Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych ustaw

Art. 21.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.








10/30rch

55
U Z A S A D N I E N I E



Podjęcie prac nad projektem ustawy wynika z konieczności implementacji dyrektywy
2005/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2005 r. w sprawie
reasekuracji oraz zmieniającej dyrektywy Rady 73/239/EWG, 92/49/EWG, a także dyrektywy
98/78/WE i 2002/83/WE.
Ponadto, dodanie art. 18a i 18b wynika z konieczności implementacji do porządku
krajowego art. 5 dyrektywy Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzającej
w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów
i usług oraz dostarczania towarów i usług.

Dyrektywa w sprawie reasekuracji obejmuje reżimem wspólnotowym, działalność
reasekuracyjną wykonywaną na terenie Wspólnoty, przez specjalizujące się w tego rodzaju
działalności podmioty.
Brak jednolitych zasad dotyczących reasekuracji w Unii Europejskiej doprowadził do
istotnych różnic w poziomie nadzorowania europejskich zakładów reasekuracji.
Współistnienie rozbieżnych zasad krajowych stanowi źródło niepewności dla zakładów
ubezpieczeń (i osób przez nie ubezpieczanych), przeszkód dla wymiany na rynku
wewnętrznym, utrudnień, obciążeń administracyjnych i osłabienia pozycji europejskiej
w międzynarodowych negocjacjach handlowych. W celu uzupełnienia tych braków
i

zapewnienia ochrony interesów zakładów ubezpieczeń, ubezpieczających i ubez-
pieczonych, przyjęto dyrektywę w sprawie reasekuracji, która zmierza do ustanowienia ram
prawnych nakładających nadzór ostrożnościowy na reasekurację we Wspólnocie.
Reasekuracja ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju działalności ubezpieczeniowej
i zakładów ubezpieczeń. Zakłady ubezpieczeń, zawierając umowy reasekuracyjne, mogą
ubezpieczać więcej ryzyk i większe ryzyka, dostosowując udziały własne do swych
możliwości finansowych. Pozwala to zakładom ubezpieczeń zwiększać udział w rynku
i pozyskiwać nowych klientów. Właściwa reasekuracja zapewnia zakładom ubezpieczeń
zabezpieczenie przed stratami finansowymi na wypadek kumulacji ryzyka oraz w razie
wystąpienia zdarzeń katastroficznych. Współpraca z reasekuratorami pozwala zakładom
ubezpieczeń na zminimalizowanie strat finansowych w okresach, gdy wypłaty odszkodowań
i świadczeń z tytułu zawartych umów ubezpieczenia są wysokie w stosunku do zebranej
składki ubezpieczeniowej.
Reasekuracja zapewnia także zakładom ubezpieczeń stabilność finansową, przez
bezpieczniejsze lokowanie wolnych środków.
Zawieranie umów reasekuracji umożliwia zakładom ubezpieczeń spełnienie
wymogów ustawowych, dotyczących pokrycia marginesu wypłacalności środkami własnymi
zakładu.
Dysponując doświadczeniem na rynkach międzynarodowych zakład reasekuracji
przyczynia się do rozwoju rynków ubezpieczeniowych, osiągania przez reasekurowane
zakłady ubezpieczeń lepszych wyników finansowych oraz podnoszenia kwalifikacji
pracowników tych zakładów. Przekazywanie doświadczeń reasekurowanym zakładom
ubezpieczeń może przybierać formę szkoleń i seminariów dla pracowników tych zakładów,
wizyt specjalistów w reasekurowanych zakładach ubezpieczeń oraz wydawania publikacji.

Jeżeli chodzi o strukturę składki reasekuracyjnej w Polsce to według danych Komisji
Nadzoru Finansowego w roku 2006 przypis składki na udziale reasekuratorów wyniósł prawie
2 mld zł. Dominującą rolę na rynku polskim odgrywali reasekuratorzy, których siedziby
mieściły się w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (91,4 % łącznej składki
reasekuracyjnej). Na reasekuratorów ze Stanów Zjednoczonych przypadło 6,2 % przypisu
składki, natomiast na reasekuratorów z pozostałych krajów – 2,4 %. W rozbiciu wg kraju
siedziby reasekuratora największy udział przypadał na reasekuratorów z siedzibą
w Niemczech (42,8 % łącznego przypisu składki na udziale reasekuratorów), następnie
Szwajcarii (15,6 %), Wielkiej Brytanii (10,2 %), Austrii (8,4 %), Stanów Zjednoczonych
(6,2 %) i Francji (6 %).

Dyrektywa odnosi się do podmiotów wykonujących wyłącznie działalność
reasekuracyjną, tzn. niewykonujących równolegle działalności ubezpieczeniowej
bezpośredniej. Niektóre z przepisów niniejszej dyrektywy, odnoszące się do zasad obliczania
wysokości marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego, ustalania wysokości środków
własnych na pokrycie marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego oraz zasad polityki
lokacyjnej dotyczą również zakładów ubezpieczeń wykonujących, obok działalności
ubezpieczeniowej bezpośredniej, reasekurację czynną, pod warunkiem że stanowi ona istotną
część wykonywanej działalności. W konsekwencji zakres podmiotowy projektu ustawy
odnosi się do reasekuratorów wyłącznych, a także do zakładów ubezpieczeń wykonujących
reasekurację czynną w szczególności w zakresie gospodarki finansowej. Zakłady
ubezpieczeń, których składka przypisana brutto z tytułu wykonywanej reasekuracji czynnej

2
przekracza 10 % całkowitej składki przypisanej brutto, lub składka przypisana brutto z tytułu
wykonywanej reasekuracji czynnej przekracza kwotę 50
000
000 euro, lub rezerwy
techniczno-ubezpieczeniowe w ujęciu brutto, utworzone w związku z wykonywaną
reasekuracją czynną przekraczają 10 % łącznych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
w ujęciu brutto, mają obowiązek stosowania zasad gospodarki finansowej właściwej dla
zakładów reasekuracji w zakresie wykonywanej reasekuracji czynnej (dodawany art. 146a).
Dyrektywa ustanawia zatem ramy prawne dla podejmowania i prowadzenia
działalności reasekuracyjnej i wyodrębnia w ten sposób nowy rodzaj podmiotów na rynku
finansowym – reasekuratorów wyłącznych. Dyrektywa wymaga, aby zakłady reasekuracji
ograniczały przedmiot swojej działalności do prowadzenia działalności reasekuracyjnej
(w dyrektywie reasekuracja została zdefiniowana jako działalność polegająca na
przyjmowaniu ryzyk cedowanych przez zakłady ubezpieczeń lub przez inne zakłady
reasekuracji) i czynności z tym związanych, co pozwala zakładowi reasekuracji podejmować
takie działania, jak na przykład doradztwo statystyczne, doradztwo aktuarialne, analizę ryzyka
lub badania na rzecz klientów (zakłady reasekuracji nie mogą podejmować działalności
bankowej i finansowej).
Podstawowe założenia projektu ustawy wynikające z implementowanej dyrektywy:
1) ustanowienie ostrożnościowych wymogów działalności reasekuracyjnej;
2) obowiązywanie tzw. jednolitej licencji oraz zasady nadzoru państwa macierzystego
(zgodnie z dyrektywą zezwolenia na wykonywanie działalności reasekuracyjnej
udzielają właściwe organy państwa członkowskiego, w którym zakład reasekuracji ma
swoją siedzibę. Państwo członkowskie, w którym znajduje się oddział lub w którym
świadczone są usługi, nie może wymagać uzyskania nowego zezwolenia. Zakład
reasekuracji, który otrzymał zezwolenie w macierzystym państwie członkowskim, nie
powinien podlegać dodatkowemu nadzorowi lub kontrolom dotyczącym jego pozycji
finansowej, wykonywanym przez nadzór kraju goszczącego);
3) określenie warunków udzielania i cofania ww. zezwolenia;
4) wyłączenie z zakresu regulacji zakładów ubezpieczeń bezpośrednich; jednakże aby
zapewnić prawidłowe funkcjonowanie zakładów ubezpieczeń, które wykonują
również reasekurację czynną, przepisy omawianej dyrektywy dotyczące wysokości
marginesu wypłacalności, zasad ustalania wysokości środków własnych na pokrycie
marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego oraz zasad polityki lokacyjnej

3
zakładów reasekuracji powinny stosować się również do zakładów ubezpieczeń,
w których działalność reasekuracja czynna odgrywa istotną rolę;
5) ograniczenie przedmiotu działalności zakładów reasekuracji wyłącznie do
prowadzenia działalności reasekuracyjnej i z nią związanej;
6) określenie wymogu tworzenia przez zakład reasekuracji rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych w wysokości umożliwiającej wywiązanie się przez ten zakład
z zobowiązań z tytułu zawartych umów reasekuracji;
7) określenie wymogu posiadania przez zakład reasekuracji aktywów na pokrycie rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych oraz określenie zasad lokowania aktywów;
8) określenie wymogu posiadania przez zakład reasekuracji środków własnych na
pokrycie marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego oraz określenie środków
zakładu reasekuracji, zaliczanych do środków własnych na pokrycie marginesu
wypłacalności i kapitału gwarancyjnego;
9) określenie warunków udzielenia przez organ nadzoru zgody na wykonanie przez
zakłady reasekuracji lub zakład reasekuracji i zakład ubezpieczeń umowy
o przeniesieniu portfela ryzyka;
10) określenie warunków udzielenia przez organ nadzoru zgody na wykonanie przez
zakłady reasekuracji umowy o połączeniu zakładów;
11) określenie wymogów w zakresie sprawozdawczości zakładów reasekuracji;
12) określenie zasad sprawowania nadzoru nad działalnością reasekuracyjną.
Odnośnie do sposobu implementacji dyrektywy należy zauważyć, że w kontekście
braku do tej pory unijnych regulacji prawnych w omawianym zakresie, polski system prawny
reguluje kwestie związane z reasekuracją w ustawie o działalności ubezpieczeniowej,
traktując działalność reasekuracyjną jako część działalności ubezpieczeniowej. Według art. 3
ust. 3 ustawy, zawieranie umów reasekuracji, zlecanie ich zawierania i wykonywanie tych
umów należy do czynności ubezpieczeniowych. Z kolei, zgodnie z obowiązującym art. 6
ww. ustawy, działalność ubezpieczeniową wykonuje zakład ubezpieczeń działający jako
zakład ubezpieczeń i reasekuracji albo zakład ubezpieczeń albo zakład reasekuracji. Ponadto,
ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym, wyróżnia dwie kategorie
pośredników: pośredników ubezpieczeniowych i pośredników reasekuracyjnych (brokerów
reasekuracyjnych).
Z kolei prawodawca unijny, pozostawiając oczywiście swobodę krajom członkowskim
co do sposobu implementacji dyrektywy, przyjął odrębną dyrektywę dotyczącą reasekuracji,

4