Rządowy projekt ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych

w
wystawach i targach, prowadzenie badań rynkowych dotyczących poszczególnych
produktów, wspieranie badań naukowych i prac rozwojowych mających na celu poprawę
jakości produktów oraz prowadzących do wzrostu ich spożycia, wspieranie szkoleń
producentów i przetwórców oraz wspieranie udziału krajowych organizacji branżowych,
w tym ich przedstawicieli, biorących udział w pracach specjalistycznych stałych i roboczych
komitetów organizacji międzynarodowych lub będących członkami statutowych organów
tych organizacji, zajmujących się problemami rynku poszczególnych produktów.
Oceniając korzyści wynikające z wprowadzenia w życie przepisów projektowanej
ustawy, należy przede wszystkim uwzględnić możliwość pozyskania środków pochodzących
z budżetu Unii Europejskiej. Połączenie środków funduszy promocji ze środkami dostępnymi
w ramach mechanizmu (WPR) „Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach
wybranych produktów rolnych” pozwoli na zwielokrotnienie zgromadzonych środków
przeznaczonych na prowadzenie działań promocyjnych. Poprzez wykorzystanie środków
funduszy promocji do sfinansowania wkładu własnego organizacji branżowych
w kampaniach promocyjnych współfinansowanych ze środków wspólnotowych uzyska się
możliwość wykorzystania czterokrotnie większych środków niż zgromadzone na rachunkach
funduszy. Tezę tę potwierdza fakt, iż największa pojedyncza kampania promująca żywność
współfinansowana ze środków wspólnotowych, tj. realizowana w Rzeczpospolitej Polskiej
kampania Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich „Stawiam na mleko” jest
finansowana (w części wkładu własnego) ze środków istniejącego aktualnie Funduszu
Promocji Mleczarstwa. Wykorzystanie środków Funduszu pozwoliło na uruchomienie działań
o łącznej wartości 9,8 mln euro netto. Ponadto, analizując kampanie promujące produkty
spożywcze z wykorzystaniem środków wspólnotowych w innych państwach członkowskich
Unii Europejskiej, można zauważyć, iż duża ich część jest realizowana przez organizacje
pochodzące z państw, w których funkcjonują fundusze promocji.
Jednocześnie należy zauważyć, że wartość zaakceptowanych w 2008 r. programów
działań informacyjnych i promocyjnych, realizowanych w ramach mechanizmu WPR,
dotyczących produktów rolnych na rynku wewnętrznym złożonych przez Francję, Włochy
i Niemcy wynosi odpowiednio 24 788 488 euro, 12 753 223 euro i 5 050 000 euro. W tym
samym czasie Rzeczypospolitej Polskiej zostały przyznane środki w wysokości
1 998 821 euro. W przypadku działań informacyjnych i promocyjnych produktów rolnych
w państwach trzecich, wartość zaakceptowanych programów złożonych przez Niemcy czy
Włochy wynosi odpowiednio 6
611
580 euro i 25
871
997 euro, natomiast przez

3
Rzeczpospolitą Polską 3 510 911 euro. W tym samym czasie Włochy złożyły programy na
kwotę 30 212 245 euro, natomiast Rzeczpospolita Polska tylko na kwotę 8 702 798 euro.
Odrębnym obszarem korzyści z realizacji działań promocyjnych jest współudział
w budowie pozytywnego wizerunki marki „Polska”, co przy późniejszych samodzielnych
działaniach poszczególnych podmiotów, zainteresowanych sprzedażą swoich produktów na
tych rynkach, stanowić będzie silną bazę dla ich działań. Ponadto należy spodziewać się
konsolidacji, zarówno pionowej jak poziomej, sektora produkcji żywności wokół wspólnie
prowadzonych działań promocyjnych.
Projekt ustawy zakreśla jedynie pole działań, nie precyzując konkretnych
przedsięwzięć, gdyż szczegółowa regulacja w tym zakresie, przy szybkim tempie rozwoju
społecznego, form reklamy i marketingu uniemożliwiałby elastyczne i szybkie dostosowanie
się do wymogów rynkowych. Dlatego konkretne ustalenie zadań realizowanych ze środków
finansowych funduszy w danym roku należeć będzie do wyłącznej kompetencji komisji
zarządzającej danym funduszem. Komisje te w zasadach gospodarowania oraz corocznym
planie finansowym danego funduszu promocji będą określać zadania, mieszczące się w
zakresie celów i działań określonych w projektowanej ustawie, które będą realizowane ze
środków finansowych funduszy. Taka konstrukcja umożliwi szybkie reagowanie na wszelkie
zmiany sytuacji rynkowej w danej branży.

Ponadto projekt ustawy w obecnym kształcie (art. 12 ust. 3) daje możliwość
realizowania wspólnych dla różnych sektorów działań, finansowanych ze środków
poszczególnych funduszy.
Określone w projekcie ustawy stawki wpłat na poszczególne Fundusze są wzorowane
na rozwiązaniach stosowanych w ostatnim okresie dla Funduszu Promocji Mleczarstwa,
tj. ich wysokość wynosi około 0,1 % średniej ceny rynkowej danego produktu. Przy tak
określonych stawkach, wykorzystując dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego
o wielkości lub wartości towarów stanowiących podstawę wpłaty, można oszacować, że
prognozowane coroczne wpływy na:
1) Fundusz Promocji Mleka i Przetworów Mlecznych wyniosą ok. 8 000 000 zł,
2) Fundusz Promocji Mięsa Wieprzowego wyniosą ok. 6 000 000 zł,
3) Fundusz Promocji Mięsa Wołowego, Końskiego i Owczego wyniosą ok. 6 000 000 zł,
4) Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych wyniosą ok. 2 000 000 zł,

4
5) Fundusz Promocji Owoców i Warzyw wyniosą ok. 5 800 000 zł,
6) Fundusz Promocji Mięsa Drobiowego wyniosą ok. 5 000 000 zł,
7) Fundusz Promocji Ryb wyniosą ok. 2 000 000 zł.
Podkreślenia wymaga fakt, że w analogicznych funduszach funkcjonujących w Unii
Europejskiej stawki te są dużo wyższe (np. wysokość stawki obowiązującej w Niemczech
wynosi ok. 0,4% ceny rynkowej produktu).
Dotychczasowe doświadczenia w przypadku istniejącego Funduszu Promocji
Mleczarstwa wskazują, że niezbędne, zarówno w zakresie wpłat, jak i podmiotów
wpłacających, jest odpowiednie stosowanie przepisów działu III i VI ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. Wynika to z faktu, że w procesie skutecznego
egzekwowania zaległych wpłat konieczne jest nie tylko poddanie wpłat na fundusze reżimowi
działu III ustawy – Ordynacja podatkowa, ale także wyposażenie Prezesa Agencji Rynku
Rolnego (ARR) w uprawnienia kontrolne, które są określone w dziale VI tej ustawy. Brak
uprawnień kontrolnych, jeżeli podmiot obowiązany do wpłat nie przekaże deklaracji o ilości
lub wartości towaru stanowiącego podstawę wpłaty, spowoduje, że nie będzie możliwe
określenie jej wysokości.
W art. 3 projektu ustawy określono wysokość wpłat na każdy z funduszy promocji.
Wpłaty na fundusze promocji są naliczane, w wysokości 0,1 % wartości w cenie netto, od
następujących rzeczy ruchomych, będących przedmiotem czynności podlegających
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług:
1) mleko,
2) świnie żywe,
3) bydło żywe,
4) konie,
5) owce żywe,
6) zboża,
7) owoce i warzywa,
8) drób żywy,
9) ryby.

5
Do naliczania, pobierania i przekazywania wpłat na:
1) Fundusz Promocji Mleka są obowiązane podmioty prowadzące działalność
gospodarczą w zakresie przetwórstwa mleka,
2) Fundusz Promocji Mięsa Wieprzowego są obowiązani przedsiębiorcy prowadzący
działalność gospodarczą w zakresie uboju świń lub przedsiębiorcy będący
podatnikami podatku od towarów i usług, którzy prowadzą działalność gospodarczą
w zakresie wywozu poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej żywych świń,
3) Fundusz Promocji Mięsa Wołowego, Końskiego i Owczego są obowiązani
przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie uboju bydła, cieląt,
koni, jagniąt lub owiec lub przedsiębiorcy będący podatnikami podatku od towarów
i usług, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie wywozu poza terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej żywych zwierząt,
4) Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych są obowiązani
przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie przetwórstwa na cele
konsumpcyjne zbóż,
5) Fundusz Promocji Owoców i Warzyw są obowiązani przedsiębiorcy będący
podatnikami podatku od towarów i usług, którzy wytwarzają owoce i warzywa lub
skupują je od podmiotów w celu ich przetworzenia lub odsprzedaży,
6) Fundusz Promocji Mięsa Drobiowego są obowiązani przedsiębiorcy prowadzący
działalność gospodarczą w zakresie uboju drobiu lub przedsiębiorcy będący
podatnikami podatku od towarów i usług, którzy prowadzą działalność gospodarczą
w zakresie wywozu poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej żywych zwierząt,
7) Fundusz Promocji Ryb są obowiązani przedsiębiorcy będący podatnikami podatku od
towarów i usług, którzy skupują ryby od podmiotów, w celu ich przetworzenia lub
odsprzedaży lub prowadzą działalność w zakresie połowu ryb w wodach
śródlądowych lub morskich lub prowadzą działalność w zakresie chowu lub hodowli
ryb.
Należne wpłaty na fundusze promocji są naliczane i pobierane na podstawie faktur za
dostarczone towary, nie później niż w terminie 14 dni od dnia ich wystawienia. Podmioty
właściwe do naliczania i pobierania należnych wpłat, nabywające towary, potwierdzają
w formie pisemnego oświadczenia naliczenie i pobranie wpłat na fundusze promocji.

6
Wpłat na fundusze promocji nie nalicza i nie pobiera się od towarów stanowiących
przedmiot wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w rozumieniu przepisów ustawy
o VAT.
Biorąc pod uwagę specyfikę poszczególnych rynków rolnych, koniecznym było
w przypadku Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, a także Funduszu Promocji Ryb,
zobowiązanie oprócz podmiotów skupujących również przedsiębiorców wprowadzających
wytworzony przez siebie surowiec do sprzedaży do naliczania i przekazywania wpłat.
Przyjęcie dwóch odrębnych rozwiązań dla dwóch odrębnych sytuacji gospodarczych
zwiększa skuteczność w ściąganiu środków na fundusze promocji, uelastyczniając podejście
do istniejących form działalności.
Do zarządzania poszczególnymi funduszami promocji proponuje się powołać komisje
zarządzające, w skład których wchodzą przedstawiciele danej branży. Do zadań komisji
należeć będzie, m. in. ustalanie zasad gospodarowania danym funduszem i jego planu
finansowego, podejmowanie uchwał w zakresie realizacji celów określonych w art. 2 projektu
ustawy. Zgodnie z art. 11 projektowanej ustawy członków komisji zarządzających powołuje
i odwołuje minister właściwy do spraw rynków rolnych spośród kandydatów zgłoszonych
przez poszczególne branże. Tryb zgłaszania przez ogólnokrajowe organizacje kandydatów na
członków komisji zarządzających oraz sposób ich wyboru zostaną określone przez ministra
właściwego do spraw rynków rolnych w drodze rozporządzenia.
Mając na uwadze dotychczasowe działania Funduszu Promocji Mleczarstwa, wzorce
z powodzeniem realizowane w innych państwach Unii Europejskiej, a także obowiązujące
przepisy, w szczególności dotyczące pomocy publicznej, środki finansowe funduszy promocji
mogą zostać przeznaczone na:
1) finansowanie lub współfinansowanie programów promocyjnych i informacyjnych
(m. in. kampanii promocyjno-informacyjnych, emisji spotów reklamowych) w trybie
ustawy – Prawo zamówień publicznych,
2) współfinansowanie programów promocyjnych i informacyjnych, które kwalifikują się
do uzyskania wsparcia ze środków Unii Europejskiej – zgodnie z przepisami Unii
Europejskiej możliwe jest udzielanie organizacjom branżowym dofinansowania do
realizacji kampanii promocyjnych lub informacyjnych dotyczących produktów rolno-
spożywczych. Mechanizm ten daje możliwość pozyskania do 80 % poniesionych
kosztów netto na tego rodzaju działania, natomiast pozostałe 20 % pochodzić powinno

7