Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

- 70 -

§ 435. 1. Załoga morskiej jednostki powinna być przeszkolona w zakresie zapobiegania poża-
rom i wybuchom i ich zwalczania.
2. Na morskiej jednostce prowadzi się regularne ćwiczenia (alarmy) w zakresie postępowania
na wypadek pożaru lub wybuchu.
3. Przeprowadzenie ćwiczeń (alarmów) i ich zakres każdorazowo dokumentuje się.
§ 436. 1. Podczas projektowania morskiej jednostki wstępnie określa się strefy zagrożenia wy-
buchem i strefy pożarowe, stosownie do przeznaczenia jednostki i projektowanych technologii.
2. Kierownik ruchu zakładu górniczego określa strefy zagrożenia wybuchem i strefy pożarowe
oraz sposób odpowiedniego ich oznakowania, zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych
przepisach.
§ 437. 1. Morską jednostkę wyposaża się w dostateczną ilość sprzętu do zwalczania pożarów,
gotowego do natychmiastowego użycia.
2. Pomieszczenia i miejsca zaliczone do stref pożarowych lub stref zagrożenia wybuchem za-
bezpiecza się przez stałe instalacje gaśnicze sterowane automatycznie, jeżeli tego wymagają
względy technologiczne i bezpieczeństwo morskiej jednostki.
3. Sprzęt i instalacje, o których mowa w ust. 1 i 2, okresowo sprawdza się i kontroluje.
4. Sąsiadujące ze sobą pomieszczenia zaliczone do różnych stref zagrożenia wybuchem od-
dziela się od siebie ścianami stalowymi, w których nie umieszcza się drzwi, okien i otworów wen-
tylacyjnych.
§ 438. 1. Morską jednostkę wyposaża się w automatyczne instalacje wykrywania pożaru i nie-
bezpiecznych stężeń gazów lub par substancji wybuchowych.
2. Instalacje te powinny sygnalizować także w centralnym pomieszczeniu kontrolnym, za po-
mocą sygnałów akustycznych i optycznych, pojawienie się zagrożenia pożarowego lub zagrożenia
wybuchem w miejscach i pomieszczeniach chronionych przez te instalacje.
3. Instalacje, o których mowa w ust. 1, utrzymuje się w stanie ciągłej sprawności oraz okreso-
wo kontroluje i konserwuje.
§ 439. 1. Na morskiej jednostce, z wyjątkiem miejsc i pomieszczeń do tego wyznaczonych,
niedopuszczalne jest palenie tytoniu.
2. Kierownik morskiej jednostki wyznacza miejsca i pomieszczenia, gdzie palenie tytoniu jest
dopuszczalne; nie mogą to być miejsca lub pomieszczenia zaliczone do stref zagrożenia wybu-
chem lub stref pożarowych.
§ 440. Materiały łatwopalne oraz gazy pod ciśnieniem przechowuje się w wydzielonych po-
mieszczeniach odpowiednio oznakowanych, wentylowanych i zabezpieczonych przed pożarem.
§ 441. Urządzenia technologiczne do spalania ropy lub gazu na morskiej jednostce tak się kon-
struuje, zabezpiecza i sytuuje, aby podczas użytkowania nie stwarzały zagrożenia pożarowego.
§ 442. 1. W przypadku wystąpienia na morskiej jednostce zagrożenia pożarem, wybuchem lub
zagrożenia toksycznego albo w sytuacjach awaryjnych kierownik morskiej jednostki podejmuje
odpowiednie działania i wydaje polecenie dotyczące dodatkowego zabezpieczenia przed pożarem
lub wybuchem i gazami toksycznymi.



-71-
2. Kierownik morskiej jednostki powinien natychmiast podjąć wszelkie możliwe środki w celu
likwidacji oraz ograniczenia skutków pożaru, wybuchu lub zanieczyszczenia środowiska morskie-
go.
3. O zdarzeniach określonych w ust. 2 kierownik morskiej jednostki niezwłocznie powiadamia
przedsiębiorcę oraz właściwe organy nadzoru górniczego i administracji morskiej.
§ 443. 1. Na morzu każdy otwór wiertniczy wyposaża się w odpowiednią liczbę głowic prze-
ciwerupcyjnych, a odwiert eksploatacyjny w odpowiednią ilość zasuw bezpieczeństwa, pozwala-
jących na jego niezwłoczne skuteczne zamknięcie. W przewodzie wiertniczym instaluje się odpo-
wiednie urządzenia zabezpieczające przed wypływem płynu złożowego.
2. Urządzenia wymienione w ust. 1 powinny się cechować wytrzymałością na ciśnienie robo-
cze nie mniejszą od maksymalnego przewidzianego ciśnienia złożowego.
§ 444. 1. Na morskiej jednostce zapewnia się możliwość sterowania urządzeniami zabezpie-
czającymi przed erupcją co najmniej z dwóch niezależnych miejsc.
2. Instalacje sterujące urządzeniami przeciwerupcyjnymi sytuuje się na morskiej jednostce w
takich miejscach, aby nie spowodować ich uszkodzenia. Instalacje te powinny mieć źródła zasila-
nia w energię, niezależnie od ogólnych systemów zasilania morskiej jednostki.
§ 445. 1. W skład instalacji przeciwerupcyjnej na morskiej jednostce powinien wchodzić sys-
tem węzłów dławienia i zatłaczania, dający możliwość kontrolowanego zatłaczania otworu i od-
puszczania płynu złożowego po zamknięciu głowicy przeciwerupcyjnej.
2. System wymieniony w ust. 1 powinien zapewniać możliwość zatłaczania otworu za pomocą
pomp płuczkowych lub agregatów cementacyjnych.
3. Rurociągi odpływowe powinny mieć możliwość odprowadzenia płynu złożowego do odpo-
wiednich zbiorników, a gazu do urządzeń do spalania lub bezpiecznego odprowadzenia poza mor-
ską jednostkę.
4. Instalacje wchodzące w skład uzbrojenia otworu powinny umożliwiać kontrolę ciśnienia w
przestrzeniach z którymi są połączone.
§ 446. Morską jednostkę wiertniczą wyposaża się w:
1) aparaturę pozwalającą na sygnalizację i rejestrację objawów niezamierzonego przypływu pły-
nu złożowego;
2) odpowiednią ilość urządzeń do szybkiego przygotowania, obciążenia i zmagazynowania
płuczki wiertniczej, a także w urządzenia do jej odgazowania.
§ 447. Morskie odwierty eksploatacyjne wyposaża się w urządzenia zabezpieczające, zainsta-
lowane w otworze poniżej dna morskiego. Urządzenia te są sterowane z pokładu morskiej jed-
nostki wydobywczej i pozwalają na automatyczne zamknięcie odwiertu.
§ 448. Głowice eksploatacyjne odwiertów morskich wyposaża się:
1) co najmniej w dwa odprowadzenia;
2) w odpowiednią liczbę zasuw dających możliwość przyłączenia rurociągów do zatłaczania od-
wiertu zarówno w przestrzeni pierścieniowej, jak i przez rurki wydobywcze; sposób zainstalo-
wania zasuw i ich konstrukcja powinny umożliwiać ich wymianę pod ciśnieniem.
§ 449. 1. Morskie odwierty eksploatacyjne wyposaża się w pakery produkcyjne, zamykające
przestrzeń między kolumną eksploatacyjną a rurkami wydobywczymi.

- 72 -

2. Sposób ochrony morskich odwiertów eksploatacyjnych ustala kierownik ruchu zakładu gór-
niczego, powiadamiając właściwy organ nadzoru górniczego.
§ 450. 1. Instalacje wydobywcze odwiertów morskich, usytuowane na dnie morskim, chroni
się przed uszkodzeniem przez jednostki morskie.
2. Miejsce zainstalowania urządzeń, o których mowa w ust. 1, oznakowuje się zgodnie z wy-
maganiami określonymi w odrębnych przepisach.
§ 451. 1. Załoga morskiej jednostki powinna być przeszkolona w zakresie działań podejmowa-
nych w przypadku zagrożenia lub wystąpienia objawów erupcji płynu złożowego, z uwzględnie-
niem zagrożenia toksycznego siarkowodorem, zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika
ruchu zakładu górniczego.
2. W zakresie działań określonych w ust. 1 okresowo prowadzi się alarmy ćwiczebne.
§ 452. 1. Dźwigi, windy, wyciągi wiertnicze i inne urządzenia służące do transportu pionowe-
go wyposaża się w wyłączniki krańcowe, a także urządzenia zabezpieczające przed upadkiem cię-
żaru w razie awarii lub wyłączenia urządzenia.
2. Na wszystkich urządzeniach służących do transportu lub przenoszenia ciężarów umieszcza
się oznakowania określające dopuszczalny udźwig.
3. W przypadku gdy za pomocą urządzenia dźwigowego mają być transportowani ludzie na
morską jednostkę lub z niej, kierownik morskiej jednostki opracowuje instrukcję określającą
szczegółowe warunki bezpieczeństwa, obowiązujące przy wykonywaniu tych czynności.
§ 453. Liny, haki i łańcuchy, użytkowane na morskiej jednostce, systematycznie sprawdza się i
utrzymuje w stanie zapewniającym bezpieczeństwo przy ich eksploatacji.
§ 454. Palniki urządzeń zasilanych paliwem ciekłym lub gazowym wyposaża się w urządzenia
zabezpieczające przed cofnięciem się płomienia, jak również w urządzenia powodujące automa-
tyczne odcięcie dopływu paliwa w przypadku zgaśnięcia płomienia.
§ 455. 1. Separatory i inne urządzenia służące do rozdziału ropy naftowej i gazu na morskiej
jednostce oraz podgrzewacze wyposaża się w automatyczną blokadę w przypadku przekroczenia
skrajnych poziomów cieczy lub maksymalnego ciśnienia.
2. Separatory wyposaża się w upustowe zawory bezpieczeństwa, niezależnie od wymagań
określonych w ust. 1.
3. Gaz z zaworów bezpieczeństwa odprowadza się poza strefę zagrożenia wybuchem.
4. W przypadku gdy gaz wypływający przez zawory bezpieczeństwa zawiera składniki tok-
syczne, odprowadza się go do spalarki gazu usytuowanej w taki sposób, aby nie zagrażała bezpie-
czeństwu załogi.
§ 456. Przy pompach i innych urządzeniach służących do przetłaczania ropy i jej pochodnych,
przy których mogą wystąpić wycieki wskutek powstałych nieszczelności, wykonuje się odpo-
wiednie wanienki ściekowe z odprowadzeniem do zbiorników osadowych.
§ 457. 1. Silniki napędowe sprężarek do przetłaczania lub zatłaczania gazu powinny być wy-
posażone w urządzenia do sygnalizacji stanów awaryjnych oraz umożliwiające zdalne ich wyłą-
czanie.



-73-
2. Sprężarki lub turbiny z napędem gazowym instaluje się w pomieszczeniach dobrze wenty-
lowanych. W pomieszczeniach zamkniętych instaluje się wentylację mechaniczną wyciągową.
3. Pomieszczenia i miejsca, w których instalowane są urządzenia wymienione w ust. 1 i 2, po-
winny być zakwalifikowane do odpowiednich stref zagrożenia wybuchem.
4. Gaz z zaworów bezpieczeństwa urządzeń wymienionych w ust. 1 i 2 wyprowadza się poza
pomieszczenia, w których urządzenia się znajdują.
§ 458. Drabiny i pomosty na wieżach wiertniczych, masztach, nogach i innych wysokich ele-
mentach morskiej jednostki wyposaża się w odpowiednie kabłąki, bariery lub inne elementy za-
bezpieczające przed spadnięciem zatrudnionych tam ludzi.
§ 459. 1. Prace związane z montażem lub demontażem elementów morskiej jednostki, maszyn
i urządzeń prowadzi się wyłącznie pod nadzorem wyznaczonej osoby dozoru ruchu.
2. Niedopuszczalne jest wykonywanie prac, o których mowa w ust. 1, w niekorzystnych wa-
runkach meteorologicznych.
§ 460. 1. Przed przystąpieniem do prac geofizycznych kierownik morskiej jednostki protoko-
larnie przekazuje otwór kierownikowi grupy geofizycznej na czas trwania prac. Kierownik grupy
geofizycznej protokolarnie przekazuje otwór po zakończeniu prac.
2. Za bezpieczne i prawidłowe wykonywanie prac geofizycznych po przekazaniu otworu od-
powiada kierownik grupy geofizycznej.
3. Prace geofizyki wiertniczej, przeprowadzane w otworach wiertniczych na morzu, prowadzi
się na podstawie instrukcji opracowanych dla wykonywania tych prac.
§ 461. Dla sprawnego przeprowadzenia pomiarów geofizycznych instalacja elektryczna mor-
skiej jednostki zapewnia:
1) bezpieczne podłączenie aparatury pomiarowej do źródła zasilania;
2) wykonanie w otworze robót strzałowych, zgodnie z wymaganiami instrukcji opracowanych w
tym zakresie.
§ 462. 1. Przed przystąpieniem do badań i pomiarów geofizycznych wykonujący prace wiert-
nicze powinien:
1) sprawdzić drożność otworu;
2) przepłukać otwór bezpośrednio przed rozpoczęciem badań i pomiarów geofizycznych przez
okres nie krótszy niż dwa pełne obiegi płuczki.
2. Szczegółowa dokumentacja techniczna przyrządów wgłębnych zapuszczonych do otworu
powinna znajdować się na morskiej jednostce u kierownika grupy geofizycznej.
§ 463. W przypadku powstania awarii, w trakcie prowadzenia prac geofizycznych, kierownic-
two nad jej usuwaniem przejmuje kierownik morskiej jednostki, który ustala na piśmie, z udziałem
kierownika grupy geofizycznej, program usuwania awarii.
§ 464. 1. Przedsiębiorstwo geofizyczne stosujące substancje promieniotwórcze prowadzi kon-
trolę dozymetryczną w zakresie dostosowanym do rodzaju prac. Kontrolą powinny być objęte
osoby narażone na możliwe działanie promieniowania.
2. Transport źródeł radioaktywnych odbywa się zgodnie z przepisami o transporcie morskim
materiałów niebezpiecznych.

- 74 -

3. W przypadku konieczności okresowego przechowywania substancji promieniotwórczych na
morskiej jednostce zabezpiecza się je zgodnie z odrębnymi przepisami.
§ 465. W przypadku awarii połączonej z pozostawieniem źródeł promieniowania w otworze
postępuje się zgodnie z instrukcją postępowania w razie awarii radiologicznych.
§ 466. 1. Po zakończeniu wiercenia otworu opróbowanie wyznaczonych poziomów prowadzi
się na podstawie projektu opróbowania i próbnej eksploatacji, zatwierdzonego przez kierownika
ruchu zakładu górniczego.
2. Przed opróbowaniem poziomu próbnikami złoża otwór wiertniczy przygotowuje się do
opróbowania, zgodnie z instrukcją opróbowania obowiązującą w zakładzie górniczym.
§ 467. Wylot przewodu, na którym zapuszczony jest rurowy próbnik złoża, uzbraja się w gło-
wicę kontrolną, wraz z przyrządami pomiarowymi, której ciśnienie robocze nie może być mniej-
sze od spodziewanego ciśnienia złożowego.
§ 468. Zapuszczanie i wyciąganie rur wydobywczych odbywa się w sposób zabezpieczający
przed powstaniem erupcji ropy naftowej lub gazu z odwiertu.
§ 469. Badania i pomiary oraz zabiegi intensyfikacyjne w odwiertach eksploatacyjnych prowa-
dzi się na podstawie projektów zatwierdzonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 470. 1. Przed przystąpieniem do eksploatacji złoża ropy naftowej lub gazu ziemnego na ob-
szarze morskim Rzeczypospolitej Polskiej:
1) przedsiębiorca wykonuje badania niezbędne do opracowania metody eksploatacji złoża, za-
pewniającej w określonych warunkach techniczno-ekonomicznych maksymalny stopień sczer-
pania zasobów;
2) ustala się optymalne wielkości wydobycia ropy lub gazu z odwiertu, tak aby w odwiercie nie
zachodziły zjawiska destrukcji skały zbiornikowej lub zakłócenia równowagi hydrodynamicz-
nej na granicy faz ropa — woda lub gaz — woda.
2. eksploatację odwiertów prowadzi się zgodnie z programem zatwierdzonym przez kierownika
ruchu zakładu górniczego.
3. Częstotliwość i zakres pomiarów w odwiertach eksploatacyjnych ustala kierownik ruchu za-
kładu górniczego.
§ 471. 1. Przed dopuszczeniem do ruchu odwiertów zatłaczających wodę do złoża w ramach
przyjętego systemu eksploatacji, w celu podtrzymania ciśnienia złożowego, wykonuje się próbę
wytrzymałości i szczelności eksploatacyjnej kolumny rur okładzinowych przy ciśnieniu o wartości
1,3 spodziewanego maksymalnego ciśnienia zatłaczania.
2. W przypadku wtłaczania gazu do złoża, celem podtrzymania ciśnienia złożowego, próby
szczelności i wytrzymałości określone w ust. 1 wykonuje się z użyciem gazów z wyłączeniem
powietrza.
3. W przypadku stosowania metod termicznych jako zabiegów intensyfikacyjnych konstrukcja
odwiertów powinna uwzględniać występowanie naprężeń termicznych.
§ 472. 1. Sprzęt i urządzenia, wchodzące w skład wyposażenia wgłębnego i napowierzchnio-
wego odwiertu eksploatującego ropę naftową i gaz ziemny, zawierające siarkowodór, powinny
być odporne na działanie korozji wywołanej siarkowodorem.