Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

-35-
§ 200. 1. W zależności od wielkości wydobycia, lokalizacji odwiertu, składu chemicznego wy-
dobywanego płynu złożowego oraz stopnia zagrożenia, kierownik ruchu zakładu górniczego de-
cyduje o zastosowaniu wgłębnych lub powierzchniowych zaworów bezpieczeństwa.
2. W I i II kategorii zagrożenia siarkowodorowego odwierty wyposaża się we wgłębny zawór
bezpieczeństwa.
§ 201. Z wyjątkiem przypadku określonego w § 215, niedopuszczalne jest nieregulowane sa-
moczynne wydobywanie ropy, gazu ziemnego i kondensatu przekraczające określony dozwolony
pobór eksploatacyjny, jak również niekontrolowane zatłaczanie płynów do złóż tych kopalin.
§ 202. Stosowanie gazu ziemnego do podgrzewania rurociągów prowadzonych od odwiertów
jest dopuszczalne pod warunkiem, że ujęcie płynu złożowego z odwiertu jest szczelne, a urządze-
nie grzewcze znajduje się w odległości co najmniej 10 m od odwiertu.
§ 203. W przypadku wzrostu wykładnika wodnego niezwłocznie określa się rodzaj wody wy-
dobywanej z ropą lub gazem w porównaniu z rodzajem wody określonej pierwotnie i ustala przy-
czyny tego zjawiska oraz podejmuje stosowne środki zapobiegawcze lub określa nowe warunki
eksploatacji złoża.
§ 204. W zakładzie górniczym lub wyodrębnionej jego części przechowuje się dokumenty do-
tyczące eksploatacji złoża lub podziemnego magazynowania węglowodorów oraz dotyczące pra-
cowników i urządzeń, a w szczególności:
1) plan ruchu;
2) książki odwiertów;
3) raporty dobowe wydobycia ropy naftowej, gazu ziemnego, gazoliny i wody z poszczególnych
odwiertów;
4) książkę poleceń;
5) książki kontroli eksploatacji urządzeń energomechanicznych;
6) kartotekę urządzeń budowy przeciwwybuchowej;
7) atesty fabryczne lub świadectwo prób i badań urządzeń stanowiących wyposażenie zagospoda-
rowanych złóż, podziemnych magazynów gazu i gazoliniarni;
8) rejestr pracowników;
9) instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy oraz instrukcje ochrony przeciwpożarowej;
10) wyniki analiz gazu ziemnego, ropy naftowej, gazoliny i wody złożowej;
11) mapy z naniesionym przebiegiem tras rurociągów w zakładzie górniczym;
12) książki obiektów budowlanych zakładu górniczego;
13) programy eksploatacji próbnej i stałej.
§ 205. Przygotowując zakład górniczy lub jego część do prowadzenia robót budowlanych na
terenie zakładu, w szczególności:
1) ustala się na czas budowy strefy pożarowe i przestrzenie zagrożone wybuchem;
2) zapewnia podstawowy sprzęt przeciwpożarowy.
§ 206. Sposób prowadzenia robót budowlanych, związanych z usuwaniem skutków awarii
czynnych obiektów zakładu górniczego, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

- 36 -

§ 207. 1. Opróbowanie skał zbiornikowych w odwiertach po zakończeniu wiercenia oraz w
odwiertach eksploatacyjnych będących w rekonstrukcji prowadzi się pod bezpośrednim nadzorem
osoby dozoru ruchu, zgodnie z zasadami techniki i programem opróbowania zatwierdzonym przez
kierownika ruchu zakładu górniczego na wniosek geologa górniczego.
2. Podczas opróbowania skał zbiornikowych do otworu lub odwiertu mogą być zapuszczane
aparatura, narzędzia i sprzęt oraz mogą być używane materiały dostosowane do ciśnień i tempera-
tur określonych w projekcie technicznym badań.
3. Opis wykonywanych prac, obserwacji i pomiarów sporządza się na bieżąco, a po zakończe-
niu opróbowania skał zbiornikowych w otworze lub odwiercie opracowuje odpowiednią
dokumentację.
§ 208. 1. Podczas opróbowania złoża ropy naftowej i gazu ziemnego przeprowadza się pomia-
ry parametrów złożowych i wykonuje analizy płynu złożowego w sposób określony przez kierow-
nika ruchu zakładu górniczego.
2. Pomiary i analizy, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:
1) ciśnienie statyczne denne i głowicowe;
2) temperaturę statyczną na dnie otworu;
3) ciśnienie nasycenia;
4) wykładniki: gazowy i wodny;
5) właściwości fizyczne i skład chemiczny ropy, gazu i wody złożowej;
6) pomiary hydrodynamiczne, wraz z interpretacją.
§ 209. 1. Próbną eksploatację lub test produkcyjny złoża lub poziomu produktywnego prowa-
dzi się zgodnie ze szczegółowym programem zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakładu
górniczego, określając czas ich trwania; czas trwania próbnej eksploatacji nie może przekroczyć
dwóch lat.
2. Program próbnej eksploatacji sporządza się na podstawie wyników opróbowania odwiertu i
wyników pomiarów parametrów złożowych.
§ 210. 1. Wodę złożową, wypływającą razem z ropą lub gazem, oznacza się w taki sposób (fi-
zycznie, chemicznie, mineralogicznie), aby można ją było odróżnić od wód pochodzących z
warstw nadległych bądź niżej zalegających.
2. W przypadku gdy nie ma możliwości odróżnienia pierwotnej wody złożowej (podścielają-
cej, okalającej, związanej) od wody z innego horyzontu, bada się występowanie pozarurowych
przepływów wody w strefie bezpośrednio nadzłożowej.
§ 211. 1. Gaz ziemny wydobywany z otworów podczas opróbowania oraz podczas eksploatacji
ropy naftowej odpowiednio wykorzystuje się.
2. W przypadku gdy nie ma warunków wykorzystania gazu ziemnego, dopuszcza się jego spa-
lanie z zachowaniem wymagań określonych w odrębnych przepisach.
§ 212. 1. Eksploatacja odwiertów odbywa się na podstawie programu zatwierdzonego przez
kierownika ruchu zakładu górniczego, określającego parametry wydobycia.
2. Częstotliwość pomiarów w odwiertach eksploatacyjnych ustala kierownik ruchu zakładu
górniczego na podstawie opinii geologa.



-37-
3. Regulację wydajności odwiertów prowadzi się z zastosowaniem właściwie dobranych śred-
nic rur wydobywczych i zwężki lub głębokości zawieszenia pompy wgłębnej.
4. Decyzję o wydobywaniu ropy naftowej metodą łyżkowania lub tłokowania podejmuje kie-
rownik ruchu zakładu górniczego.
§ 213. 1. W przypadku grupowego ujęcia wydobycia płynów złożowych z odwiertów, okreso-
wo bada się ilość wydobywanej ropy, gazu i wody z poszczególnych odwiertów, w celu ustalenia
możliwości wystąpienia nieprawidłowości.
2. Częstotliwość badań, o których mowa w ust. 1, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego
na podstawie opinii geologa górniczego.
§ 214. 1. Próbę wytrzymałości i szczelności eksploatacyjnej kolumny rur okładzinowych od-
wiertów zasilających wykonuje się podczas wytworzenia ciśnienia równego 1,3 wartości spodzie-
wanego maksymalnego ciśnienia zatłaczania.
2. W przypadku:
1) wtłaczania gazu ziemnego do złoża, próbę szczelności i wytrzymałości kolumn rurowych wy-
konuje się z użyciem gazu ziemnego;
2) zastosowania metod termicznych konstrukcja odwiertów zasilających powinna uwzględniać
występowanie naprężeń termicznych.
§ 215. 1. W przypadku wystąpienia zmniejszenia przepływu przez rurki wydobywcze dopusz-
cza się krótkotrwałe wypuszczanie gazu ziemnego w ilościach przekraczających dozwolony pobór
poprzez syfonowanie odwiertu, w tym wypuszczanie gazu ziemnego do atmosfery.
2. Syfonowanie odwiertu wykonuje się na podstawie programu syfonowania, określającego
czas trwania i częstotliwość syfonowania i zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górni-
czego.
§ 216. 1. Eksploatację dwóch lub więcej odizolowanych horyzontów gazonośnych jednym
odwiertem prowadzi się oddzielnie.
2. Dopuszcza się podłączenie dwóch lub więcej horyzontów gazowych lub roponośnych i
łączną ich eksploatację, jeżeli zasięg przestrzenny horyzontów, ich system energetyczny, wielko-
ści zasobów, wyniki analiz chemicznych oraz wartości ciśnień złożowych gazu w poszczególnych
horyzontach są zbliżone.
§ 217. W odwiertach nieeksploatowanych ciśnienie głowicowe powinno być mierzone w okre-
sach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego, a wyniki pomiarów dokumentowane.
Pomiary wykonuje się co najmniej raz w kwartale.
§ 218. 1. W przypadku gdy w wydobywanym gazie ziemnym występują ciekłe węglowodory,
pobiera się próbki mieszaniny węglowodorów i wykonuje badania fizykochemiczne w celu doko-
nania klasyfikacji złoża.
2. Program eksploatacji złoża typu gazowo―kondensatowego powinien ustalić taki sposób
wydobycia, aby zostało zapewnione maksymalnie możliwe sczerpanie zasobów kondensatu.
§ 219. 1. Zabiegi intensyfikacji przypływu wykonuje się pod nadzorem osób dozoru ruchu, na
podstawie projektu technicznego zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
2. Przed przystąpieniem do zabiegu intensyfikacji przypływu pracowników spoza służby spe-
cjalistycznej, biorących udział w zabiegu, zapoznaje się w szczególności:

- 38 -

1) ze sposobem wykonania zabiegu;
2) z rodzajami możliwych zagrożeń, sposobami ich zapobiegania i usuwania;
3) z zadaniami do wykonania.
§ 220. 1. Użycie jako cieczy roboczej ropy naftowej jest dopuszczalne dopiero po uprzednim
oddzieleniu od niej lekkich frakcji węglowodorów, lub ustaleniu odpowiednich parametrów cieczy
roboczej zapewniających bezpieczne wykonanie zabiegu.
2. Ustalenia parametrów o których mowa w ust. 1 dokonuje kierownik ruchu zakładu górni-
czego.
3. Przed przystąpieniem do wykonywania zabiegów z użyciem cieczy chemicznie agresyw-
nych lub ich mieszanin przygotowuje się w miejscu zabiegu odpowiednie środki neutralizujące ich
działanie.
§ 221. Ciecze poreakcyjne z otworu odprowadza się w sposób niepowodujący szkodliwego
oddziaływania na środowisko.
§ 222. Wtłaczanie gazu lub cieczy do złóż węglowodorów płynnych wykonuje się na podsta-
wie projektu technicznego zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego; projekt
ten zawiera w szczególności:
1) mapy strukturalne złoża, z naniesionymi w szczególności liniami przekrojów i lokalizacji od-
wiertów oraz konturami złoża;
2) przekroje podłużne i poprzeczne złoża przez planowane odwierty zasilające;
3) granice wód okalających i podścielających;
4) stan izolacji złoża od wód wgłębnych i powierzchniowych;
5) bilans zasobów i wydobycia ropy, gazu i wody w układzie miesięcznym;
6) wykaz odwiertów objętych oddziaływaniem zabiegu, o którym mowa w § 222, z podaniem ich
głębokości i zarurowania;
7) dane fizyczne i chemiczne płynów złożowych i płynów przewidzianych do zatłaczania;
8) dane dotyczące rdzeni skały złożowej, o ile są możliwe do uzyskania.
§ 223. 1. Rekonstrukcję odwiertu wykonuje się według projektu technicznego, zatwierdzonego
przez kierownika ruchu zakładu górniczego, po uprzednim powiadomieniu właściwego organu
nadzoru górniczego.
2. Poszczególne czynności związane z obróbką i rekonstrukcją odwiertów wykonuje się zgod-
nie z zasadami określonymi przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
3. Nadzór nad pracami rekonstrukcyjnymi pełnią osoby dozoru posiadające stwierdzone kwali-
fikacje w specjalności wiertniczej.
§ 224. Podczas obróbki i rekonstrukcji odwiertów pompowanych dopuszcza się stosowanie
silników spalinowych i elektrycznych budowy zwykłej, służących do napędu urządzeń na otwartej
przestrzeni, przy czym instaluje się je poza przestrzenią zagrożoną wybuchem.
§ 225. Niedopuszczalne jest ustawienie zbiorników zawierających węglowodory ciekłe na te-
renie zalewowym rzek i potoków.
§ 226. 1. Zbiorniki zawierające węglowodory ciekłe otacza się wałem ziemnym o wysokości
co najmniej 1 m i szerokości korony co najmniej 0,5 m lub murem ochronnym.



-39-
2. Pod dnem zbiorników umieszcza się szczelną warstwę ochronną.
3. Przepusty wody w obwałowaniu zbiornika zamyka się zasuwami od strony zewnętrznej ob-
wałowania.
4. Teren wewnątrz obwałowania powinien posiadać wyprofilowane spadki w kierunku przepu-
stów w celu odprowadzenia wody z opadów atmosferycznych.
5. W obrębie obwałowania nie prowadzi się kanałów rurowych.
§ 227. 1. Wymagana pojemność obwałowania zbiorników ropy naftowej wynosi dla:
1) jednego zbiornika — 100% jego pojemności;
2) dwóch zbiorników — 75% ich łącznej pojemności;
3) trzech i więcej zbiorników — 50% ich łącznej pojemności.
2. Obwałowanie zbiorników zawierających gazolinę nie może być mniejsze niż 150% pojem-
ności zbiorników zawierających węglowodory ciekłe.
§ 228. 1. Do zbiorników dwupłaszczowych zawierających węglowodory ciekłe przepisów
§ 225 i 226 nie stosuje się.
2. Zasady stosowania zbiorników dwupłaszczowych ustala kierownik ruchu zakładu górnicze-
go uwzględniając:
1) warunki eksploatacji zbiorników;
2) środki organizacyjno ― techniczne oraz zasady postępowania w przypadku uszkodzenia
zbiorników lub awarii systemu monitoringu szczelności;
3) zakres, częstotliwość i sposób kontroli sprawności systemu monitoringu oraz szczelności
zbiorników.
3. Kierownik ruchu zakładu górniczego wyznacza osoby kierownictwa i dozoru ruchu odpo-
wiedzialne za kontrolę stosowanych zabezpieczeń.
§ 229. Zbiorniki częściowo wkopane zabezpiecza się przed ich przemieszczeniem pod wpły-
wem wody gruntowej.
§ 230. 1. Zbiorniki zawierające węglowodory ciekłe powinny być budowy zamkniętej.
2. Podczas wywoływania przypływu z odwiertu płynu złożowego dopuszcza się odbiór cieczy
do zbiorników otwartych, po ustaleniu przez kierownika ruchu zakładu górniczego strefy pożaro-
wej oraz strefy zagrożenia wybuchem.
3. Niedopuszczalne jest ustawianie zbiorników z ropą naftową zawierającą siarkowodór w za-
głębieniach terenu.
§ 231. 1. Zbiornik magazynowy zamknięty zawierający węglowodory ciekłe powinien być
wyposażony w zawór ciśnieniowo ― depresyjny oraz przerywacz płomienia.
2. O wyposażeniu zbiorników roboczych zawierających węglowodory ciekłe w zawór ciśnie-
niowo-depresyjny oraz przerywacz płomienia decyduje kierownik ruchu zakładu górniczego.
§ 232. Zbiornik zawierający węglowodory ciekłe, przed oddaniem go do ruchu, poddaje się
próbie ciśnieniowej z użyciem wody.