Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

3. Warunki uruchomienia wyciągu szybowego pomocniczego ustala kierownik działu energomechanicznego
i zatwierdza kierownik ruchu zakładu górniczego.
§ 492.1. Uruchomienie wyciągu szybowego ratowniczego, podczas akcji ratowniczej, wymaga zgody
kierownika akcji ratowniczej.
2. Zgodę, o której mowa w ust. 1, wydaje się na podstawie zezwolenia na oddanie do ruchu wyciągu
ratowniczego oraz dokumentacji górniczego wyciągu szybowego.
3. Warunki uruchomienia wyciągu szybowego ratowniczego podczas akcji ratowniczej ustala kierownik
działu energomechanicznego i zatwierdza kierownik akcji ratowniczej.
§ 493. Dokumentacje techniczno-ruchowe wciągarek przewoźnych do wyciągów szybowych awaryjno-
rewizyjnych oraz dokumentacje techniczno-ruchowe wyciągów szybowych ratowniczych określają w
szczególności warunki: obciążenia i stabilizacji względem podłoża, ustawienia względem koła linowego
wyciągu szybowego oraz warunki ich przechowywania.
§ 494.1. Miejsce ustawienia wciągarki przewoźnej do wyciągu szybowego awaryjno-rewizyjnego powinno
uwzględniać ograniczenia odchylenia liny w jej skrajnych położeniach na bębnie względem płaszczyzny
prostopadłej do wału bębnowego do 1°20’.
2. Parametry, o których mowa w ust. 1, potwierdza operat mierniczy.
§ 495. Do wyciągów szybowych służących do głębienia i zbrojenia szybów mają zastosowanie przepisy: §
430—439, § 442 i § 443, § 446, § 447 i § 449, § 452, § 453, § 454 ust. 2—7, § 455 i § 456 ust. 2 i 4, § 457 i §
458 ust. 1 i 2, § 459 i § 460 ust. 1—4 i 6, § 461, § 467—472, § 474 ust. 1 i 3, § 476, § 481 ust. 1 i 5—8, § 482 i
483, § 485 ust. 1 i 2 oraz § 486—490.
§ 496.1. Nie wymaga się stosowania prowadników dla kubłów na odcinku 70 m od dna szybu do ramy
napinającej, przy zastosowaniu lin nośnych płaskich lub nieodkrętnych, i na odcinku 40 m od dna szybu do ramy
napinającej, przy zastosowaniu lin nośnych innych konstrukcji.
2. Nie wymaga się stosowania prowadników linowych dla kubłów na odcinku 70 m od dna szybu do klap
pomostu roboczego na zrębie szybu, przy zastosowaniu lin nośnych płaskich lub nieodkrętnych.
3. Przy użyciu lin nośnych innych konstrukcji, odcinek, o którym mowa w ust. 1, powinien zostać skrócony
do 40 m, jeżeli maszyna wyciągowa wyposażona jest w układ blokady hamulca manewrowego maszyny
wyciągowej dla niewłaściwego położenia klap pomostu roboczego i pomostu wysypowego oraz w sygnalizację
dojazdu kubła do klap pomostu roboczego i odjazdu kubła do szybu przy otwartych klapach tego pomostu.
4. Kubeł prowadzi się za pomocą sań prowadniczych lub prowadnic bezpośrednio związanych z kubłem.
§ 497.1. Podczas eksploatacji wyciągu szybowego odległość między kubłami a obudową szybu lub innymi
elementami wyposażenia szybu powinna wynosić co najmniej:
1) przy głębokości do 500 m — 250 mm;
2) przy głębokości powyżej 500 m — 400 mm.
2. Odległość między poruszającymi się elementami wyciągów szybowych na całej drodze jazdy nie może
być mniejsza od 300 mm.
3. Odległość, o której mowa w ust. 2, dobiera się według wzoru:
250 mm + 1/4H w mm,
gdzie H oznacza głębokość szybu w metrach.
4. W miejscu przejazdu kubła przez pomost: wysypowy, roboczy, ochronny, wiszący i ramę napinającą,
odległość, o której mowa w ust. 1, może być zmniejszona:
1) do 100 mm, przy ograniczeniu prędkości jazdy do 1 m/s;
2) do 50 mm, przy zastosowaniu, w miejscach przewężonych, blach odbojowo-ślizgowych i ograniczeniu
prędkości do 0,5 m/s.
§ 498.1. Prędkość jazdy kubła z ludźmi nie może przekroczyć 6 m/s.
2. Podczas jazdy ludzi kubły lub sanie prowadnicze kubła powinny być wyposażone w daszki ochronne.
3. Wsiadanie i wysiadanie ludzi z kubła odbywa się wyłącznie na pomostach do tego celu przystosowanych
lub na dnie szybu.

86
4. Niedozwolone jest wsiadanie i wysiadanie ludzi na pomoście wysypowym.
§ 499. Sygnał „naczynie wolne” nadaje się każdorazowo:
1) po zakończeniu jazdy ludzi do każdego z poziomów pośrednich w głębionym szybie;
2) po zakończeniu jazdy osobistej;
3) przez sygnalistę odbierającego kubeł na dnie szybu w celu umożliwienia ruchu drugiego kubła powyżej
zrębu, w przypadku wyciągów dwukońcowych.
§ 500. Niedozwolone jest:
1) przewożenie ludzi w kuble mającym możliwość otwarcia dna lub w kuble mającym punkt zawieszenia
poniżej środka jego ciężkości;
2) prowadzenie jazdy w załadowanym kuble lub na jego krawędzi;
3) aby jedna osoba zjeżdżała do szybu, w którym nikt nie pracuje.
§ 501. Jeżeli podczas głębienia lub zbrojenia szybu zachodzi konieczność dokonania zmian konstrukcyjnych
w wyciągu szybowym wynikających z technologii robót, doraźnej jazdy ludzi takim wyciągiem nie uważa się za
jazdę ludzi w rozumieniu rozporządzenia. W takim przypadku zgodę na jazdę ludzi wydaje kierownik działu
energomechanicznego, dokonując wpisu do księgi wyciągu szybowego.
§ 502.1. Przy każdorazowym ruchu kubła z dna szybu maszynista wyciągowy podciąga kubeł do wysokości
około 1,5 m od dna szybu, w celu umożliwienia oczyszczenia spodu kubła z urobku i ustabilizowania jego drgań
i wahań. Przy opuszczaniu kubła maszynista zatrzymuje kubeł na wysokości 10—20 m od dna szybu, pomostu
lub innego miejsca pracy w szybie. Na dalszą jazdę maszynista powinien otrzymać sygnał do jazdy.
2. Podczas każdorazowego uruchomienia kubła bez prowadzenia w kierunku do góry, z pomostu wiszącego
lub innego miejsca pracy w szybie, maszynista wyciągowy podciąga kubeł do wysokości ok. 1,5 m dla
ustabilizowania drgań i wahań oraz zatrzymuje kubeł w odległości 10—20 m przed klapami pomostu roboczego
na zrębie szybu.
§ 503.1. Podczas opuszczania do miejsc pracy w szybie materiałów i elementów konstrukcyjnych lub
urządzeń mocowanych do zawiesia kubłowego za pomocą linek lub uchwytów do tego celu przeznaczonych, na
dnie szybu oraz pomostach mogą przebywać wyłącznie pracownicy zatrudnieni przy pracach transportowych.
2. Podczas ruchu wyciągu szybowego pracownicy, o których mowa w ust. 1, powinni przebywać w miejscu,
które zabezpiecza ich przed skutkami ewentualnego wpadnięcia do szybu transportowanych elementów
konstrukcyjnych lub urządzeń mocowanych do zawiesia kubłowego.
§ 504.1. Z kubła można wykonywać w szybie:
1) roboty związane z montażem lub demontażem pomostów;
2) prace miernicze do stabilizacji i kontroli punktów pomiarowych;
3) kontrole wyposażenia szybu;
4) sporadyczne lub awaryjne naprawy oraz konserwacje wyposażenia szybu, w szczególności usuwanie
nieszczelności rurociągów, dokręcanie połączeń śrubowych konstrukcji.
2. Czynności, o których mowa w ust. 1, można wykonywać wyłącznie przy załączonej sygnalizacji
szybowej „rewizja szybu”.
3. Prowadzenie z kubła czynności wymienionych w ust. 1 wymaga określenia, przez osobę dozoru ruchu
prowadzącą zmianę, sposobu i warunków bezpiecznego wykonania danej pracy, opisania w księdze wyciągu
szybowego z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w szybie.
4. Pracowników wykonujących pracę z kubła zabezpiecza się szelkami bezpieczeństwa odpowiednio
przymocowanymi do zawieszenia kubła.
§ 505.1. Urządzenia pomocnicze, przy głębieniu i zbrojeniu szybów, zainstalowane w szybie i w obrębie
szybu, wykonuje się zgodnie z dokumentacją techniczną według ustalonej technologii budowy.
2. Oddanie do ruchu urządzeń pomocniczych wymaga uzyskania zezwolenia kierownika ruchu zakładu
górniczego.

87
§ 506. W razie współpracy dwóch lub więcej wciągarek wolnobieżnych ich ruchem steruje się centralnie,
przy czym dla celów korekcji położenia urządzeń przemieszczanych powinno być możliwe sterowanie
indywidualne.
§ 507.1. Otwory bez klap w pomostach wiszących dla przejazdu kubła zaopatruje się w osłony, których
wysokość powinna wynosić co najmniej 1,8 m.
2. Pomosty w szybie, których odległość od krawędzi do obudowy jest większa od 200 mm lub które mają
otwory przelotowe dla kubłów zamykane klapami, wyposaża się w poręcze ochronne oraz krawężniki, zgodnie z
odrębnymi przepisami.
3. Pomosty wiszące, podczas wykonywania z nich robót, powinny być zawsze unieruchomione w stosunku
do obudowy szybu.
4. Pomost wiszący będący ramą napinającą lin prowadniczo-nośnych unieruchamia się po odpowiednim
naprężeniu tych lin.
§ 508. Nadawanie sygnałów, dla przemieszczania urządzeń pomocniczych, może odbywać się przy użyciu
istniejącej sygnalizacji szybowej wyciągu szybowego i ustalonych w tym zakresie sygnałów.
§ 509. Przed każdym przemieszczeniem urządzeń, przy pomocy wciągarek wolnobieżnych, dokonywane są
oględziny wciągarek i urządzeń sygnalizacji szybowej przez osobę upoważnioną do samodzielnego
przeprowadzania kontroli urządzeń stosowanych przy głębieniu i zbrojeniu szybów.
§ 510.1. Podczas przemieszczania pomostu wiszącego, na pomoście może znajdować się tylko taka liczba
ludzi, która jest niezbędna do kierowania pomostem w czasie jego przemieszczania.
2. Liczbę ludzi potrzebną do przemieszczania pomostu określa instrukcja przemieszczania pomostu.
3. Ludzi znajdujących się na pomoście, podczas jego przemieszczania, zabezpiecza się szelkami
bezpieczeństwa.
§ 511.1. Prędkość przemieszczania pomostu wiszącego nie może przekraczać 0,25 m/s.
2. Przemieszczanie pomostu wiszącego odbywa się pod nadzorem osoby dozoru ruchu.
3. Podczas przemieszczania pomostu wiszącego, oprócz osoby upoważnionej do sterowania wciągarek
wolnobieżnych, przy każdej wciągarce lub grupie wciągarek zlokalizowanych obok siebie, powinna być obecna
osoba zaznajomiona z obsługą wciągarek celem obserwacji układania się lin na bębnach wciągarek.
§ 512.1. Przemieszczanie pomostu wiszącego w szybie może się odbywać, jeżeli:
1) poniżej pomostu podczas przemieszczania nie znajdują się ludzie;
2) obciążenie i prędkość podczas przemieszczania pomostu nie będzie przekraczała wielkości określonych dla
warunków przemieszczania;
3) stosowane będą sygnały ustalone dla danego pomostu.
2. Podczas przemieszczania pomostu wiszącego lub urządzeń pomocniczych ruch wyciągów szybowych
oraz innych urządzeń w szybie wstrzymuje się.
Rozdział 5
Transport w wyrobiskach poziomych oraz pochyłych o nachyleniu do 45°
§ 513.1. Oddanie do ruchu układu transportu, po zakończeniu jego budowy oraz dokonaniu zmian
warunków eksploatacji, wymaga zezwolenia kierownika ruchu zakładu górniczego, z zastrzeżeniem § 31 ust. 1.
2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się na podstawie dokumentacji układu transportu lub zmian
warunków eksploatacji oraz protokołu odbioru technicznego.
3. Skracanie lub wydłużanie układu transportu może być dokonywane w sposób ustalony przez kierownika
ruchu zakładu górniczego.
4. Eksploatację układu transportu prowadzi się zgodnie z dokumentacją układu transportu oraz na zasadach
określonych w regulaminie transportu.
§ 514.1. Dokumentacja układu transportu, o której mowa w § 513 ust. 2, zawiera:
1) arkusz opisowy;

88
2) plan sytuacyjny wyrobisk transportowych z uwidocznieniem związanych z nim funkcjonalnie sąsiednich
wyrobisk oraz podaniem nazw wyrobisk i oznaczeniem kierunku transportu, a także innych środków
transportowych znajdujących się w wyrobiskach;
3) schematy dróg transportowych z oznaczeniem nachyleń, punktów charakterystycznych, takich jak stacje
nadawczo-odbiorcze, rozjazdy;
4) charakterystykę techniczną maszyn i urządzeń transportowych obejmującą:
a) parametry eksploatacyjne,
b) cechy charakteryzujące środki transportowe oraz trakcje;
5) schematy zabezpieczeń ruchu, sygnalizacji i łączności;
6) obliczenia trakcyjne:
a) dróg hamowania,
b) maksymalnych transportowanych ciężarów użytecznych;
7) regulamin transportu.
2. Dokumentację układu transportu oraz dokumentację zmian warunków eksploatacji zatwierdza kierownik
ruchu zakładu górniczego.
§ 515.1. rodki transportowe zabezpiecza się przed staczaniem lub zsunięciem.
2. rodki transportowe stanowiące skład pociągu lub zestawu transportowego powinny być ze sobą
sprzęgnięte.
3. Ręczne sprzęganie i rozprzęganie środków transportowych w czasie ruchu jest niedopuszczalne.
§ 516.1. Roboty na drogach przewozowych mogą być wykonywane tylko po uzyskaniu zgody dysponenta
oraz zabezpieczeniu i oznakowaniu miejsca pracy.
§ 517. Na stacjach osobowych, stanowiskach obsługi kołowrotów, stacjach załadowczych, rozładowczych i
pośrednich oraz na drogach transportowych nie mogą być gromadzone przedmioty lub materiały utrudniające
transport i obsługę.
§ 518. Uruchomienie układu transportu poprzedza się ostrzegawczym sygnałem, zgodnie z Polską Normą.
§ 519. Liczbę pracujących równocześnie w wyrobisku maszyn z napędem spalinowym ustala się tak, aby
zawartość szkodliwych gazów w powietrzu nie przekroczyła dopuszczalnych wartości określonych w § 133 ust.
2.
§ 520. Osoba dozoru ruchu odpowiedzialna za transport uzgadnia warunki planowanego transportu z
osobami dozoru ruchu oddziałów, przez których rejony transport będzie prowadzony, lub z dysponentem ruchu
przewozu lokomotywowego.
§ 521.1. Przesuwanie przedmiotów i materiałów może nastąpić tylko po takich drogach, które zapewniają
samohamowność środka transportowego lub przedmiotu transportowanego.
2. Przetaczanie wozów po torach oraz wózków nośnych po jezdniach szynowych kolei podwieszanych i
spągowych można prowadzić po drogach o nachyleniu nieprzekraczającym 4°, z zachowaniem odległości co
najmniej 10 m między transportowanymi ładunkami. Odległość ta nie dotyczy przetaczania wozów na stacjach
załadowczych i nadawczo-odbiorczych.
3. rodki transportowe nie mogą być puszczane swobodnym biegiem.
§ 522. Podczas prowadzonego transportu ręcznego po torach lub jezdniach szynowych kolei podwieszonych
i spągowych, droga transportu ręcznego lub jej odcinek, powinny być zamknięte dla prowadzenia innego rodzaju
transportu, z wyjątkiem transportu urobku przenośnikami
§ 523.1. Przejechanie środków transportowych poza krańce stacji nadawczo-odbiorczych górnych i dolnych
oraz rejonu maszyny napędowej, określone w dokumentacji układu transportu, powinno spowodować
wyłączenie tego napędu.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do dolnych stacji nadawczo-odbiorczych przy transporcie kołowym liną
otwartą, jeżeli granice tych stacji wyznaczone są zaporami torowymi.
§ 524.1. Dla przewozu ludzi urządza się stacje osobowe.

89
2. Stacje osobowe tak się utrzymuje, aby ludzie wsiadali i wysiadali ze środków transportowych na
płaszczyznę, która ma nachylenie podłużne w jednym kierunku nie większe niż 4°, a odstęp między środkiem
transportowym a obudową wyrobiska wynosi co najmniej 0,8 m, natomiast wysokość wyrobiska od strony
wysiadania i wsiadania wynosi co najmniej 1,8 m.
§ 525. Przewóz ludzi środkami transportowymi przeznaczonymi wyłącznie do transportu przedmiotów i
materiałów jest niedozwolony.
§ 526.1. Tory albo środki transportowe w wyrobiskach o nachyleniu ponad 4° zabezpiecza się tak, aby w
przypadku zerwania liny ciągnącej lub rozłączenia środków transportowych nie nastąpiło ich samostoczenie lub
zsunięcie.
2. W wyrobiskach pochyłych stacje nadawczo-odbiorcze tak się zabezpiecza, aby nie nastąpiło stoczenie się
z nich środka transportowego.
3. Urządzenia zabezpieczające stacje, o których mowa w ust. 2, powinny być obsługiwane z bezpiecznego
miejsca.
4. Dolną stację nadawczo-odbiorczą wyrobiska pochyłego połączoną z czynnym wyrobiskiem wykonuje się
w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracujących lub przechodzących.
§ 527.1. W wyrobiskach, w których jest prowadzony transport linowy, niedozwolone jest przebywanie ludzi.
2. Dopuszcza się przebywanie w wyrobiskach, o których mowa w ust. 1, ludzi niezwiązanych z transportem,
jeżeli całkowicie wstrzymany jest ruch i zabezpieczono stację zgodnie z wymaganiami określonymi w § 526
ust. 2.
3. Dopuszcza się możliwość przebywania w wyrobisku transportu linowego pracowników stałej obsługi
układu transportu urobku, pod warunkiem że przebywają oni we wnękach wyposażonych w sygnalizację
ostrzegawczą, mają bezpośrednią łączność z operatorem maszyny napędowej i możliwość natychmiastowego
zatrzymania układu transportu urobku.
4. Dopuszcza się możliwość przebywania pracowników obsługi układu transportu linowego w rozcinkach
ścianowych i w ścianach, w sekcjach obudowy zmechanizowanej podczas zbrojeń i likwidacji ścian, na
warunkach określonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
5. W wyrobiskach, w których prowadzony jest transport maszynami z własnym napędem, przebywanie ludzi
dozwolone jest tylko w uzasadnionych przypadkach i na zasadach określonych przez kierownika ruchu zakładu
górniczego.
§ 528.1. Lin ciągnących i nośnych, w układach transportu przeznaczonych do jazdy ludzi, nie można
eksploatować, jeżeli:
1) na skutek starcia, korozji, pęknięć, rozluźnień, uszkodzeń drutów nastąpiło obniżenie współczynnika
bezpieczeństwa o ponad 20% w porównaniu z wartością tego współczynnika wyznaczoną dla nowej liny;
2) wystąpiło miejscowe wydłużenie lub inne nienormalne zniekształcenie liny;
3) przy transporcie liną otwartą liczba zwojów nieczynnych na bębnie kołowrotu jest mniejsza od 3.
2. Lin ciągnących i nośnych, w urządzeniach przeznaczonych do transportu materiałów i urządzeń, nie
można eksploatować, jeżeli:
1) zużycie drutów warstwy zewnętrznej będzie przekraczało 50% średnicy drutu;
2) wystąpi liczba pęknięć drutów zewnętrznych większa od dopuszczalnej dla danej konstrukcji liny i
warunków jej pracy;
3) wystąpią okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3.
§ 529. Transport linowy może być rozpoczęty po sprawdzeniu:
1) stanu technicznego lin, napędów i drogi transportowej;
2) działania sygnalizacji ostrzegawczej, porozumiewawczej i łączności;
3) działania sygnalizacji zakazującej wejścia osób postronnych do wyrobisk transportowych;
4) oświetlenia stanowisk obsługi.
§ 530.1. Odstęp między krawędziami środka transportowego a obudową wyrobiska, ociosem lub odrzwiami
oraz między dwoma mijającymi się środkami transportowymi powinien wynosić co najmniej 0,25 m.

90