Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

3) w otworach strzałowych o głębokości do 1,5 m długość przybitki wynosi:
a) nie mniej niż połowę długości otworu strzałowego, przy stosowaniu środków strzałowych
metanowych i węglowych,
b) nie mniej niż 1/3 długości otworu strzałowego, przy stosowaniu środków strzałowych
metanowych specjalnych;
4) w otworach o głębokości powyżej 1,5 m długość przybitki wynosi:
a) nie mniej niż 1/3 długości otworu strzałowego, przy stosowaniu środków strzałowych
węglowych, metanowych i metanowych specjalnych,
b) nie mniej niż 0,3 m , przy stosowaniu środków strzałowych skalnych.
§ 80. 1. Wprowadzając pneumatycznie przybitkę piaskową do otworów strzałowych, ładunki
materiału wybuchowego inicjuje się w tych otworach zapalnikami nieelektrycznymi lub
zapalnikami elektrycznymi klasy co najmniej 0,45A.
2. Woda jako materiał przybitkowy może być wprowadzana do otworów strzałowych przez
wypełnienie otworu wodą lub w pojemnikach.
3. Przybitkę przez wypełnienie otworów wodą można stosować w otworach skierowanych
w dół, załadowanych wodoodpornymi środkami strzałowymi.
4. W głębionych szybach można stosować przybitkę wodną, przez ich zalanie wodą na
wysokość co najmniej 0,1 m od dna szybu, lecz nie więcej niż 0,4 m poniżej dolnego pierścienia
anten strzałowych.
5.
Przy stosowaniu przybitki wodnej w pojemnikach, przywylotowy odcinek otworu
strzałowego na długości 0,3 m wypełnia się gliną.
6. Przybitki wodnej nie stosuje się przy strzelaniu zruszającym, wstrząsowym i zruszająco—
odprężającym w caliźnie pokładów tąpiących oraz przy strzelaniu wymuszającym zawał skał
stropowych w wyrobiskach eksploatacyjnych.
§ 81. Materiałem wybuchowym skalnym można załadować tylko otwory strzałowe wykonane
w skałach płonnych lub w złożu niepalnym.
§ 82. W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny strzelanie dla wywołania
zawału skał stropowych przy użyciu materiałów wybuchowych węglowych lub skalnych
wymaga spełnienia następujących warunków:
1) usunięcia w promieniu 5 m od otworów strzałowych pyłu węglowego;
2) stosowania opylania pyłem kamiennym w promieniu 5 m od otworów strzałowych, jeżeli pył
węglowy nie został zmyty wodą lub zabezpieczony przez wilgoć naturalną;
3)
kontroli stanu zabezpieczenia przed wybuchem pyłu węglowego w wyrobisku oraz w
chodnikach przyległych do tego wyrobiska, przeprowadzonej przez osobę dozoru służby
25
pyłowej przed rozpoczęciem robót strzałowych oraz co najmniej co trzy dni w przypadku
bieżącego wykonywania robót strzałowych.
§ 83. Przy głębieniu szybów (szybików), w przypadku przechodzenia przez warstwy węgla
o grubości powyżej 0,1 m, stosowanie środków strzałowych skalnych jest niedopuszczalne.
§ 84. W szybach (szybikach) głębionych metodą mrożeniową, na odcinkach mrożonych,
może być używany wyłącznie materiał wybuchowy mrozoodporny.
§ 85. Przy głębieniu szybu (szybiku) odpalanie ładunków materiału wybuchowego może
odbywać się tylko z powierzchni lub z poziomu pośredniego, mającego połączenia z innym
szybem.
§ 86. Ładunki materiałów wybuchowych przy głębieniu szybu (szybika) sporządza się
w miejscu wyznaczonym przez kierownika służby strzałowej.
§ 87. Przy wykonywaniu robót strzałowych w szybie (szybiku) stosuje się:
1) inicjowanie od dna otworu, przy stosowaniu materiałów wybuchowych skalnych;
2) zapalniki zwłoczne milisekundowe o kolejnych stopniach zwłoki w poszczególnych kręgach
otworów, przy czym w każdym z kręgów mogą być stosowane tylko zapalniki o tym samym
stopniu zwłoki;
3) niskooporowy układ połączeń zapalników elektrycznych;
4) odrębne przewody (kable) strzałowe szybowe do odpalania ładunków materiału
wybuchowego, które nie mogą być używane do innych celów.
§ 88. 1. Przed rozpoczęciem robót strzałowych wykonuje się pomiary prądów błądzących,
jeżeli stosowane są zapalniki elektryczne w głębionym szybie (szybiku).
2. Przed przystąpieniem do przyłączenia zapalników elektrycznych do linii strzałowej
wszystkie kable i przewody elektroenergetyczne znajdujące się w szybie (szybiku) na odcinku
prowadzonej linii strzałowej w szybie wyłącza się spod napięcia.
§ 89. Przy wykonywaniu nadsięwłomów, ładunki materiału wybuchowego można odpalić
tylko wtedy, gdy na pomoście roboczym znajduje się urobek.
§ 90. W zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi, cynku i ołowiu przepisy
§ 91 — 94 stosuje się do otworów o długości ponad 10 m, a w pozostałych zakładach górniczych
do otworów o długości ponad 6 m.
§ 91. 1. Inicjowanie ładunków materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych
odbywa się przy użyciu lontu detonującego.
2. Konstrukcję ładunku materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych określa
dokumentacja strzałowa.
§ 92. 1. Ładunki wielokolumnowe materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych
inicjuje się podwójną linią lontu detonującego. W zakładach górniczych wydobywających
26
kopalinę niepalną w polach niemetanowych można inicjować pojedynczą linią lontu
detonującego, o masie rdzenia co najmniej 20 gramów pentrytu w jednym metrze lontu.
2. W zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny można inicjować pojedynczą
linią lontu detonującego jednokolumnowe ładunki materiału wybuchowego w długich otworach
strzałowych o średnicy do 45 mm.
3. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne można inicjować ładunki
materiału wybuchowego ciągłe i rozczłonkowane w długich otworach strzałowych pojedynczą
linią lontu detonującego, o masie rdzenia co najmniej 20 gramów pentrytu w jednym metrze
lontu.
§ 93. 1. Do inicjowania lontu detonującego w długich otworach strzałowych używa się co
najmniej dwóch zapalników natychmiastowych lub milisekundowych jednego stopnia
opóźnienia, przy czym zapalniki te łączy się szeregowo lub równolegle w obwód strzałowy.
2. W zakładach górniczych wydobywających rudy miedzi, cynku i ołowiu lont detonujący
w długich otworach strzałowych może być inicjowany przy użyciu co najmniej dwóch
zapalników natychmiastowych lub zwłocznych o tym samym stopniu opóźnienia.
§ 94. 1. Do odpalania ładunków materiału wybuchowego w długich otworach strzałowych,
w przypadku zastosowania zapalników elektrycznych, stosuje się wyłącznie takie zapalniki,
których oporność mieści się w granicach dopuszczalnych dla zapalników danej klasy oraz tego
samego rodzaju i długości przewodów zapalnikowych.
2. W przypadku gdy do inicjowania w długich otworach strzałowych zastosowano zapalniki
elektryczne, przed odpaleniem ładunków materiału wybuchowego mierzy się oporność obwodu
strzałowego przyrządem kontrolno—pomiarowym.
§ 95. Lont detonujący stosuje się przy strzelaniu:
1) ładunkami rozdzielonymi, niezależnie od długości kolumny i otworów strzałowych;
2) urabiającym wzdłużnym (bocznym), otworami przelotowymi i ślepymi, gdy ich głębokość
przekracza 3 m;
3) zruszającym caliznę przed maszynami urabiającymi, gdy długość kolumny ładunku
przekracza 1,5 m;
4) wstrząsowym w caliźnie węglowej pokładów zagrożonych tąpaniami lub torpedującym
w otaczających je skałach, a także przy strzelaniu zruszająco—odgazowującym w pokładach
zagrożonych wyrzutami gazów i skał;
5) wymuszającym zawał stropu wyrobisk eksploatacyjnych, niezależnie od rodzaju stosowanego
materiału wybuchowego, gdy długość kolumny ładunku jest większa niż 1,5 m, bez względu
na długość otworu.
§ 96. 1. Odpalanie lontu detonującego na zewnątrz otworów strzałowych jest niedozwolone.
27
2. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny niepalne w polach niemetanowych,
dopuszcza się odpalanie lontu detonującego na zewnątrz otworów strzałowych, na warunkach
ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
3. Lont detonujący może być stosowany wyłącznie w miejscach wyznaczonych przez
kierownika ruchu zakładu górniczego.
4. Osoby wykonujące roboty strzałowe oraz osoby dozoru ruchu nadzorujące roboty
strzałowe wykonywane przy użyciu lontu detonującego powinny być przeszkolone w zakresie
warunków używania lontu detonującego przy wykonywaniu tych robót.
§ 97. Wykonywanie robót strzałowych zruszających caliznę przed maszynami urabiającymi
wymaga spełnienia następujących warunków:
1) przy odpalaniu ładunków materiału wybuchowego przy użyciu zapalników elektrycznych:
a) zapalniki elektryczne odpalane w jednej serii powinny mieć jednakowe dopuszczalne
wartości oporności,
b) oporność obwodu strzałowego powinna być sprawdzona dopuszczonym do tego celu
przyrządem kontrolno—pomiarowym;
2)
po odpaleniu każdej serii otworów strzałowych osoba wykonująca roboty strzałowe
i osoba dozoru ruchu powinny sprawdzić, czy nastąpiło całkowite odpalenie wszystkich
ładunków.
§ 98. Wykonywanie robót strzałowych w polach metanowych:
1) zaliczonych do III i IV kategorii zagrożenia metanowego,
2) w wyrobiskach korytarzowych prowadzonych po wzniosie większym niż 10°,
3) we wszystkich przypadkach użycia materiałów wybuchowych skalnych i węglowych
— dozwolone jest wyłącznie za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego, który ustala
warunki bezpiecznego ich wykonywania.
§ 99. Otwory strzałowe, przy wykonywaniu robót strzałowych w polach metanowych,
rozmieszcza się w sposób uniemożliwiający powstanie wyrw w stropie.
§ 100. 1. W polach metanowych we wszystkich wyrobiskach, w których prowadzone są
roboty strzałowe, wykonuje się pomiary zawartości metanu.
2. Pomiary zawartości metanu wykonywane są przez strzałowych, metaniarzy i osoby dozoru
ruchu, zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia ... ......
2008 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego
zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz. U. Nr ..., poz.
...).
§ 101. W razie stwierdzenia w wyrobisku zawartości metanu:
28
1) do 1% — roboty strzałowe wykonuje się przy użyciu materiałów wybuchowych metanowych;
2) do 1,5% — roboty strzałowe wykonuje się przy użyciu materiałów wybuchowych metanowych
specjalnych.
§ 102. Wykonywanie robót strzałowych przy użyciu materiałów wybuchowych węglowych
i skalnych w polach metanowych jest dopuszczalne przy zawartości metanu do 0,5% oraz przy
zawartości metanu do 1,0% z zastosowaniem zapalarek z blokadą metanometryczną.
§ 103. 1. Roboty strzałowe wstrzymuje się w razie stwierdzenia:
1) zawartości metanu w przekroju wyrobiska w promieniu 10 m od otworów strzałowych lub w
promieniu 5 m od stanowiska odpalania ładunków materiału wybuchowego przekraczającej
wartość dopuszczalną;
2) przystropowych nagromadzeń metanu w strefie przyprzodkowej do 50 m.
2. Wstrzymanie robót strzałowych, o których mowa w ust. 1, zgłasza się:
1) osobie dozoru ruchu górniczego;
2) dyspozytorowi ruchu;
3) dyspozytorowi metanometrii w razie stosowania metanometrii automatycznej.
3. Wznowienie robót strzałowych może nastąpić po stwierdzeniu przez osobę dozoru ruchu
górniczego, że zagrożenie zostało usunięte.
§ 104. W polach metanowych przy wykonywaniu robót strzałowych:
1) w górnych wnękach ścianowych,
2) wymuszających zawał w stropach ścian,
3) w wyrobiskach korytarzowych o wzniosie powyżej 10°,
4) przy zaburzeniach geologicznych w ścianach i ubierkach
— gdy zawartość metanu przekracza 0,5%, stosuje się zapalarki wyłącznie do tego celu
przeznaczone i linię strzałową w jednym odcinku mającą dwa przewody we wspólnej izolacji,
z wyjątkiem przewodów przodkowych o długości nie większej niż 10 m.
§ 105. Przy stosowaniu do robót strzałowych wykonywanych w polach metanowych
zapalników elektrycznych metanowych milisekundowych, stosuje się w sąsiednich otworach
strzałowych zwłokę międzystrzałową, wynoszącą nie więcej niż:
1) 60 ms — w skale jednorodnej;
2) 90 ms — w skale niejednorodnej.
§ 106. Osoba wykonująca roboty strzałowe, w warunkach zagrożenia wybuchem pyłu
węglowego, powinna:
1) zmywać wodą pył węglowy albo
2) zraszać wodą przed odpaleniem ładunku materiału wybuchowego, albo
29