Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

d) wykonywanie prac ratunkowych w ubraniach ochronnych w warunkach zagrożeń technicz-
nych i toksycznych,
e) posługiwanie się sprzętem specjalistycznym stosowanym przy opanowywaniu erupcji, w tym
przyrządami kontrolno-pomiarowymi;
4) ratowników wchodzących w skład drużyny ratowniczej w zakładach górniczych wydobywają-
cych siarkę metodą otworową, które, oprócz zagadnień określonych w pkt 1, obejmują:
a) montaż i demontaż głowicy stanowiącej uzbrojenie otworu eksploatacyjnego,
b) montaż i demontaż instalacji rurociągów,
c) wykonywanie prac ratowniczych w ubraniach gazoszczelnych i kwasoodpornych przy zagro-
żeniach występujących w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową,
d) posługiwanie się podstawowymi przyrządami do pomiarów parametrów fizykochemicznych
powietrza kopalnianego,
e) posługiwanie się sprzętem ratownictwa technicznego oraz zapoznanie z podstawowymi zja-
wiskami towarzyszącymi erupcji, a także innymi zagrożeniami występującymi w kopalni
otworowej.
§ 63. 1. Członkowie drużyn ratowniczych zakładu górniczego uczestniczą w szczególności w:
1) kursie okresowym dla ratowników górniczych;
2) kursie okresowym dla mechaników sprzętu ratowniczego;
3) ćwiczeniach ratowniczych i seminariach dla zastępowych;
4) wykonywaniu określonych prac związanych z prowadzeniem prac profilaktycznych lub akcji
ratowniczych.
2. Do kursów, o których mowa w ust 1 pkt 1 i 2, stosuje się wymagania określone w § 56 ust.
2—6.
§ 64. 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego, jego zastępcy oraz dyspozytorzy ruchu zakładu
górniczego uczestniczą, co 2 lata, w seminariach o tematyce dotyczącej zwalczania zagrożeń w
zakładach górniczych oraz prowadzenia akcji ratowniczych, organizowanych przez jednostki ra-
townictwa.
2. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, które nie wchodzą w skład drużyny
ratowniczej zakładu górniczego, uczestniczą, co 5 lat, w odpowiednich kursach specjalistycznych z
zakresu ratownictwa górniczego.
3. Kierownik akcji ratowniczej na dole (w obiekcie) oraz kierownik bazy ratowniczej uczestni-
czą, co 5 lat, w odpowiednich kursach specjalistycznych, a w okresach pomiędzy tymi kursami
uczestniczą, odpowiednio do rodzaju zakładu górniczego, we właściwych jednostkach ratownictwa,
w rozłożonych równomiernie w czasie ćwiczeniach praktycznych obejmujących tematykę:
1) prowadzenia akcji ratowniczej w podziemnych wyrobiskach zakładu górniczego — trzech ćwi-
czeniach;
2) likwidacji zagrożeń w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową —
dwóch ćwiczeniach;
3) likwidacji zagrożeń występujących w zakładach górniczych wydobywających inne niż siarka
kopaliny otworami wiertniczymi — jednym ćwiczeniu.

19
4. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego oraz jego zastępcy uczestniczą, raz na 5
lat, w kursie okresowym dla kierowników tych stacji.
5. Kursy wymienione w ust. 3 i 4 składają się z części teoretycznej oraz praktycznej i kończą się
egzaminem sprawdzającym.
6. W programach kursów wymienionych w ust. 3 i 4 uwzględnia się w szczególności zagadnie-
nia dotyczące:
1) organizacji służb ratownictwa górniczego;
2) przepisów z zakresu ratownictwa górniczego;
3) obowiązków i uprawnień osoby pełniącej określoną funkcję po ukończeniu kursu;
4) organizacji i zarządzania akcją ratowniczą;
5) zagrożeń naturalnych i technicznych;
6) sprzętu ochrony układu oddechowego, sprzętu do określania parametrów fizykochemicznych
powietrza kopalnianego oraz innego sprzętu specjalistycznego, w zależności od rodzaju kursu, a
także oświetlenia osobistego ratowników i łączności;
7) udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym;
8) psychologii zachowań ratowników i osób kierujących akcjami.
7. W części praktycznej kursów wymienionych w ust. 3 i 4 przeprowadza się ćwiczenia w za-
kresie posługiwania się, w warunkach zbliżonych do warunków prowadzenia akcji, w szczególności
w komorze ćwiczeń, sprzętem stosowanym w akcjach ratowniczych.
8. Uczestnicy kursów wymienionych w ust. 3 i 4 samodzielnie wykonują określone czynności
lub operacje.
9. W przypadku nieodbycia odpowiedniego kursu lub wymaganych ćwiczeń przez osobę
uprawnioną do kierowania bazą lub akcją ratowniczą na dole, kierownik ruchu zakładu górniczego
pozbawia tę osobę pełnienia danej funkcji.
10. W zakładach poszukujących złoża ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładach górni-
czych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi szkolenie osób kierownictwa i dozoru
ruchu o specjalności wiertniczej uwzględnia dodatkowo tematykę z zakresu opanowywania erupcji
płynu złożowego. Szkolenie z zakresu opanowywania erupcji płynu złożowego powtarza się co 2
lata.
§ 65. 1. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego organizuje seminaria dla zastępo-
wych. Seminaria te odbywają się co najmniej raz w roku w wymiarze nie mniejszym niż 6 godzin.
2. Zakres merytoryczny seminariów uwzględnia tematykę z zakresu:
1) zasad postępowania i obowiązków zastępowego podczas akcji ratowniczej;
2) nowoczesnego sprzętu;
3) przyrządów pomiarowych, urządzeń i sprzętu, wprowadzonych do stosowania w ratownictwie
górniczym;
4) charakterystycznych elementów akcji ratowniczych przeprowadzanych w ostatnim czasie.
3. Zastępowi kopalnianych drużyn ratowniczych odbywają, co 2 lata, zorganizowane i przepro-
wadzone przez właściwą jednostkę ratownictwa, szkolenia z zakresu udzielania pierwszej pomocy.

20
§ 66. Specjalistyczne zastępy stosujące w czasie akcji ratowniczych i wykonywania prac profi-
laktycznych w podziemnych zakładach górniczych specjalne techniki, w szczególności alpinistycz-
ne i nurkowe, podlegają dodatkowym szkoleniom. Tematykę zajęć praktycznych i ćwiczeń ustala
kierownik właściwej jednostki ratownictwa górniczego, dostosowując ją do rodzaju specjalizacji
prac prowadzonych w akcji ratowniczej oraz uwzględniając wymagania określone w przepisach
dotyczących tych technik.
§ 67. 1. W jednostce ratownictwa przeprowadza się okresowe ćwiczenia sprawdzające wiado-
mości nabyte na kursach dla ratowników górniczych.
2. Ćwiczenia, o których mowa w ust. 1, powinny być przeprowadzane odrębnie dla zastępów
specjalistycznych.
3. Ratownik górniczy będący członkiem drużyny ratowniczej zakładu górniczego:
1) w podziemnych zakładach górniczych, oraz w zakładach górniczych wydobywających siarkę
metodą otworową bierze udział w sześciu ćwiczeniach w ciągu roku w około dwumiesięcznych
odstępach czasu, z czego w dwóch ćwiczeniach sprawdzających we właściwej jednostce ratow-
nictwa; pozostałe cztery ćwiczenia odbywają się w zakładzie górniczym, z tego dwa ćwiczenia
na dole (obiekcie), a dwa w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;
2) w zakładach poszukujących ropę naftową i gaz ziemny oraz w zakładach górniczych wydoby-
wających kopaliny otworami wiertniczymi powinien odbywać cztery ćwiczenia w jednostce ra-
townictwa w ciągu jednego roku.
4. Na każde ćwiczenie przeznacza się pełną dniówkę roboczą.
5. W uzasadnionych przypadkach ćwiczenia przewidziane w kopalnianej stacji ratownictwa
górniczego mogą być przeprowadzane w jednostce ratownictwa.
6. Ratownik biorący udział w ćwiczeniach jest obowiązany posiadać aktualne świadectwo lekar-
skie, stwierdzające jego zdolność do pełnienia obowiązków ratownika górniczego oraz aktualne
świadectwo ukończenia kursu ratowniczego.
7. Ćwiczenia w zakładzie górniczym prowadzi kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górni-
czego, a w przypadku jego nieobecności zastępca kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górni-
czego. W razie potrzeby do prowadzenia zajęć teoretycznych powinny być angażowane osoby kie-
rownictwa ruchu zakładu górniczego oraz specjaliści spoza zakładu górniczego. Ćwiczenia prowa-
dzi się na pierwszej zmianie.
8. W dniu ćwiczeń ratownik jest zwolniony od wykonywania pracy oraz nie może być zatrud-
niony na zmianie poprzedzającej ćwiczenia i następującej po ćwiczeniach. Za realizację tego wy-
magania odpowiedzialny jest kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.
9. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego ustala każdorazowo liczbę ratowników
biorących udział w ćwiczeniach. W podziemnym zakładzie górniczym liczba ratowników biorących
udział w ćwiczeniach wynosi od 10 do 20.
10. Ćwiczenia w zakładzie górniczym prowadzi się na podstawie szczegółowych programów
opracowanych przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego a ćwiczenia sprawdza-
jące na podstawie programu zatwierdzonego przez kierownika właściwej jednostki ratownictwa.

21
11. Program ćwiczeń obejmuje część teoretyczną oraz zajęcia praktyczne w komorze ćwiczeń i
na dole zakładu górniczego, w zakładach górniczych wydobywających ropę naftową i gaz ziemny
na wiertni szkoleniowej, a w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową na
otworze ćwiczebnym lub w zakładzie górniczym.
12. Tematykę prowadzonych zajęć teoretycznych i praktycznych podczas ćwiczeń ratowniczych
dostosowuje się do rodzaju zakładów górniczych i występujących w nich zagrożeń.
§ 68. 1. Przedsiębiorca zapewnia ratownikom górniczym i kandydatom na ratowników górni-
czych przeprowadzanie specjalistycznych badań lekarskich w celu stwierdzenia ich przydatności do
służby w ratownictwie górniczym.
2. Dla każdego ratownika górniczego prowadzi się dokumentację lekarską zawierającą dane o
jego stanie zdrowia, wynikające z badań, o których mowa w ust. 1.
§ 69. Ratownikom górniczym zapewnia się opiekę lekarską obejmującą:
1) badania lekarskie przed każdorazowym rozpoczęciem dyżurów w jednostce ratownictwa;
2) pomoc ambulatoryjną podczas pełnienia dyżurów w jednostce ratownictwa;
3) pomoc lekarską podczas akcji ratowniczych;
4) sprawdzanie stanu zdrowia bezpośrednio przed i po zakończeniu udziału w akcji ratowniczej.
§ 70. 1. Ratownik górniczy, po każdym trwającym dłużej niż 30 dni okresie niezdolności do
pracy z powodu choroby, podlega lekarskiemu badaniu kontrolnemu w specjalistycznym ośrodku
badań lekarskich we właściwej jednostce ratownictwa górniczego.
2. W przypadku nieodbycia badań, o których mowa w ust. 1, lub negatywnej opinii lekarskiej
ratownik jest skreślany z ewidencji członków drużyny ratowniczej.
3. W przypadku niezgłoszenia się ratownika na badania kontrolne, o których mowa w ust. 1, tra-
ci ważność wydane wcześniej orzeczenie o zdolności do służby w ratownictwie górniczym.
4. Za przestrzeganie ustaleń określonych w ust. 1 i 2 jest odpowiedzialny kierownik kopalnianej
stacji ratownictwa górniczego.

Rozdział 6
Prace profilaktyczne i akcje ratownicze

§ 71. Prace profilaktyczne wykonuje się w przypadku:
1) likwidacji stanu zagrożenia pożarowego, gdy 10 < V
CO < 20 l/min przy CO < 0,0026 %, w
szczególności w przypadku:
a) budowy tam przeciwwybuchowych,
b) uszczelniania tam i zrobów;
2) jeżeli istnieje bezpośrednia możliwość wystąpienia atmosfery niezdatnej do oddychania i trud-
nych warunków mikroklimatu;

22
3) dowiercania do poziomów zbiornikowych zaliczonych do pierwszej, drugiej lub trzeciej katego-
rii zagrożenia siarkowodorowego, niezależnie od klasy zagrożenia erupcyjnego;
4) usuwania płynu z odwiertu przy przewidywanym występowaniu niebezpiecznych stężeń siar-
kowodoru;
5) oczyszczania odwiertu i testami produkcyjnymi oraz opróbowaniem poziomu za pomocą ruro-
wego próbnika złoża, w warunkach występowania zagrożenia siarkowodorowego;
6) prac rekonstrukcyjnych w otworach zaliczonych do klasy A zagrożenia erupcyjnego lub do
pierwszej, drugiej lub trzeciej kategorii zagrożenia siarkowodorowego;
7) prac wymagających użycia specjalistycznego wyposażenia jednostki ratownictwa;
8) wymiany zagłowiczenia odwiertu lub jego elementów, przy istnieniu potencjalnego zagrożenia
erupcyjnego i siarkowodorowego;
9) wymiany armatury na rurociągach przesyłających media technologiczne, w kopalniach otworo-
wych siarki;
10) prowadzenia prac zabezpieczających ciąg technologiczny z użyciem technik alpinistycznych i
nurkowych.
2. Sposób prowadzenia i zabezpieczenia ratowniczego prac profilaktycznych w zakładach po-
szukujących ropy naftowej i gazu ziemnego oraz w zakładach górniczych wydobywających kopali-
ny otworami wiertniczymi wymaga porozumienia z właściwą jednostką ratownictwa.
3. Dokumentacja prac profilaktycznych zawiera:
1) określenie miejsc i zakresu prac profilaktycznych;
2) ustalenia dotyczące organizacji i nadzoru nad pracami profilaktycznymi;
3) ustalenia dotyczące środków technicznych niezbędnych do prowadzenia prac profilaktycznych;
4) niezbędne instrukcje.
4. Przebieg prac profilaktycznych dokumentuje się w książce tych prac oraz na kartach udziału
zastępu ratowniczego w pracach profilaktycznych.
§ 72. Otwieranie czasowo otamowanych wyrobisk oraz przebić do nieczynnych wyrobisk i zro-
bów prowadzi się na zasadach akcji ratowniczej.
§ 73. 1. Do czasu objęcia prowadzenia akcji przez kierownika ruchu zakładu górniczego akcję
prowadzi dyspozytor ruchu zakładu górniczego.
2. W odkrywkowych zakładach górniczych, zakładach górniczych wydobywających kopaliny
otworami wiertniczymi, zakładach górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazy-
nowanie substancji, zakładach górniczych prowadzących podziemne składowanie odpadów metoda
otworową oraz zakładach wykonujących roboty geologiczne do czasu objęcia prowadzenia akcji
ratowniczej przez kierownika ruchu zakładu górniczego akcję prowadzi najwyższa funkcyjnie oso-
ba kierownictwa albo dozoru ruchu przebywająca w zakładzie górniczym.
§ 74. Kto spostrzeże stan zagrożenia, o którym mowa w art. 121 ust. 3 ustawy, powinien:
1) niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć działania mające na celu usunięcie niebezpie-
czeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie dyspozytora ruchu zakładu górniczego lub naj-
bliższą osobę kierownictwa albo dozoru ruchu;

23