Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny

Druk nr 1667

Warszawa, 4 grudnia 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Komisja Nadzwyczajna

„Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji
NPP-020-95-2008


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu Komisja Nadzwyczajna
„Przyjazne Państwo” do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji wnosi
projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Kodeks cywilny.

Do reprezentowania stanowiska Komisji w pracach nad projektem ustawy
została upoważniona poseł Hanna Zdanowska.


Przewodniczący Komisji


(-) Janusz Palikot





projekt

USTAWA
z dnia 2008 r.

o zmianie ustawy - Kodeks cywilny


Art. 1.
W ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.))
art. 691 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują:
małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, dzieci
i małżonkowie pozostali po śmierci dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby,
wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba,
która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.”.

Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz.U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122,
z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147, Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99;
z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321, Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464,
Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388, Nr 105, poz. 509, z 1995
r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646, Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272,
Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z
2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983, Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr
71, poz. 733; Nr 130, poz. 1450, Nr 145, poz. 1638 z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr
49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592, Nr 124, poz. 1151, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959,
Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804, Nr 281, poz. 2783, z 2005 r. Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316, Nr
172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133, poz. 935, Nr 164, poz. 1166, z 2007 r. Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557, Nr
181, poz. 1287, z 2008 r. Nr 116, poz. 731.



UZASADNIENIE

1. Cel ustawy.

Proponowana zmiana dotyczy art. 691 ust. 1 Kodeksu cywilnego, który wymienia
grupę osób, mających tytuł do wstępowania w najem lokalu w sytuacji śmierci głównego
najemcy. Niestety, taka regulacja nie uwzględnia sytuacji, kiedy w lokalu zamieszkuje jako
główny najemca teść z synową i dziećmi zmarłego syna. Następnie umiera główny najemca
i nie ma ustawowo żadnej możliwości, aby synowa z dziećmi weszła w tytuł najmu lokalu.
Powyższa regulacja ma umożliwić przyznanie tytułu do lokalu osobom, które nie są
wprost spokrewnione, a jednak prowadzą jedno gospodarstwo.

2. Przedstawienie stanu obecnego.

Ustawa w obecnym brzmieniu gwarantuje ochronę tylko niektórym osobom bliskim
zmarłego najemcy. Uwzględnia bowiem tylko te sytuacje, które należą do zdecydowanej
większości, kiedy najemcą jest np. rodzic, który w większości przypadków, w naturalnej
kolejności umiera wcześniej od swoich dzieci. W praktyce oznacza to sytuację, w której
po śmierci najemcy (rodzica) prawo do wejścia w stosunek najmu i dalszego zamieszkiwania
w lokalu przechodzi m.in. na żyjące dzieci najemcy. Warunkiem koniecznym do spełnienia
jest fakt stałego zamieszkiwania w tym mieszkaniu z dotychczasowym najemcą.

Proponowana zmiana bierze pod uwagę przypadki, kiedy dziecko stale zamieszkujące
z najemcą (rodzicem) umiera wcześniej – przed najemcą. Nie można podobnych sytuacji
określić jako niecodzienne, ale na pewno należą do zdecydowanej mniejszości. Takie sytuacje
nie są uwzględnione w dotychczas obowiązującej ustawie. Osoby pozostałe po przedwcześnie
zmarłym dziecku najemcy (żona i jego dziecko) i po zmarłym w następnej kolejności najemcy
(teściu, dziadku) pozbawione są jakiejkolwiek ochrony prawnej. Dlatego też konieczna
wydaje się nowelizacja przedmiotowej ustawy.

3. Różnice między dotychczasowym a przewidywanym stanem prawnym.

Proponowana nowelizacja poszerzyłaby krąg osób, które na podstawie ściśle
określonych kryteriów mogłyby wstąpić w tytuł najmu po zmarłym najemcy. Zmiana dotyczy
tylko i wyłącznie osób pozostałych po wcześniej zmarłych dzieciach najemcy i dodatkowo
bezwzględnie musiałby być spełniony warunek stałego zamieszkania ze zmarłym najemcą.


4. Przewidywane skutki społeczne, gospodarcze finansowe i prawne.
Przyjęta nowelizacja dałaby ochronę prawną tej specyficznej - niewielkiej wbrew
pozorom - grupie osób, pozwalając wejść w stosunek najmu mieszkania, w którym od wielu
lat stale mieszkają i dla których jest ono jedynym miejscem zamieszkania.

Proponowana zmiana jest neutralna dla budżetu państwa lub jednostek samorządu
terytorialnego przede wszystkim z powodu niewielkiej ilości przypadków, kiedy
w mieszkaniu po śmierci głównego najemcy pozostają wnuki. Zasób lokali komunalnych
służy zaspokajaniu potrzeb mieszkalnych osób i rodzin o niskich dochodach, których nie stać
na samodzielne sfinansowanie zakupu mieszkania na wolnym rynku. W sytuacji kiedy
wygasa jakikolwiek tytuł do najmu lokalu, jednostka samorządu terytorialnego zazwyczaj
kieruje tam kolejną osobę, bądź rodzinę zakwalifikowaną przez odpowiednie organy
samorządu, które przede wszystkim spełniają określone kryteria dochodowe. Powierzchnia
lokalu nie może przy tym przekraczać norm przypadających na określoną liczbę osób. Zbycie
takiego lokalu na wolnym rynku możliwe jest w sytuacji braku zapotrzebowania na lokal przy
rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych danej jednostki samorządu terytorialnego.

Przedmiotowa nowelizacja byłaby również zgodna z zapisem art. 71 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej, który stanowi, że „Państwo w swojej polityce społecznej
i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji
materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietne i niepełne, mają prawo do szczególnej
pomocy ze strony władz publicznych”.

5. Oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.

Przepisy projektu nie należą do materii regulacji prawa UE.



Warszawa, 18 grudnia 2008 r.
BAS-WAEM-3495/08

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej komisyjnego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (przedstawiciel wnioskodawcy:
poseł Hanna Zdanowska)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z
2002 r., Nr 23, poz. 398, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę art. 691 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964
r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zmianami). Przepis art. 691 §1
kc określa osoby, które wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego w
razie śmierci najemcy. W projekcie proponuje się rozszerzenie kręgu osób
uprawnionych o dzieci i małżonków pozostałych po śmierci dzieci najemcy i
jego współmałżonka.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie zawiera przepisów regulujących
zagadnienie będące przedmiotem projektu ustawy.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu nie należą do materii regulacji prawa UE.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny nie jest
objęty prawem Unii Europejskiej.

Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski