Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

-25-
2. Nogi czwórnogów i trójnogów przy podstawie i na koronie zabezpiecza się przed możliwo-
ścią ich przemieszczania.
§ 135. Instalowanie, eksploatacja oraz kontrola maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych
odpowiadają wymaganiom określonym w dokumentacji techniczno-ruchowej, w ustawie z dnia 30
sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności oraz Polskich Normach.
§ 136. Do pomieszczeń prowadzenia ruchu urządzeń elektroenergetycznych mają wstęp jedy-
nie pracownicy posiadający kwalifikacje i wymagane uprawnienia do kontroli i obsługi urządzeń
elektroenergetycznych.
§ 137. 1. Zakład górniczy, w którym przerwa w dopływie energii elektrycznej może spowodo-
wać zagrożenie ludzi, środowiska lub mienia, wyposaża się w dwa niezależne zasilania pokrywa-
jące:
1) pełne zapotrzebowanie mocy dla urządzeń zakładu górniczego;
2) minimalną moc gwarantowaną dla urządzeń, w których przerwa w dopływie energii może
spowodować awarię lub zagrożenie.
2. Na wiertniach niezależne zasilania, o których mowa w ust. 1, zapewniają agregaty prądo-
twórcze.
3. Decyzję o wyposażeniu w jedno zasilanie podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego,
powiadamiając o tym właściwy organ nadzoru górniczego.
§ 138. W każdej stacji elektroenergetycznej umieszcza się:
1) schemat ideowy układu elektroenergetycznego stacji;
2) instrukcje obsługi;
3) wykaz sprzętu ochronnego, niezbędnego do bezpiecznej obsługi stacji, wraz z określeniem
miejsca jego przechowywania;
4) wykaz sprzętu przeciwpożarowego będącego na jej wyposażeniu.
§ 139. 1. Łączniki sterownicze układu sterowania silników elektrycznych służących do napędu
wiertnicy powinny znajdować się na stanowisku wiertacza.
2. W przypadku stosowania kilku łączników sterowniczych stosuje się blokadę uniemożliwia-
jącą równoczesne uruchomienie napędu z różnych miejsc.
3. Wartości prądu elektrycznego w silnikach kontroluje się za pomocą przyrządów (wskaźni-
ków) widocznych ze stanowiska wiertacza.
§ 140. Wyłącznik dopływu energii elektrycznej do wiertni umieszcza się w przestrzeni nieza-
grożonej wybuchem, w miejscu łatwo dostępnym.
§ 141. 1. Wieże i maszty konstrukcji stalowej, urządzenia wiertnicze z napędem elektrycznym,
a także urządzenia wiertnicze, na których są zainstalowane agregaty prądotwórcze, uziemia się.
2. Rury okładzinowe otworów wiertniczych i odwiertów wykorzystuje się jako uziomy natu-
ralne urządzeń elektroenergetycznych i instalacji odgromowych.
3. Wyniki pomiarów rezystancji uziemienia potwierdza się protokołem.
4. Pomiary, o których mowa w ust. 3, nie dotyczą wiertnic wykonujących otwory wiertnicze do
celów geofizycznych.

- 26 -

§ 142. 1. W przestrzeniach zagrożonych wybuchem gazów, par lub mgieł stosuje się tylko
elektryczne urządzenia przeciwwybuchowe zaliczone do II grupy, o konstrukcji dostosowanej do
rodzaju zagrożenia.
2. Zasady właściwego nadzoru nad eksploatacją, konserwacją oraz naprawą maszyn i urzą-
dzeń, o których mowa w ust. 1, ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.
§ 143. System urządzeń elektroenergetycznych zainstalowanych w przestrzeniach zagrożonych
wybuchem powinien umożliwiać ich wyłączenie za pomocą łatwo dostępnych urządzeń wyłącze-
niowych, umieszczonych poza tymi przestrzeniami.
§ 144. Niedopuszczalne jest budowanie elektroenergetycznych linii napowietrznych w prze-
strzeniach zagrożonych wybuchem.
§ 145. 1. Otwieranie osłon urządzeń elektrycznych budowy przeciwwybuchowej jest dopusz-
czalne po wyłączeniu tych urządzeń spod napięcia i zabezpieczeniu stanu wyłączenia, z wyjątkiem
obwodów iskrobezpiecznych o poziomie zabezpieczenia „ia”.
2. Zwieranie i uziemianie części urządzeń wyłączonych spod napięcia w celu zabezpieczenia
stanu wyłączenia jest dopuszczalne po stwierdzeniu, że stężenie mieszaniny wybuchowej w miej-
scu zainstalowania urządzenia nie przekracza 10% dolnej granicy wybuchowości.
§ 146. 1. Pomiary w przestrzeniach zagrożonych wybuchem wykonuje się przyrządami pomia-
rowymi o odpowiedniej budowie. Pomiary te można wykonywać również przyrządami elektrycz-
nymi budowy zwykłej, jeżeli:
1) przed wykonywaniem pomiarów i w trakcie pomiarów, w miejscu ich wykonywania kontrolo-
wane będzie stężenie mieszaniny wybuchowej przez osobę dozoru ruchu;
2) niedopuszczalne jest wykonywanie pomiarów, a prowadzone pomiary przerywa się, gdy stęże-
nie mieszaniny wybuchowej przekroczy 20% dolnej granicy wybuchowości.
2. Wyniki pomiarów, o których mowa w ust. 1, dokumentuje się.
§ 147. Urządzenia elektroenergetyczne zabezpiecza się przed możliwością ich uruchomienia
przez osoby nieupoważnione.
§ 148. Każdą linię zasilającą, linie sterownicze oraz linie obwodów iskrobezpiecznych urzą-
dzeń elektrycznych prowadzi się niezależnie.
§ 149. Kable i przewody oponowe:
1) układa się w taki sposób, aby nie były narażone na uszkodzenia mechaniczne;
2) oznakowuje na obydwu końcach przez umieszczenie numeru linii i adresu kierunkowego.
§ 150. W przypadku awarii i samoczynnego wyłączenia urządzenia elektroenergetycznego po-
nowne ich załączenie może nastąpić dopiero po usunięciu przyczyny wyłączenia oraz po uzyska-
niu zgody osoby dozoru ruchu.
§ 151. 1. Wszystkie miejsca, w których stale lub czasowo przebywają ludzie, powinny mieć
oświetlenie zgodne z przepisami wydanymi na podstawie art. 23715 §1 ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r. Kodeks pracy i z Polskimi Normami.
2. Oprawy oświetleniowe narażone na drgania i wstrząsy wyposaża się w dodatkowe zabezpie-
czenia przed spadnięciem.



-27-
§ 152. 1. Wieże wiertnicze, maszty, wiaty maszynowe wiertnic oraz drogi ewakuacyjne po-
winny mieć oświetlenie awaryjne.
2. Rodzaj oświetlenia awaryjnego ustala kierownik ruchu zakładu górniczego odpowiednio do
występujących zagrożeń.
§ 153. W przypadkach nieuregulowanych w odrębnych przepisach prace spawalnicze wykonu-
je się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 154. W przypadku gdy prace spawalnicze wykonywane będą w miejscach, w których istnieje
zagrożenie wybuchem, w instrukcji, o której mowa w § 153, uwzględnia się szczególne wymaga-
nia wynikające z tego zagrożenia.
§ 155. 1. Zbiorniki, przy których będą wykonywane prace spawalnicze, odłącza się od instala-
cji za pomocą zasuw i zaślepek stalowych. Zbiorniki magazynujące węglowodory powinny być
także wyparowane, przewietrzone, oczyszczone i wysuszone.
2. Zgoda na wykonywanie prac spawalniczych w zbiornikach może być udzielona, gdy zawar-
tość tlenu w zbiorniku nie jest niższa niż 19% objętości, a zawartość substancji toksycznych i pal-
nych nie stwarza zagrożenia.
Rozdział 4
Zagrożenie pożarowe i zagrożenie wybuchem
§ 156. 1. Pomieszczenia i miejsca występowania zagrożenia wybuchem i zagrożenia pożaro-
wego oraz przestrzenie i strefy zagrożenia wybuchem, a także strefy pożarowe, które odpowiednio
oznakowuje się, określa kierownik ruchu zakładu górniczego.
2. Przestrzenie zagrożenia wybuchem ustala się na podstawie kryteriów określonych w odręb-
nych przepisach.
§ 157. 1. Pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego poucza się o sposobach za-
pobiegania pożarom i ich zwalczania, odpowiednio do miejsca pracy, występujących zagrożeń
oraz posiadanych środków gaśniczych.
2. Na terenie zakładu górniczego, w widocznych miejscach, umieszcza się instrukcje o sposo-
bie alarmowania straży pożarnej i innych jednostek interwencyjnych oraz osób dozoru ruchu.
§ 158. Niedopuszczalne jest palenie tytoniu na terenie zakładu górniczego poza miejscami lub
pomieszczeniami do tego wyznaczonymi.
§ 159. 1. Przed miejscami i pomieszczeniami, w których występuje niebezpieczeństwo pożaru
lub zagrożenie wybuchem, umieszcza się tablice ostrzegawcze, zgodnie z wymaganiami określo-
nymi w odrębnych przepisach.
2. Przy dojściach do miejsc i pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, umieszcza się odpowied-
ni sprzęt i środki gaśnicze. Normatyw wyposażenia miejsc w sprzęt i środki gaśnicze ustala kie-
rownik ruchu zakładu górniczego,
3. Kontrole i przeglądy stanu technicznego gaśnic i agregatów gaśniczych przeprowadza się
zgodnie z zaleceniami producenta, jednak nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Daty wykonanych kon-
troli zaznacza się w sposób czytelny na korpusie gaśnicy (agregatu gaśniczego).
§ 160. Niedopuszczalne jest:

- 28 -

1) prowadzenie w kierunku budynków z otwartym ogniem rowów lub koryt, przez które mogłaby
ściekać ropa naftowa lub inne produkty palne z otworów wiertniczych, zbiorników lub maga-
zynów;
2) wznoszenie obiektów nad wyciekami ropy i gazu lub odwiertami i rurociągami naftowymi oraz
gazowymi.
§ 161. Przedsiębiorca prowadzący lub zlecający roboty górnicze w celu rozpoznania lub eks-
ploatacji złóż węglowodorów płynnych, po zakończeniu wiercenia i likwidacji odwiertów, zapew-
nia wykonanie ich geodezyjnej inwentaryzacji w celu zgłoszenia jej do właściwego ośrodka do-
kumentacji geodezyjnej i kartograficznej oraz do właściwych organów samorządu terytorialnego.
§ 162. 1. W obrębie stref zagrożonych wybuchem powinny znajdować się materiały, urządze-
nia i inne środki, za pomocą których można zapobiec powstaniu i zapłonowi mieszaniny wybu-
chowej a w przypadku zaistnienia wybuchu ograniczyć jego skutki.
2. Pomieszczenia zagrożone wybuchem powinny być oznakowane znakiem Ex, dostatecznie
przewietrzane oraz zabezpieczone, w sposób uniemożliwiający przedostanie się mieszaniny wy-
buchowej do pomieszczeń sąsiednich.
3. Powietrze doprowadzane do pomieszczeń nie może być pobierane ze stref zagrożonych wy-
buchem.
4. W strefach zagrożonych wybuchem niedopuszczalne jest gromadzenie materiałów, które
mogą sprzyjać powstawaniu lub rozprzestrzenianiu się pożarów.
§ 163. Podgrzewanie zbiorników, cystern i przewodów rurowych odbywa się z użyciem wody,
pary wodnej lub w inny bezpieczny sposób, ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 164. W przestrzeniach zagrożonych wybuchem stosuje się pasy przenoszące napęd, wykona-
ne z materiałów trudno palnych i antyelektrostatycznych.
§ 165. 1. W budynkach gazoliniarni, tłoczni ropnych i gazowych oraz w innych pomieszcze-
niach, w których mogą powstać mieszaniny wybuchowe lub nagromadzić się gazy toksyczne, po-
winny być stale otwarte górne otwory wentylacyjne o powierzchni nie mniejszej niż 1% po-
wierzchni posadzki tego pomieszczenia. W pomieszczeniach tych powinny być wykonane także
otwory wentylacyjne z żaluzjami na poziomie posadzki.
2. W pomieszczeniach, o których mowa w ust. 1, instaluje się automatyczne urządzenia gazo-
metryczne, przekazujące sygnały o przekroczeniu dopuszczalnych stężeń mieszanin wybucho-
wych lub gazów toksycznych do miejsc ze stałą obsługą.
3. Kierownik ruchu zakładu górniczego w przypadkach uzasadnionych warunkami technicz-
no-ruchowymi może zezwolić na odstąpienie od wymogów określonych w ust. 2 i nakazać wyko-
nywanie okresowych pomiarów stężenia gazów, powiadamiając o tym właściwy organ nadzoru
górniczego.
§ 166. Pomieszczenia obudowy czół zbiorników zawierających gaz przewietrza się w sposób
ciągły.
§ 167. Rurociągi, zbiorniki i inne pojemniki, w których są przechowywane płyny łatwo palne
i wybuchowe, powinny być uziemione i połączone ze sobą przewodem metalowym. Dysze nale-
waków i otwory wypływowe tych pojemników uziemia się.
§ 168. 1. Odległość obiektów i urządzeń związanych z wydobywaniem ropy naftowej i gazu
ziemnego oraz podziemnym magazynowaniem węglowodorów płynnych na lądzie, w szczególno-



-29-
ści odwiertów, gazoliniarni, urządzeń i instalacji do osuszania i odsiarczania gazu, tłoczni ropy
i gazu, nie powinna być mniejsza niż:
1) 50 m — od dróg publicznych, linii kolejowych, budynków administracyjnych i mieszkalnych
oraz innych obiektów z otwartym ogniem niezwiązanych z ruchem zakładu górniczego;
2) 20 m — od stacji redukcyjno-pomiarowych do obiektów i miejsc z otwartym ogniem, wymie-
nionych w pkt 1.
2. Kierownik ruchu zakładu górniczego może wyrazić zgodę na zmniejszenie odległości, o któ-
rych mowa w ust. 1, w przypadku uzasadnionym warunkami techniczno-ruchowymi; o wyrażeniu
zgody zawiadamia właściwy organ nadzoru górniczego.
§ 169. Przy pracach wykonywanych w miejscach, w których występuje mieszanina wybucho-
wa, niedopuszczalne jest używanie narzędzi, sprzętu i innych przedmiotów oraz obuwia i odzieży,
mogących powodować iskrzenie i wybuch.
§ 170. 1. Materiały pędne, oleje i smary magazynuje się poza obszarem zabudowy urządzenia
wiertniczego, w miejscach należycie przewietrzanych i zabezpiecza przed zapaleniem.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy zbiorników roboczych i technologicznych.
§ 171. Rury wydmuchowe silników spalinowych wyprowadza się na zewnątrz zabudowy
i wyposaża w urządzenia przeciwdziałające przenoszeniu się iskier.
Rozdział 5
Ochrona środowiska
§ 172. Kierownik ruchu zakładu górniczego podejmuje działania mające na celu zmniejszenie
negatywnego wpływu działalności zakładu górniczego na środowisko.
§ 173. 1. W zakładzie górniczym prowadzi się obserwacje i pomiary wpływu robót górniczych
na powierzchnię oraz zmian stosunków wodnych i tła gazowego w powietrzu glebowym.
2. Zakres obserwacji i pomiarów oraz ich częstotliwość umożliwia:
1) określenie zasięgu i wielkości wpływu robót górniczych;
2) ocenę stanu zagrożenia obiektów budowlanych i urządzeń oraz ich otoczenia.
3. Do obserwacji i pomiarów mają zastosowanie przepisy dotyczące sporządzania dokumenta-
cji mierniczo-geologicznej.
4. Wyniki, okresowych i całkowitych obserwacji i pomiarów określonych w ust. 2 pkt. 1,
oznacza się na mapach specjalnych sporządzonych na podkładzie mapy sytuacyjno ― wysoko-
ściowej powierzchni w granicach terenu górniczego.
5. Obserwacje i pomiary, o których mowa w ust. 1, wykonuje się w zakładach górniczych, któ-
rych działalność ma wpływ na powierzchnię.
§ 174. Instalacje, urządzenia lub obiekty, które w przypadku uszkodzenia albo awarii mogłyby
stać się źródłem zagrożenia dla otoczenia, lokalizuje się w taki sposób, aby zapewnione były wa-
runki do likwidacji tego zagrożenia.
§ 175. W zakładzie górniczym wydobywającym ropę naftową i gaz ziemny z zawartością siar-
kowodoru lub innych związków toksycznych sporządza się program opanowania i neutralizacji
skażenia terenu.