Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o Korpusie Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej

Warszawa, 13 lutego 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-13(3)/09






Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej





Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
prezydenckiego projektu ustawy:
- o Korpusie Weteranów Walk o
Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej
(druk nr 1367).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Pracy i
Polityki Społecznej do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.

(-) Donald Tusk










Stanowisko Rządu
do prezydenckiego projektu ustawy o Korpusie Weteranów Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej
(druk nr 1367)

1. Proponowane rozwiązania
Celem prezydenckiego projektu ustawy o Korpusie Weteranów Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej jest szczególne uhonorowanie i otoczenie szczególną opieką osób
najbardziej zasłużonych dla Rzeczypospolitej Polskiej, które narażając własne życie i zdrowie
walczyły zbrojnie o jej niepodległość i suwerenność.
Zgodnie z projektem proponuje się utworzenie Korpusu Weteranów Walk

o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, nad którym patronat będzie sprawował Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej. W skład Korpusu wchodzić będą osoby, które brały udział
w walkach zbrojnych o niepodległość lub ustalanie granic Państwa Polskiego, przy czym
udział w tych walkach dotyczy okresu do 8 maja 1945 r., a także – po zakończeniu II wojny
światowej – w walkach przeciw reżimowi komunistycznemu na terytorium Polski
w granicach z dnia 31 sierpnia 1939 r., jak i w granicach powojennych, oraz osoby
odznaczone orderem Krzyża Wojskowego.
Zatem głównym wyróżnikiem weteranów (w stosunku np. do niektórych
kombatantów) jest czynny zbrojny udział w walkach mających na celu odzyskanie lub obronę
niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.
Podstawowym uprawnieniem przysługującym weteranom ma być dodatek weterana
w wysokości 200 zł miesięcznie, wypłacany niezależnie od innych świadczeń
przysługujących weteranom na mocy odrębnych przepisów (np. dodatku kombatanckiego
czy dodatku za tajne nauczanie).
Ponadto, zgodnie z projektem, weterani będą mogli korzystać poza kolejnością
ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz z usług
farmaceutycznych udzielanych w aptekach, a także będą mieli prawo do bezpłatnego
zaopatrzenia w leki recepturowe oraz wyroby medyczne będące przedmiotami

ortopedycznymi i środki pomocnicze, na zasadach określonych dla inwalidów wojennych

1
w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z poźn. zm.).
Projekt zakłada dwukrotne zwiększenie limitu ceny wyrobów medycznych, będących
przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych.
W projekcie zaproponowano także, aby pochówek weterana na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej odbywał się w wojskowej asyście honorowej.
W myśl projektu, status weterana będzie nadawał Szef Biura Bezpieczeństwa
Narodowego (BBN), w drodze decyzji administracyjnej. Wniosek o nadanie statusu weterana
będzie mogła złożyć osoba zainteresowana (lub jej pełnomocnik) do Szefa BBN,

za pośrednictwem Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
(UdSKiOR). Natomiast w stosunku do osób posiadających w dniu wejścia w życie
projektowanej regulacji uprawnienia kombatanckie nadane na podstawie ustawy

z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami
represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 z późn. zm.),
postępowanie o nadanie statusu weterana będzie wszczynane na wniosek Kierownika
UdSKiOR. Ponadto przyjęto możliwość wszczęcia postępowania o nadanie statusu weterana
z urzędu.

2. Rozwiązania obowiązujące obecnie
Obecnie osoby, które brały udział w walkach zbrojnych o niepodległość i suwerenność
Rzeczypospolitej Polskiej uważane są za kombatantów w rozumieniu ustawy o kombatantach
oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
Zgodnie z tą ustawą kombatantom, którzy pobierają emeryturę lub rentę, albo nie posiadają
prawa do żadnych świadczeń rentowych lub emerytalnych, a osiągnęły wiek emerytalny
oraz nie osiągają dochodów z tytułu pracy, pozarolniczej działalności gospodarczej

lub z tytułu rolniczej działalności gospodarczej przysługują następujące uprawnienia:
- dodatek kombatancki (świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego - w przypadku
osób, które nie mają prawa do świadczeń emerytalno - rentowych),
- ryczałt energetyczny,
- dodatek kompensacyjny,
- 37% ulgi w komunikacji krajowej przy przejazdach środkami publicznego transportu
zbiorowego.

2
Kombatantom przysługuje także:
- 50% ulgi przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej,
- pierwszeństwo w skorzystaniu ze: środowiskowej opieki socjalnej w miejscu zamieszkania,
uzyskania miejsc w domach pomocy społecznej, opieki zdrowotnej,
- zaliczenie okresu prowadzenia działalności kombatanckiej do okresów zatrudnienia,
od których zależy przyznanie lub wysokość świadczeń przysługujących pracownikom
od pracodawcy,
- prawo do zwiększenia urlopu wypoczynkowego o 10 dni roboczych, o ile korzystają
z urlopu w wymiarze nieprzekraczającym 26 dni roboczych w roku,
- prawo do przejścia na emeryturę po osiągnięciu 55 lat przez kobietę i 60 lat
przez mężczyznę, jeżeli mają okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury (dotyczy
osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.),
- rozwiązanie stosunku pracy z kombatantem w okresie 2 lat przed osiągnięciem wieku
uprawniającego do wcześniejszego przejścia na emeryturę wymaga zgody starosty.
Kombatantom będącym inwalidami wojennymi lub wojskowymi przysługują
świadczenia pieniężne i inne uprawnienia wynikające z ustawy z dnia 29 maja 1974 r.
o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 9,
poz. 87, z późn. zm.), tj. m.in. uprawnienie do świadczeń zbiegowych - pełnej renty inwalidy
wojennego i połowy emerytury albo połowy renty inwalidy wojennego i pełnej emerytury
w zależności od wyboru osoby zainteresowanej.

3. Ocena projektu
Przedłożony projekt ustawy o Korpusie Weteranów Walk o Niepodległość
Rzeczypospolitej Polskiej jest niespójny z rozwiązaniami obecnie obowiązującej ustawy
o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu
powojennego.
Brak spójności powoduje, że niektóre przepisy przedłożonego projektu będą sprzeczne
z obowiązującymi przepisami ustawy o kombatantach [...]. Dla przykładu wskazać należy,
że zarówno weterani wg projektu prezydenckiego, jak i kombatanci wg obowiązującej ustawy
o kombatantach [...] definiowani są jako „osoby walczące o niepodległość”. Tymczasem
oba te jednakowo definiowane zbiory osób, pokrywać się będą tylko w ok. 75 %. Trudno
będzie więc przekonująco wytłumaczyć, dlaczego ktoś uznawany przez państwo mocą jednej

3
ustawy za osobę walczącą o niepodległość, na podstawie drugiej takiego przymiotu już mieć
nie będzie.
Ponadto wątpliwości budzi pomysł, by status weterana nadawał Szef BBN,

które to Biuro jest podmiotem, przez które Prezydent RP wykonuje swoje uprawnienia
w zakresie bezpieczeństwa i obronności (art. 11 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r.
o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej - Dz. U. z 2004 r. Nr 241,
poz. 2416, z późn. zm). Trudno wszak uznać, że sprawy weteranów, czyli osób, które
walczyły o niepodległość przed ponad 60 laty można zaliczyć do „spraw bezpieczeństwa
i obronności”. Zresztą projektowana ustawa ma charakter wyłącznie socjalny i w zasadzie
ogranicza się do zwiększenia zaopatrzenia weteranów (którzy w stu procentach są
kombatantami) ze strony państwa, nie zawierając jakichkolwiek elementów z dziedziny
bezpieczeństwa i obronności państwa.
Również względy ekonomiki postępowania administracyjnego przemawiają
przeciwko koncepcji, aby status weterana przyznawał Szef BBN. W każde postępowanie
administracyjne będzie zaangażowany Kierownik UdSKiOR, który będzie wydawał swoją
opinię na temat spełniania przez zainteresowanego warunków otrzymania statusu weterana
(nota bene brak wyjaśnienia charakteru prawnego tej opinii czy trybu jej wydawania
jest pewnym mankamentem projektu). Należy zakładać, że osoby starające się o status
weterana przedłożą dokładnie te same dokumenty, które przedłożyły starając
się o uprawnienia kombatanckie. Dlaczego zatem statusu weterana nie miałby przyznawać
Kierownik UdSKiOR, skoro i tak będzie musiał wydać opinie na temat całokształtu
zebranego materiału dowodowego w formie określonego aktu prawnego (decyzji

lub postanowienia)? Za takim rozwiązaniem przemawiałoby również doświadczenie
UdSKiOR w rozpoznawaniu tego typu spraw, które dla pracowników BBN będą zupełnie
nowe.
Niejasne są kryteria (a w zasadzie jest ich brak) pozwalające Szefowi BBN wszczynać
postępowanie o nadanie statusu weterana z urzędu (art. 4 ust. 1 projektu), przy czym
nie jest jasne, czy w takim postępowaniu jest przewidziany udział Kierownika UdSKiOR jako
organu opiniującego. Zważywszy na fakt, że opinia Kierownika UdSKiOR jest obligatoryjna
w sprawach wszczynanych na wniosek strony (art. 4 ust. 2 i 5 projektu) lub przedkładanych
Szefowi BBN na podstawie art. 4 ust. 3, to brak opinii Kierownika UdSKiOR w sprawach
wszczynanych z urzędu wydaje się rozwiązaniem naruszającym imperatyw równego
traktowania.

4