Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

§ 135. Decyzję o wyposażeniu w jedno zasilanie podejmuje kierownik ruchu zakładu
górniczego, powiadamiając o tym właściwy organ nadzoru górniczego.
§ 136. Zakład górniczy powinien posiadać aktualne dane dotyczące warunków zwarciowych,
występujących w miejscu połączenia z zasilającym układem elektroenergetycznym.
§ 137. Instalowanie, eksploatacja oraz kontrola stanu technicznego maszyn, urządzeń i instalacji
elektrycznych powinny być zgodne z wymaganiami określonymi w dokumentacji techniczno-
ruchowej, w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach.
§ 138. Sposób wykonania skutecznej ochrony przeciwporażeniowej dla stosowanych urządzeń i
instalacji elektrycznych powinien być określony w dokumentacjach technicznych zatwierdzanych
przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 139. Dodatkowe szczegółowe wymagania dla zakładów górniczych wydobywających węgiel
brunatny, w zakresie instalowania, eksploatacji i kontroli maszyn, urządzeń i sieci
elektroenergetycznych, a także w zakresie ochrony przeciwporażeniowej, określa załącznik nr 2 do
rozporządzenia.
§ 140. Częstotliwość, zakres i sposób kontroli okresowych, o których mowa w § 65, ustala się na
podstawie odrębnych przepisów, instrukcji eksploatacyjnych bądź postanowień producenta,
uwzględniając warunki eksploatacji tych urządzeń.
§ 141. Stacje transformatorowe ustawione w strefie rozrzutu powinny być zabezpieczone przed
możliwością uszkodzenia odłamkami skalnymi.
§ 142. W przypadku samoczynnego wyłączenia się urządzenia elektroenergetycznego spod
napięcia można je ponownie załączyć, po sprawdzeniu przyczyny wyłączenia i uzyskaniu zgody
osoby dozoru ruchu.
§ 143. Przejazd maszyn urabiających, ładujących i zwałujących pod napowietrznymi liniami
elektroenergetycznymi powinien odbywać się przy zachowaniu szczególnych środków ostrożności i
pod bezpośrednim nadzorem osoby dozoru ruchu.
§ 144. 1. Odbiorów technicznych urządzeń elektroenergetycznych nowych i przebudowanych
dokonuje się komisyjnie.
2. Komisję odbioru technicznego urządzeń elektroenergetycznych powołuje kierownik ruchu
zakładu górniczego.
3. Urządzenia elektroenergetyczne stanowiące integralną część maszyn lub urządzeń zakładu
górniczego podlegają odbiorowi wraz z odpowiednią maszyną lub urządzeniem.
§ 145. Zezwolenie na oddanie do ruchu rozdzielni wysokiego i średniego napięcia
niewymienionych w § 70 ust. 2, po ukończeniu ich budowy lub po wprowadzeniu zmian, wydaje
kierownik ruchu zakładu górniczego na podstawie protokołu komisyjnego odbioru technicznego.
§ 146. W zakładzie górniczym powinna znajdować się dokumentacja techniczno-ruchowa dla
urządzeń elektroenergetycznych.
§ 147. Stacje elektroenergetyczne stałe o budowie uniemożliwiającej ich przemieszczanie
powinny posiadać własny uziom stały.

22
§ 148. 1. W stacjach elektroenergetycznych przewoźnych o budowie przystosowanej do
okresowej zmiany miejsca pracy oraz w stacjach zabudowanych na maszynach główne szyny
uziemiające lub główne zaciski uziemiające powinny być połączone ze stałym uziomem stacji, o
której mowa w § 143, poprzez przewód ochronny oraz posiadać dodatkowe połączenie z drugim
uziomem stałym lub naturalnym.
2. Za uziom naturalny, o którym mowa w ust. 1, można uznać konstrukcję maszyny, konstrukcję
przenośnika, metalowe elementy systemu odwadniania, jeżeli zmierzone wartości napięć
rażeniowych są niższe od wartości dopuszczalnych.
3. Uziemienia i przewody ochronne powinny spełniać wymagania Polskiej Normy.
§ 149. Kierownik ruchu zakładu górniczego lub przez niego wyznaczony kierownik
odpowiedniego działu ruchu określa stacje elektroenergetyczne, które wyposaża się w środki
łączności.
§ 150. W każdej stałej stacji elektroenergetycznej znajduje się:
1) schemat ideowy układu elektroenergetycznego stacji;
2) instrukcja obsługi stacji;
3) wykaz sprzętu ochronnego, niezbędnego do bezpiecznej obsługi stacji wraz z określeniem
miejsca jego przechowywania;
4) instrukcja udzielania pierwszej pomocy w przypadkach porażenia prądem elektrycznym;
5) instrukcja przeciwpożarowa;
6) wykaz sprzętu przeciwpożarowego będącego na jej wyposażeniu.
§ 151. Przenośniki taśmowe pracujące w ciągu oraz człony konstrukcji przenośników
taśmowych, na których zainstalowane są urządzenia lub przewody elektroenergetyczne, łączy się ze
sobą po obu stronach linką lub taśmą stalową o przekroju co najmniej 50 mm2.
§ 152. 1. Kable i przewody oponowe:
1) układa się w taki sposób, aby nie były narażone na uszkodzenia mechaniczne;
2) oznakowuje się na obydwu końcach przez umieszczenie numeru linii i adresu kierunkowego.
2. Przewód oponowy zasilający maszyny i urządzenia o napędzie elektrycznym układa się w
sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczoną przez niego osobę
dozoru odpowiedniego działu ruchu, w porozumieniu z kierownikiem działu robót górniczych.
§ 153. 1. Niedopuszczalne jest przemieszczanie przewodów oponowych, szaf łączeniowych i
sprzęgieł, będących pod napięciem.
2. Lokalne przesuwanie przewodów oponowych będących pod napięciem jest dopuszczalne
wyłącznie za pomocą sprzętu ochronnego i odpowiednich narzędzi, zabezpieczających pracowników
wykonujących tę czynność.
§ 154. Kierownik ruchu zakładu górniczego określa specjalne wymagania dotyczące linii
napowietrznych znajdujących się na terenie zakładu górniczego.
§ 155. Sieci trakcji przewodowej zakładu górniczego buduje się z uwzględnieniem odrębnych
przepisów i wymagań Polskiej Normy.

23
Rozdział 7
Urządzenia telekomunikacyjne
§ 156. Zakład górniczy powinien posiadać łączność zewnętrzną.
§ 157. Zakład górniczy wyposaża się w urządzenia i sieci telekomunikacyjne, zapewniające
bezpieczne wykonywanie pracy.
§ 158. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala miejsca i obiekty, które powinny być
wyposażone w urządzenia telekomunikacyjne.
§ 159. Urządzenia telekomunikacyjne związane z bezpieczeństwem ruchu zakładu górniczego
powinny być tak zasilane, aby w przypadku zaniku napięcia zasilania zapewnić ich pracę przez okres
ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 160. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala wykaz urządzeń, o których mowa w § 159.
§ 161. Zezwolenie na eksploatację urządzeń telekomunikacyjnych, niewymienionych w § 70
ust. 2, wydaje kierownik ruchu zakładu górniczego na podstawie protokołu komisyjnego odbioru
technicznego, dokonanego po ukończeniu ich budowy lub wprowadzeniu zmian.
§ 162. Prace przy urządzeniach telekomunikacyjnych znajdujących się w obiektach
elektroenergetycznych powinny odbywać się pod nadzorem pracowników służby
energomechanicznej. Przy wykonywaniu tych prac stosuje się odrębne przepisy w zakresie
bezpieczeństwa pracy przy instalacjach wysokiego napięcia.
§ 163. Pomieszczenia ruchu telekomunikacyjnego, w których pełniona jest całodobowa służba,
w szczególności stanowiska dyspozytorskie i łącznic telefonicznych, wyposaża się w oświetlenie
awaryjne.
§ 164. W obiektach, w których stałe utrzymanie łączności przewodowej jest niemożliwe, stosuje
się inne systemy łączności.
§ 165. Układy automatyzacji przeznaczone do centralnego sterowania maszyn i urządzeń
powinny zapewniać uruchamianie, zatrzymywanie i bieżącą kontrolę pracy maszyn i urządzeń
sterowanych ze stanowiska dyspozytorskiego.
§ 166. W każdym układzie automatyzacji, obok sterowania automatycznego lub zdalnego,
powinno być przewidziane sterowanie lokalne, a przejście na to sterowanie powinno być możliwie
proste.
§ 167. W zakładzie górniczym powinny znajdować się mapy sieci telekomunikacyjnej w skali
1:2 000 lub 1:5 000, aktualizowane na bieżąco.
Rozdział 8
Odwadnianie
§ 168. 1. Sposób odwadniania wyrobisk odkrywkowych określa dokumentacja techniczna
sporządzona w oparciu o warunki hydrologiczne i hydrogeologiczne oraz zatwierdzona przez
kierownika ruchu zakładu górniczego. W przypadku braku dokumentacji technicznej sposób
odwadniania określa kierownik ruchu zakładu górniczego.

24
2. W przypadku gdy w pobliżu zakładu górniczego znajdują się rzeki, stawy lub inne zbiorniki
wodne, a ich wody mogą przedostać się do wyrobisk górniczych, wyrobiska te chroni się w sposób
ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 169. Odwodnianie wyrobisk górniczych, zwałowisk i składowisk powinno obejmować:
1) ujęcie wód wypływających ze skarp i dna wyrobiska górniczego;
2) ujęcie wód spływających ze skarp i wypływających spod dolnej krawędzi zbocza zwałów;
3) ujęcie wód opadowych w obrębie wyrobiska górniczego, zwałowiska i składowiska;
4) odprowadzanie wód, o których mowa w pkt 1—3, do pompowni i do zbiorników lub cieków na
powierzchni.
§ 170. Kierownik ruchu zakładu górniczego zatwierdza lokalizację i konstrukcje zbiorników,
osadników oraz rowów odwadniających budowanych na stałych elementach wyrobiska górniczego,
zwałowiska i składowiska, jeżeli nie dokonano tego w projekcie technicznym.
§ 171. Niedopuszczalne jest utrzymywanie zbiorników wodnych, niezwiązanych z ruchem
zakładu górniczego, na poziomach roboczych wyrobiska górniczego, zwałowiska i składowiska oraz
w pobliżu górnej krawędzi wyrobiska wgłębnego.
§ 172. Częstotliwość kontroli zwierciadła wody w otworach obserwacyjnych ustala kierownik
ruchu zakładu górniczego. Kontrole te powinny być przeprowadzane co najmniej raz na 6 miesięcy.
§ 173. W przypadku przewidywanych zmian poziomu zwierciadła wód podziemnych,
powodowanych działalnością górniczą, w systemie odwadniania uwzględnia się prowadzenie
obserwacji poziomu tego zwierciadła oraz zmian stosunków wodnych w górotworze, stosownie do
postępu robót, nie rzadziej niż co 6 miesięcy.
§ 174. 1. Podczas projektowania odwodniania zakładu górniczego określa się przewidywane
dopływy wody (w m3/min), wynikające z dokumentacji hydrogeologicznych (wody podziemne) i
obliczeń hydrologicznych (wody opadowe).
2. Określenia przewidywanych dopływów wód podziemnych w czynnym zakładzie górniczym
dokonuje się na podstawie pomiarów i obserwacji, jeżeli warunki hydrogeologiczne nie ulegają
zasadniczym zmianom, a zakład górniczy z okresu ostatnich dwóch lat posiada udokumentowane
wyniki przeprowadzonych obserwacji i pomiarów.
3. Dopływy wód opadowych w obrębie zlewni wyrobiska górniczego i zwałowiska oblicza się
na podstawie maksymalnego opadu dobowego o prawdopodobieństwie 10% (opad występujący raz
na 10 lat).
§ 175. 1. W odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel
brunatny, zaliczonych do:
1) pierwszego stopnia zagrożenia wodnego, wydajność pomp powinna zapewnić odprowadzenie w
ciągu 36 godzin dobowego dopływu wód podziemnych oraz w ciągu 48 godzin dobowego
dopływu wód opadowych, określonych zgodnie z § 174;
2) drugiego stopnia zagrożenia wodnego, wydajność pomp powinna zapewnić:
a) odprowadzenie w ciągu 24 godzin dobowego dopływu wód podziemnych oraz w ciągu 36
godzin dobowego dopływu wód opadowych, określonych zgodnie z § 174,
b) w przypadku możliwości retencjonowania wód na poziomach eksploatacyjnych odprowadzenie
dobowego dopływu wód opadowych w ciągu 48 godzin.

25
2. Pompownie, do których sumaryczny dobowy dopływ wód podziemnych i wód opadowych,
określony zgodnie z § 174, przekracza 1 m³/min., wyposaża się w rezerwowe pompy o wydajności
nie niższej niż 50 % wydajności pomp określonej w ust. 1 pkt 2.
§ 176. 1. W odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających węgiel brunatny,
zaliczonych do:
1)
pierwszego stopnia zagrożenia wodnego, wydajność pompowni odprowadzających wody z
wyrobisk górniczych powinna zapewnić:
a) odprowadzenie dobowych dopływów wód podziemnych w czasie 24 godzin,
b) w
przypadku
możliwości retencjonowania wód na poziomach eksploatacyjnych,
odprowadzenie dobowego dopływu określonego w lit. a) w czasie 48 godzin,
c) odprowadzenie dobowego dopływu wód opadowych w czasie 36 godzin,
d) rezerwę wynoszącą 30% łącznej wydajności pomp;
2)
drugiego stopnia zagrożenia wodnego, wydajność pompowni odprowadzających wody z
wyrobisk górniczych powinna zapewnić:
a) odprowadzenie dobowych dopływów wód podziemnych i opadowych w ciągu 24 godzin,
b) rezerwę wynoszącą 50% łącznej wydajności pomp.
2. Sposób obliczania dopływu wód określa § 174.
§ 177. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala, jaka liczba pomp stanowiących rezerwę, o
której mowa w § 174 i 175, może znajdować się jednocześnie w naprawie.
§ 178. 1. Pompownie powinny posiadać:
1) zbiorniki o pojemności czterogodzinnego przewidywanego dopływu wód, określonego w § 174;
2) dwa rurociągi tłoczne, z których każdy powinien zapewnić bieżące odprowadzenie
obliczeniowego dopływu wody do pompowni.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, zapewniających bezpieczeństwo pracowników
oraz bezpieczeństwo i ciągłość ruchu, dopuszcza się zmniejszenie pojemności zbiornika do
dwugodzinnego przewidywanego dopływu wód oraz jednego rurociągu tłocznego.
3. Decyzje, o których mowa w ust. 2, podejmuje kierownik ruchu zakładu górniczego,
zawiadamiając właściwy organ nadzoru górniczego.
§ 179. W przypadkach uzasadnionych warunkami techniczno-ruchowymi, kierownik ruchu
zakładu górniczego odstępuje od stosowania odwadniania, powiadamiając właściwy organ nadzoru
górniczego.
§ 180. Budowa, eksploatacja oraz efekty pracy urządzeń odwadniających powinny zapewniać
bezpieczne wyprzedzenie w stosunku do prowadzonych robót górniczych. Wielkość minimalnego
bezpiecznego wyprzedzenia ustala dokumentacja techniczna odwadniania, zatwierdzona przez
kierownika ruchu zakładu górniczego.
§ 181. W przypadku gdy studnie pompowe stanowią podstawowy system odwodnienia, powinny
być zapewnione warunki zasilania w energię elektryczną i odprowadzenia wody eliminujące
jednoczesny wymuszony postój takiej liczby studni, która może stanowić zagrożenie dla
bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego.

26