane w dodawanych przepisach art. 49 ust. 7 – 10 odnoszą się do
stron postępowania egzekucyjnego (dłużników albo wierzycieli) obowiązanych do uiszczenia
opłaty stosunkowej.
2. Konsultacje
Projekt ustawy przedstawiony został do zaopiniowania Krajowej Radzie Sądownictwa,
Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego i Krajowej Radzie Komorniczej.
Krajowa Rada Komornicza podnosiła konieczność podjęcia prac nad nową ustawą
o komornikach sądowych i egzekucji. Zgłosiła również liczne uwagi do rozwiązań przyjętych
w obowiązujących przepisach ustawy, podnosząc wątpliwość co do konstytucyjności
znacznej ich części. W toku prac za bezpodstawne i sprzeczne z celem ustawy, która zmierza
do przyspieszenia procesu powoływania komorników, uznano zastrzeżenia Krajowej Rady
Komorniczej do art. 11 ust. 3 i 4 ustawy, a sprowadzające się do twierdzenia, że opinia izby
komorniczej powinna być elementem niezbędnym przy powołaniu komornika. Odnosząc się
do powyższej uwagi wskazać należy, że przepis art. 11 ust. 4 w jego obecnym brzmieniu
umożliwia właściwej izbie komorniczej wydanie opinii, jednak jej brak w terminie 21 dni nie
blokuje procesu powoływania komornika.
Nie podzielono również zastrzeżeń Krajowej Rady Komorniczej o charakterze
redakcyjno-technicznym, do propozycji skreślenia art. 13 ust. 4 obowiązującej ustawy
i podobnych zastrzeżeń tego podmiotu do usytuowania proponowanej regulacji z art. 14
ust. 2a.

10
Nie zostały również uwzględnione propozycje i uwagi Krajowej Rady Komorniczej,
które wykraczały poza granicę obecnie prowadzonych prac i stanowiły w istocie postulat dla
przyszłych rozwiązań, w szczególności w zakresie problematyki postępowania dyscy-
plinarnego. Szczegółowe uwagi do przepisów dotyczących postępowania dyscyplinarnego nie
zostały uwzględnione, jako zmierzające do wprowadzenia odmiennej niż przyświecająca
nowelizacji, koncepcji ukształtowania tego postępowania.
Krajowa Rada Sądownictwa podniosła wątpliwości do poprawności rozwiązań
przyjętych w obecnym brzmieniu art. 15a ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o komornikach sądowych
i egzekucji, na tle konstrukcji przesłanek odpowiedzialności dyscyplinarnej komornika,
określonych w art. 71 obowiązującej ustawy. Ta uwaga Krajowej Rady Sądownictwa nie
została uwzględniona, bowiem wykraczała poza zakres regulacji objętej nowelizacją,
a ponadto założono dopuszczalność tożsamości podstaw odpowiedzialności dyscyplinarnej
i odwołania komornika przez Ministra Sprawiedliwości w trybie art. 15 ust. 1 pkt 6 i 7. Nie
podzielono również uwag dotyczących art. 7 ust. 1, przyjmując, że jeżeli przy nowo
utworzonym sądzie nie będzie komornika, to do czasu jego powołania działać będzie
dotychczasowy komornik, właściwy dla dawnego rewiru obejmującego obszar nowo
utworzonego sądu.
Wykreślenie przepisów przewidujących obowiązek uzyskania od organów Policji
informacji o kandydacie ubiegającym się o powołanie na stanowisko komornika i asesora
komorniczego oraz o osobie ubiegającej się o wpis na listę aplikantów komorniczych
przesądziło o nieuwzględnieniu tych uwag Krajowej Rady Sądownictwa, które odnosiły się
do proponowanego podczas prac art. 11 ust. 5a. Uwagi te sprowadzały się do potrzeby
rozważenia utrzymania obowiązku informowania przez Ministra Sprawiedliwości
zainteresowanego o treści informacji uzyskanych od organu Policji.
Uwagi Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego zostały uwzględnione, z wyjątkiem
uwag odnoszących się do przepisów dotyczących obowiązku uzyskiwania informacji od
organów Policji.
Projekt ustawy został udostępniony także, stosownie do brzmienia art. 5 ustawy z dnia
7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169,
poz. 1414), za pośrednictwem Internetu na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, która
– zgodnie z § 9 ust. 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz. U. Nr 10, poz. 68) – jest
jednocześnie stroną podmiotową Biuletynu Informacji Publicznej.

11