Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny

Warszawa, 8 września 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-29(6)/09

Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
komisyjnego projektu ustawy


- o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (druk
nr 1667).


Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.


(-) Donald Tusk









Stanowisko Rządu
wobec projektu ustawy przygotowanego przez sejmową Komisję
Nadzwyczajną „Przyjazne Państwo”
o zmianie ustawy – Kodeks cywilny
(druk nr 1667)

1. Opiniowany projekt ustawy przewiduje nowelizację art. 691§1 ustawy –
Kodeks cywilny polegającą na poszerzeniu kręgu osób uprawnionych do
wstąpienia
w stosunek najmu w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego.
W pierwotnym brzmieniu przepis art. 691 k.c. stanowił, iż w razie śmierci
najemcy mieszkania osoby bliskie najemcy, które stale z nim mieszkały aż do
chwili jego śmierci, wstępują w stosunek najmu. W braku osób bliskich,
stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasał.
Następnie przepis art. 691 k.c. został skreślony przez art. 47 pkt 3 ustawy
z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z
1998 r. Nr 120, poz. 787, z późn. zm.) z dniem 12 listopada 1994 r., z tym że
kwestię wstąpienia w stosunek najmu po śmierci najemcy regulował
samodzielnie art. 8 wymienionej ustawy. Przepis ten wymieniał zstępnych,
wstępnych, pełnoletnie rodzeństwo, osoby przysposobione lub przysposabiające,
osoby
pozostające
we wspólnym pożyciu małżeńskim z najemcą. W drodze kolejnej nowelizacji,
przepis art. 691 k.c. w obecnej redakcji został do Kodeksu cywilnego dodany
przez art. 26 pkt 12 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów,
mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71,
poz. 733) z dniem 10 lipca 2001 r.
Zgodnie z obowiązującą treścią art. 691 § 1 Kodeksu cywilnego, do osób
uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu w razie śmierci najemcy lokalu
mieszkalnego zalicza się:
1) małżonka niebędącego współnajemcą lokalu;
2) dzieci najemcy i jego współmałżonka;
3) inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń
alimentacyjnych;
4) osobę, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.
Wymienione wyżej osoby wstępują w stosunek najmu lokalu
mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego
śmierci.
W przedstawionym projekcie nowelizacji proponuje się poszerzenie kręgu
osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu lokalu o „dzieci i
małżonków pozostałych po śmierci dzieci najemcy i jego współmałżonka”.
Powyższe sformułowanie jest niejasne i może budzić wątpliwości
interpretacyjne. Wydaje się, że intencją projektodawców jest przyznanie
uprawnienia
wnukom,
zięciom
i synowym najemcy i jego współmałżonka. Jeżeli taka była intencja
projektodawców, to w projektowanym przepisie art. 691 § 1 k.c. wyrazy „dzieci
i małżonkowie pozostali po śmierci dzieci najemcy i jego współmałżonka”
należałoby zastąpić wyrazami „wnuki, synowe i zięciowie najemcy i jego
współmałżonka”.
2. Godzi się zauważyć, że przy nowelizacji art. 691 k.c. należy brać pod
uwagę dwie wartości, które w kwestii poszerzenia kręgu osób uprawnionych
pozostają w sprzeczności: ochronę własności, która przemawia za ograniczonym
kręgiem podmiotów z art. 691 k.c., oraz ochronę rodziny, która przemawia za
szerszym ujęciem tego kręgu. Obie wartości podlegają ochronie w świetle
Konstytucji RP. Wydaje się, że zaproponowane w projekcie poszerzenie kręgu

2
osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu w razie śmierci najemcy
lokalu mieszkalnego stanowi proporcjonalne wyważenie powyższych wartości.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż projektowana regulacja może
spowodować skutki finansowe dla jednostek samorządu terytorialnego, na co
zwróciła uwagę Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego
negatywnie opiniując projektowaną regulację. Zgodnie bowiem z przepisami
ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym
zasobie
gminnym
i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, z późn. zm.)
zadaniem własnym gminy jest tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb
mieszkaniowych wspólnoty samorządowej, w tym zapewnienie na zasadach
i w wypadkach przewidzianych w ustawie lokali socjalnych i lokali zamiennych,
a także zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich
dochodach. Gmina wykonuje powyższe zadanie wykorzystując przede
wszystkim mieszkaniowy zasób gminny.
Poszerzenie kręgu podmiotowego osób wstępujących, w przypadku
śmierci najemcy, w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, potencjalnie
pozostającego
w mieszkaniowym zasobie gminnym, może spowodować wzrost kosztów
wykonywania zadań własnych gminy, albowiem oddali się w czasie możliwość
dysponowania przez gminę takim lokalem. Powyższe skutkować będzie
potrzebą budowania nowych lokali lub pozyskiwania ich od innych właścicieli.

Przedstawione wyżej kwestie powinny zostać rozważone w toku
dalszych prac legislacyjnych nad przedmiotowym projektem ustawy.


3