Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

3) opylać pyłem kamiennym
— przodek i strefę przyprzodkową.
§ 107. 1. Zmywanie wodą pyłu węglowego, w wyrobiskach korytarzowych drążonych
w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, wykonuje się w przodku i w strefie
przyprzodkowej o długości co najmniej 10 m:
1) przed rozpoczęciem pracy na zmianie;
2) w czasie pracy, gdy wystąpi osad pyłu węglowego;
3) przed rozpoczęciem wykonywania robót strzałowych.
2. W wyrobiskach korytarzowych, zamiast zmywania pyłu węglowego wodą, można
stosować zraszanie wodą.
3. Zraszanie wodą stosuje się w strefie od 10 m do 60 m od przodka w celu pozbawienia pyłu
lotności.
§ 108. W polach niemetanowych i w polach I lub II kategorii zagrożenia metanowego, przy
robotach wykonywanych w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, zamiast
zmywania lub zraszania wodą pyłu węglowego w drążonych wyrobiskach korytarzowych, można
stosować, za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego, opylanie pyłem kamiennym przodka
i strefy przyprzodkowej o długości co najmniej 4 m. Ilość pyłu zużytego do opylania na każdy
otwór strzałowy wynosi:
1) 2 kg — w polach niemetanowych;
2) 3 kg — w polach metanowych;
3) 10 kg — przy pojedynczo odpalanych ładunkach materiału wybuchowego.
§ 109. W wyrobiskach wybierkowych, w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego,
stosuje się zmywanie wodą pyłu węglowego lub opylanie pyłem kamiennym przodka i strefy
przyprzodkowej przed wykonywaniem robót strzałowych:
1)
dla wymuszania zawału stropu w ścianach materiałami wybuchowymi węglowymi lub
skalnymi;
2) w chodnikach podsadzkowych;
3) ładunkami wolno przyłożonymi;
4) przy rozsadzaniu luźnych brył.
§ 110. Przed wykonywaniem robót strzałowych w luźnych bryłach ładunkami wolno
przyłożonymi, w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, usuwa się pył węglowy w
promieniu 10 m od miejsca odpalania ładunków oraz zabezpiecza tę strefę przez zraszanie lub
zmywanie wodą. Strefę tę zamiast wodą można zabezpieczyć przez opylenie pyłem kamiennym,
przy czym na każdy ładunek materiału wybuchowego używa się co najmniej 10 kg pyłu
kamiennego.
30
§ 111. Wykonując roboty strzałowe w luźnych bryłach w warunkach zagrożenia wybuchem
pyłu węglowego ładunkami materiału wybuchowego umieszczonego w otworach strzałowych,
jak również w przybierkach stropu i spągu oraz w ściekach, zabezpiecza się pył węglowy przed
możliwością wybuchu.
§ 112. W pokładach (złożach) zagrożonych tąpaniami, wielkość zabioru i długość otworów
strzałowych przy strzelaniu urabiającym ustala kierownik działu techniki strzałowej, w
porozumieniu z kierownikiem działu tąpań, na podstawie opinii kopalnianego zespołu do spraw
tąpań.
§ 113. 1. Po każdym strzelaniu urabiającym, wykonywanym w strefie szczególnego
zagrożenia tąpaniami, wejście pracowników do tej strefy oraz do przodka następuje nie wcześniej
niż po upływie co najmniej 30 minut.
2. Po każdym strzelaniu wstrząsowym (odprężającym) wejście pracowników do przodka
może nastąpić za zgodą osoby dozoru ruchu, nie wcześniej niż po upływie co najmniej 40 minut.
§ 114. Dokumentację strzelania wstrząsowego w pokładach zagrożonych tąpaniami sporządza
kierownik działu techniki strzałowej, wraz z kierownikiem działu tąpań, na podstawie opinii
kopalnianego zespołu do spraw tąpań.
§ 115. 1. Przed każdym strzelaniem wstrząsowym oraz przed każdym strzelaniem w strefie
szczególnego zagrożenia tąpaniami, odbywającym się w miejscach zagrożonych wybuchem
metanu lub pyłu węglowego, wyłącza się sieć elektryczną spod napięcia, z wyjątkiem sieci
zasilającej urządzenia wentylacyjne.
2. Ponowne załączenie sieci elektrycznej następuje po zakończeniu okresu wyczekiwania po
strzelaniu i uprzednim skontrolowaniu miejsca wykonywania robót strzałowych.
§ 116. Lokalizację miejsc odpalania strzelania urabiającego i wstrząsowego w pokładach
(złożach) zagrożonych tąpaniami ustala kierownik działu tąpań wspólnie z kierownikiem działu
techniki strzałowej.
§ 117. 1. W zakładach górniczych, w wyrobiskach zagrożonych wyrzutami gazów i skał, po
wycofaniu ludzi ze strefy zagrożenia skutkami wyrzutu, roboty strzałowe wykonuje się metodą
centralnego strzelania, w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
2. W zakładach górniczych, o których mowa w ust. 1, w wyrobiskach w pokładach
zaliczonych do I kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, dopuszcza się lokalne
wykonywanie robót strzałowych, na warunkach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu
górniczego:
1)
przy przebudowie wyrobisk korytarzowych, robotach przybierkowych i wykonywaniu
ścieków;
2) w ścianach przy urabianiu, jeżeli prognoza bieżąca na podstawie pomiarów w otworach o
długości 6 m nie wykazuje strefy bezpośredniego zagrożenia;
3) w ścianach przy strzelaniu w stropie dla wymuszania zawału;
31
4) przy rozsadzaniu luźnych brył.
3. Przepis ust. 1 nie dotyczy przypadków, o których mowa w § 122.
§ 118. 1. W zakładach górniczych, w razie stwierdzenia zagrożenia wyrzutem metanu i skał,
na okres wykonywania robót strzałowych, wyznacza się strefę zagrożenia, która powinna
obejmować:
1) wyrobisko korytarzowe przewietrzane z zastosowaniem wentylacji odrębnej;
2) wyrobisko ścianowe od stanowiska odpalania ładunków materiału wybuchowego do chodnika
wentylacyjnego oraz chodnik wentylacyjny do najbliższego skrzyżowania z innym
niezależnym prądem powietrza.
2. Ze stref zagrożenia, przed odpalaniem ładunków materiału wybuchowego:
1) wycofuje się ludzi do miejsc ustalonych w metryce (dokumentacji) strzałowej;
2) wyłącza się urządzenia elektryczne spod napięcia, z wyjątkiem urządzeń iskrobezpiecznych.
§ 119. 1. W zakładach górniczych wydobywających sól w złożu (w wyrobiskach) zaliczonym
do III kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał, odpalanie ładunków materiałów
wybuchowych odbywa się ze stacji centralnego strzelania, zlokalizowanej na powierzchni, przy
czym załoga przebywa w wyznaczonych strefach na podszybiu.
2. Czynności związane z centralnym strzelaniem odbywają się pod nadzorem osoby wyższego
dozoru ruchu.
3. Dopuszcza się lokalne wykonywanie robót strzałowych, na warunkach ustalonych przez
kierownika ruchu zakładu górniczego, przy:
1) likwidacji zatorów w urządzeniach zsypowych;
2) rozstrzeliwaniu rdzeni wiertniczych;
3) rozstrzeliwaniu luźnych brył.
§ 120. Wykonywanie robót strzałowych jest niedopuszczalne w miejscach, w których
temperatura skał:
1) jest wyższa niż 100° C lub
2) otoczenia jest niższa niż –35° C.
§ 121. Wykonując roboty strzałowe w:
1) skałach, w których temperatura jest wyższa niż 50° C, stosuje się środki strzałowe
termoodporne;
2) miejscach, w których temperatura skał lub otoczenia jest niższa niż 0° C, stosuje się środki
strzałowe mrozoodporne.
§ 122. 1. Likwidowanie niewypałów prowadzi się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez
kierownika ruchu zakładu górniczego.
32
2. Niewypał likwiduje się przez wydobycie nabojów materiału wybuchowego z otworu
strzałowego, z wyjątkiem materiałów wybuchowych nitroglicerynowych.
3. Niedopuszczalne jest posługiwanie się metalowymi narzędziami podczas wydobywania
nabojów materiału wybuchowego.
§ 123. 1. Niewypał, którego nie można zlikwidować przez wydobycie z otworu strzałowego
naboi, usuwa się, przestrzegając następujących warunków:
1) przewody zapalnika elektrycznego zwiera się i izoluje;
2) stwierdzenie kierunku otworu strzałowego następuje przez usunięcie przybitki na długości
najwyżej 0,2 m od wylotu otworu;
3) równoległy otwór strzałowy (lub dwa otwory) o długości większej niż długość otworu
z niewypałem, wierci się w odległości 0,5 m od otworu z niewypałem.
2. W zakładach górniczych wydobywających kopalinę niepalną w polach niemetanowych,
w których podczas strzelań urabiających można odstąpić od zamknięcia przybitką załadowanego
środkami strzałowymi otworu strzałowego, dopuszcza się usuwanie niewypału poprzez ponowne
odpalenie, jeżeli dostępne są przewody zapalnika elektrycznego lub rurka detonująca zapalnika
nieelektrycznego albo umieszczenie w takim otworze ładunku udarowego i jego odpalenie, gdy
otwór, w którym stwierdzono niewypał, nie był zamknięty przybitką.
3. Po odpaleniu ładunków kontroluje się odstrzelony urobek w celu znalezienia środków
strzałowych pochodzących z niewypału.
§ 124. Niewypał znajdujący się w otworze strzałowym, gdy do zainicjowania materiału
wybuchowego stosowano zapalnik i lont detonujący, likwiduje się przez wymianę zapalnika
przymocowanego do lontu detonującego i ponowne odpalenie ładunku.
§ 125. W dzienniku strzałowym wpisuje się informację o sposobie likwidowania niewypału,
a znalezione środki strzałowe oddaje się do składu materiałów wybuchowych.
§ 126. Wiercenie otworów strzałowych w pozostałych w caliźnie resztkach odpalonych
otworów (fajkach) jest niedopuszczalne. Otwory takie oznakowuje się.
§ 127. Podczas wykonywania robót strzałowych na powierzchni podziemnych zakładów
górniczych stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 6.
Rozdział 6
Szczegółowe zasady wykonywania robót strzałowych w odkrywkowych zakładach
górniczych
§ 128.1. Roboty strzałowe wykonywane metodą długich otworów strzałowych, wykonuje się
pod nadzorem kierownika odstrzału, wyznaczonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
33
2.Osoba, o której mowa w ust. 1, powinna posiadać przygotowanie i doświadczenie
zawodowe osoby dozoru ruchu zakładu górniczego i ukończyć kurs specjalistyczny kierownika
strzelania długimi otworami.
§ 129. 1. W zakładzie górniczym powinna być prowadzona ewidencja odstrzałów, jeżeli
wykonywane są roboty strzałowe na podstawie dokumentacji strzałowej.
2. W ewidencji odstrzałów odnotowuje się:
1) numer dokumentacji strzałowej oraz datę, godzinę i miejsce odstrzału;
2) rzeczywiste parametry odstrzału;
3) istotne informacje dotyczące wykonywanych robót strzałowych.
3. Wpisów do ewidencji odstrzałów dokonuje kierownik odstrzału nadzorujący wykonywanie
robót strzałowych i potwierdza je własnoręcznym podpisem.
4. Ewidencję odstrzałów przechowuje kierownik ruchu zakładu górniczego lub wyznaczona
przez niego osoba dozoru ruchu zgodnie z przepisami o przechowywaniu dowodów ścisłego
zarachowania.
§ 130. 1. Otwór strzałowy załadowany środkami strzałowymi zamyka się przybitką,
z wyjątkiem tych metod strzelania, które nie wymagają stosowania przybitki.
2. Do wykonywania przybitki stosuje się materiały niepalne, które umożliwią całkowite
wypełnienie otworu strzałowego od załadowanych środków strzałowych do wylotu tego otworu.
3. Rodzaj i sposób wypełnienia przybitką otworu strzałowego określa metryka strzałowa albo
dokumentacja strzałowa.
4. W długich otworach strzałowych minimalna długość przybitki wynosi co najmniej 0,75
zabioru obliczeniowego.
§ 131. 1. Za niewypał uznaje się każdy pojedynczy ładunek środka strzałowego, który
podczas pomiaru ciągłości obwodu strzałowego wykazał przerwę lub który przy wykonywaniu
odstrzału nie odpalił.
2. W zakładzie górniczym prowadzi się książkę ewidencji niewypałów.
§ 132. W przypadku niewypału środka strzałowego, polecenie nadania sygnału dźwiękowego
oznaczającego “odwołanie” może nastąpić dopiero po odpowiednim zabezpieczeniu rejonu
niewypału.
§ 133. Likwidowanie niewypałów prowadzi się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez
kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 134. Osoba kierownictwa lub dozoru ruchu nadzorująca roboty strzałowe powinna określić
szczegółowy sposób likwidacji niewypału i zapoznać z nim pracowników zatrudnionych przy
prowadzeniu tych robót, ustalając:
34