Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

wszystkich elementów wskazanych w art. 14 ust. 2 dyrektywy.
Rozporządzenie nie wprowadza ponadto obowiązku publikowania
informacji na stronie internetowej spółki.
W tym stanie rzeczy możliwe wydają się dwa warianty implementacji
art. 14 ust. 2 dyrektywy:
1) uzupełnienie § 39 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia o „brakujące” elementy
oraz zmiana innych przepisów rozporządzenia (w zakresie
obowiązku publikowania informacji na stronie internetowej spółki),
2) wprowadzenie stosownego przepisu do Kodeksu spółek handlowych.
Pierwszy wariant pozwoliłby stworzyć spójną regulację obowiązku
spółki publicznej informowania o wynikach walnego zgromadzenia.
Konieczne byłoby jednak wprowadzenie incydentalnego obowiązku
publikowania informacji na stronie internetowej, co tworzyłoby pewną
niespójność w relacji do pozostałych przepisów rozporządzenia.
Dyrektywa podlegałaby wtedy implementacji nie tylko w Kodeksie
spółek handlowych, ale także w przepisach prawa rynku kapitałowego.
Drugi wariant pozwala natomiast na koncentrację przepisów
implementujących dyrektywę w Kodeksie spółek handlowych. Prowadzi
jednak do częściowego dublowania obowiązków wynikających z prawa
rynku kapitałowego.
Proponowany art. 421 § 4 K.s.h. realizuje drugi wariant implementacji
art. 14 ust. 2 dyrektywy. Dyrektywa przewiduje maksymalny termin
15 dni na ujawnienie przez spółkę publiczną wyników głosowań.
Zasadne wydaje się jednak zakreślenie terminu tygodniowego.
Akcjonariusze powinni bowiem mieć możliwość szybkiego zapoznania
się z wynikami głosowań walnego zgromadzenia. Termin tygodniowy
nie stanowi obciążenia dla spółek publicznych. Spółki mają wszak
obowiązek przekazać raport bieżący przewidziany w § 39 ust. 1 pkt 5
rozporządzenia w o wiele krótszym terminie (24 godziny od powzięcia
uchwał przez walne zgromadzenie).
49
X. Prawo akcjonariusza do informacji
1. Zgodnie z art. 9 dyrektywy, każdy akcjonariusz ma prawo zadawania
pytań dotyczących spraw umieszczonych w porządku obrad walnego
zgromadzenia. Interpretacja odwołująca się do historii prac nad
dyrektywą nakazuje przyjąć, że ustawodawca europejski wymaga
przyznania akcjonariuszom prawa zadawania pytań wyłącznie podczas
walnego zgromadzenia, nie zaś już wcześniej, w okresie między
ogłoszeniem o zwołaniu zgromadzenia a terminem zgromadzenia. Art. 9
ust. 1 dyrektywy w wersji projektu Komisji Europejskiej z dnia
5
stycznia 2006 r. stanowił bowiem: „Akcjonariusze mają prawo
zadawania pytań ustnie podczas walnego zgromadzenia, lub w formie
pisemnej lub elektronicznej przed walnym zgromadzeniem.”
Ostatecznie przyjęto jednak sformułowanie: „Każdy akcjonariusz ma
prawo zadawania pytań dotyczących spraw umieszczonych w porządku
obrad walnego zgromadzenia. Spółka odpowiada na pytania zadane jej
przez akcjonariuszy.” Zdecydowano się w ten sposób ograniczyć koszty,
które powstałyby dla spółek, gdyby akcjonariusze mogli korzystać
z prawa do informacji jeszcze przed terminem walnego zgromadzenia.
Powyższy wniosek potwierdza treść art. 9 ust. 2 ak. 1 dyrektywy.
Przepis ten zezwala na ograniczenie prawa zadawania pytań w celu
zapewnienia sprawnego przebiegu walnego zgromadzenia. Twórcy
dyrektywy zakładają zatem, że uprawnienie przyznane w art. 9
dyrektywy aktualizuje się wyłącznie podczas walnego zgromadzenia
(pkt 8 Motywów Dyrektywy, który pozostawia państwom
członkowskim określenie zasad dotyczących sposobu i czasu zadawania
pytań).
W konsekwencji dyrektywa nie wymusza zmiany dotychczasowego
art.

428 § 4 K.s.h. Przepis ten pozostawia zarządowi swobodę
udzielenia odpowiedzi na pytanie skierowane przez akcjonariusza poza
walnym zgromadzeniem. Akcjonariusz nie dysponuje tym samym
50
egzekwowalnym prawem do informacji poza zgromadzeniem.
Dyrektywa zezwala na utrzymanie takiego rozwiązania.
2. W świetle art. 9 ust. 1 dyrektywy akcjonariusze mogą prosić wyłącznie o
takie informacje, które są potrzebne do oceny sprawy objętej
porządkiem obrad zgromadzenia. Natomiast, zgodnie z art. 9 ust. 2 ak. 1
zd. 1 dyrektywy, prawo do zadawania pytań podlega środkom służącym
identyfikacji akcjonariuszy, zapewnieniu sprawnego przebiegu walnego
zgromadzenia i jego przygotowania oraz zachowania poufności
i ochrony interesów gospodarczych spółek. dyrektywa nie stwierdza
wprawdzie wprost, iż katalog ten ma charakter zamknięty, a zatem
państwom członkowskim nie wolno ograniczać prawa do informacji
z innych powodów. Niewątpliwie jednak państwa członkowskie nie
mogą w sposób znaczący i nieproporcjonalny rozszerzać podstaw
odmowy udzielenia informacji w stosunku do standardu wyznaczonego
dyrektywą. Oznaczałoby to bowiem niewłaściwą implementację art. 9
dyrektywy, skutkującą ograniczeniem praw akcjonariuszy spółek
publicznych, wbrew intencjom ustawodawcy europejskiego.
Zmiany wymaga w tym kontekście art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h. Zobowiązuje
on zarząd do odmowy udzielenia informacji, jeżeli mogłoby to narazić
członka zarządu na odpowiedzialność karną, cywilnoprawną lub
administracyjną. Proponuje się, by dotychczasowy art. 428 § 2 pkt 1
K.s.h. zyskał oznaczenie jako art. 428 § 2, zaś art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h.
został przeniesiony do § 3. Za proponowanym brzmieniem art. 428 § 3
K.s.h. przemawiają następujące względy.
Po pierwsze, prawo do odmowy udzielenia informacji powinno istnieć
tylko wtedy, gdy okoliczność udzielenia informacji jako taka mogłaby
stanowić podstawę odpowiedzialności karnej, cywilnoprawnej bądź
administracyjnej członka zarządu. Chodzi zatem np. o przypadek
ujawnienia tajemnicy państwowej czy służbowej, ujawnienia danych
osobowych czy informacji poufnych w rozumieniu art. 154 ustawy
51
o obrocie instrumentami finansowymi. Członek zarządu nie powinien
natomiast mieć prawa odmowy udzielenia informacji o własnych
działaniach, z tytułu których może ponosić odpowiedzialność karną,
cywilnoprawną bądź administracyjną. Proponowana redakcja art. 428
§ 3 K.s.h. nie daje zatem członkowi zarządu prawa do odmowy
udzielenia informacji z powodu obawy przed odpowiedzialnością
prawną wynikającą z podejmowanych przez niego działań lub
dokonywanych zaniechań. Członek zarządu nie powinien ograniczać
dostępu akcjonariuszy do informacji o sprawach spółki w celu zatajenia
podstaw własnej odpowiedzialności. Z istoty funkcji członka zarządu
wynika bowiem, że powinien postępować lojalnie wobec spółki
i przedkładać jej dobro nad osobisty interes. Nie oznacza to, że członek
zarządu ma obowiązek oskarżać samego siebie. Ma jednak obowiązek
zdać wyczerpującą relację z pełnionej funkcji. Tak samo, jak nie wolno
mu zatajać określonych okoliczności w rocznych sprawozdaniach
przedkładanych akcjonariuszom, nie może tego czynić w związku
z

pytaniami zadawanymi przez akcjonariuszy podczas walnego
zgromadzenia. Członek zarządu zachowuje przy tym pełne prawo do
obrony przed ewentualnymi zarzutami stawianymi przez akcjonariuszy,
zarówno podczas walnego zgromadzenia, jak i poza zgromadzeniem.
Przykładowo, nie sposób zaakceptować prawa członka zarządu do
odmowy udzielenia informacji o problematycznych transakcjach
dokonywanych przez spółkę z podmiotami powiązanymi, jeżeli z tytułu
tych transakcji zarządca mógłby zostać pociągnięty do
odpowiedzialności cywilnoprawnej (art. 483 K.s.h.) bądź nawet karnej
(art. 585 K.s.h.). De lege lata zarząd jest jednak nie tylko uprawniony,
ale wręcz zobowiązany do takiej odmowy. Art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h.
przyznaje zarządowi w zasadzie nieograniczone prawo odmowy
udzielenia informacji. Każda decyzja bądź czynność dokonana
w ramach pełnionej funkcji może bowiem potencjalnie stanowić
podstawę odpowiedzialności zarządcy (przynajmniej odpowiedzialności
52
cywilnoprawnej, zwłaszcza z tytułu niedołożenia należytej staranności,
por. art. 483 K.s.h.). Analizowany przepis jest zatem nie tylko
niemożliwy do pogodzenia z dyrektywą, ale uniemożliwia poprawną
realizację prawa akcjonariuszy do informacji, niezależnie od rozwiązań
prawa europejskiego.
Po drugie, członek zarządu powinien dysponować wyłącznie prawem
odmowy udzielenia informacji. Odmowa nie powinna natomiast
stanowić obowiązku członka zarządu. Nakaz zachowania w tajemnicy
pewnych informacji wynika z właściwych przepisów Prawa karnego,
cywilnego i administracyjnego i nie powinien być „dublowany” przez
nakaz przewidziany Kodeksem spółek handlowych. Art. 428 § 2 pkt 1
K.s.h. (po zmianach art. 428 § 2 K.s.h.) jest przepisem chroniącym
interes spółki, co uzasadnia nałożenie bezwzględnego obowiązku na
członków zarządu. Art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h. (po zmianach art. 428 § 3
K.s.h.) ma natomiast chronić osobisty interes członka zarządu i tylko
pośrednio interes spółki. Uzasadnia to zmianę charakteru normy
z nakazującej na dozwalającą.
Po trzecie, analizowana norma powinna być adresowana do członka
zarządu, nie zaś do zarządu jako organu. To członek zarządu ma bowiem
obowiązek zachować określone informacje w tajemnicy. Członek
zarządu nie powinien mieć możliwości wykorzystywania prawa
odmowy udzielenia informacji do ochrony innych zarządców przed
odpowiedzialnością, podyktowanej solidarnością grupową.
3. Art. 428 § 4 K.s.h. implementuje art. 9 ust. 2 ak. 2 dyrektywy.
4. Art. 428 § 3 K.s.h. zezwala, aby w „uzasadnionych przypadkach”
informacja została udzielona w terminie dwóch tygodni od dnia
zakończenia walnego zgromadzenia. Celowe wydaje się ograniczenie
możliwości opóźnienia przez zarząd udzielenia odpowiedzi przesłanką
istnienia ważnych powodów (proponowany art. 428 § 5 zd. 1 K.s.h.).
Pojęcie „ważnych powodów” jest węższe od „uzasadnionych
53