Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

akcji, umowa opcji zbycia akcji). De facto dochodzi tu zatem do
okresowego lub trwałego zrzeczenia się przez akcjonariusza
prawa wykonywania głosu z części posiadanych akcji pod
rygorem odpowiedzialności kontraktowej. Umowa w sprawie
wykonywania prawa głosu mieści się w takim przypadku
w granicach swobody umów i brak jest podstaw, aby postawić jej
zarzut sprzeczności z naturą spółki akcyjnej.
10. Instytucja pełnomocnictwa wykorzystywanego jako zabezpie-
czenie wykonania lub należytego wykonania przez akcjonariusza
umowy z osobą trzecią, co jest typowe dla pełnomocnictwa
nieodwołalnego, w rozumieniu art. 101 § 1 K.c., stanowi dobrą
ilustrację zasadności dopuszczenia niejednolitego głosowania
z

posiadanych akcji. Istota takiego pełnomocnictwa, jako
instrumentu zabezpieczającego, zakłada, że pełnomocnik będzie
wykonywał prawo głosu we własnym interesie, a nie w interesie
akcjonariusza będącego mocodawcą. Pełnomocnictwo takiego
rodzaju jest udzielane po to, aby akcjonariusz nie wykonywał
przysługującego mu prawa głosu w sposób sprzeczny z treścią
i celem stosunku umownego, który stał się podstawą wystawienia
pełnomocnictwa. Jest to wyjątek od zasady, stosownie do której
pełnomocnik, działając w imieniu mocodawcy, powinien działać
jednocześnie w jego interesie. W
analizowanym przypadku
pełnomocnik działa (wykonuje prawo głosu) co prawda w imieniu
mocodawcy (akcjonariusza), ponieważ wynika to z natury
pełnomocnictwa, ale w interesie własnym lub osoby trzeciej.
Biorąc pod uwagę akcjonariusz może objąć różnymi umowami
kilka pakietów posiadanych przez siebie akcji i być
zobowiązanym do ustanowienia do każdego z tych pakietów
odrębnego pełnomocnika, a jednocześnie zachować pakiet akcji
nieobciążony żadnymi prawami na rzecz osób trzecich,
wprowadzenie przez ustawodawcę zakazu split votingu nie
44
byłoby celowościowo uzasadnione.
11. Niezależnie od podniesionych argumentów przeciwko zakazowi
niejednolitego głosowania, należy zwrócić uwagę, że weryfikacja
sposobu głosowania nie jest możliwa w przypadku głosowania
tajnego. Zakaz niejednolitego głosowania można zatem łatwo
obejść przez zażądanie tajnego głosowania oraz wydania kart do
głosowania odrębnie na poszczególne pakiety akcji posiadane
przez danego akcjonariusza. Spółka nie może odmówić spełnienia
takiego żądania. Wydawanie kart, które umożliwiają głosowanie
wyłącznie całym pakietem akcji zarejestrowanych na dane walne
zgromadzenie, nie jest wymogiem prawnym, ale pewnym
zwyczajem, który wykształcił się w praktyce obrotu. Zwyczaj ten
nie ma jednak oparcia w przepisach prawa.
E. Forma pełnomocnictwa
1.
Dyrektywa nakazuje, aby państwa członkowskie zezwoliły
akcjonariuszom spółek publicznych na udzielanie pełnomocnictw
drogą elektroniczną. Państwa członkowskie powinny zapewnić,
aby każda spółka oferowała swoim akcjonariuszom, co najmniej
jedną skuteczną metodę zawiadamiania drogą elektroniczną
(art. 11 ust. 1 dyrektywy). Oznacza to, że prawo udzielania
pełnomocnictw drogą elektroniczną nie może zależeć wyłącznie
od swobodnego uznania spółek, a ustawodawca nie może
ograniczyć się jedynie do zezwolenia na skorzystanie z takiego
trybu. Spółki mają zostać zobowiązane do zaoferowania
akcjonariuszom takiej metody ustanawiania pełnomocników.
Art. 11 dyrektywy czyni koniecznym zmiany w Kodeksie spółek
handlowych. Kodeks dopuszcza bowiem obecnie udzielenie
pełnomocnictwa wyłącznie w formie pisemnej pod rygorem
nieważności. Forma ta powinna zostać utrzymana, jako
obowiązkowa w prywatnych spółkach akcyjnych (proponowany
45
art. 4121 § 1 K.s.h.). Nie wydaje się bowiem wskazane nakładanie
na spółki prywatne obowiązku akceptowania pełnomocnictw
udzielonych w postaci elektronicznej. Wiąże się to z dodatkowymi
kosztami i wysiłkiem organizacyjnym, ponieważ spółki muszą
weryfikować autentyczność oświadczeń składanych w formie
elektronicznej. W spółkach prywatnych wysiłek będzie
nieproporcjonalny w stosunku do osiągniętych korzyści, ponieważ
spółki te składają się zwykle z niewielkiej liczby akcjonariuszy.
Wymaganiom dyrektywy co do formy pełnomocnictwa
w spółkach publicznych czyni zadość art. 4121 § 2 – 5 K.s.h.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na kilka kwestii.
2. Art. 11 ust. 2 dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie do
zapewnienia, aby do ustanowienia pełnomocnika i zawiadomienia
o tym spółki było wystarczające posłużenie się przez
akcjonariusza formą „tekstową” (ang. in writing, niem.
schriftlich). Oznacza to, że oświadczenie akcjonariusza powinno
być zawarte w integralnym dokumencie tekstowym, który może
mieć postać fizycznego dokumentu bądź postać elektroniczną,
pozwalającym na zidentyfikowanie autora oświadczenia.
W

konsekwencji polski ustawodawca nie może uzależnić
skuteczności udzielenia pełnomocnictwa w formie elektronicznej
od opatrzenia oświadczenia akcjonariusza złożonego
elektronicznie bezpiecznym podpisem w rozumieniu art. 78 § 2
K.c. (polskie tłumaczenie posługuje się pojęciem „forma
pisemna”, co stanowi poważny błąd w tłumaczeniu. Celem
dyrektywy jest bowiem właśnie wyeliminowanie obowiązku
sporządzania pełnomocnictwa w formie pisemnej w rozumieniu
art. 78 § 1 K.c.). Byłoby to wymaganie nadmiarowe w stosunku
do standardu dyrektywy, który ma w tym przypadku charakter
46
standardu maksymalnego. Uzasadnia to treść proponowanego
art. 4121 § 2 zd. 2 K.s.h.
3. Spółka publiczna powinna wskazywać akcjonariuszom
przynajmniej jedną metodę zawiadamiania o udzieleniu
pełnomocnictwa w formie elektronicznej (proponowany art. 4121
§ 4 zd. 1 K.s.h.). Spółka może zatem np. przyjmować
oświadczenia o ustanowienia pełnomocnika wysyłane przez
akcjonariuszy pocztą elektroniczną na podany adres lub utworzyć
stronę internetową, zawierającą formularz pełnomocnictwa
przeznaczony do wypełnienia on-line przez akcjonariuszy.
O

metodzie zawiadamiania o udzieleniu pełnomocnictwa
powinien decydować regulamin walnego zgromadzenia. Jeżeli
regulamin nie rozstrzyga tej kwestii, decyzję podejmuje zarząd.
4. Spółka publiczna ma obowiązek podjąć odpowiednie działania
służące identyfikacji akcjonariusza i pełnomocnika w celu
weryfikacji ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci
elektronicznej (proponowany art. 4121 § 5 K.s.h.). Działania te
powinny być proporcjonalne i nie powinny wykraczać ponad
rzeczową potrzebę. Przepis implementuje art. 11 ust. 2 zd. 2
dyrektywy. Spółka publiczna jest zatem zobowiązana stworzyć
system weryfikacji udzielanych pełnomocnictw. System ten
powinien funkcjonować na podobnych zasadach co system
weryfikacji akcjonariuszy uczestniczących w walnym
zgromadzeniu za pośrednictwem środków elektronicznych.

IX. Obowiązki publikacyjne dotyczące wyników głosowań
1. Zmiany do art. 421 K.s.h. implementują art. 14 dyrektywy. Wymagane
jest, aby spółka szczegółowo ustaliła sposób głosowania przez
akcjonariuszy w odniesieniu do każdej uchwały (art. 14 ust. 1 ak. 1
dyrektywy). Wskazane jest – choć nie wymaga tego dyrektywa – aby
47
ustalenia te znalazły odzwierciedlenie w protokole walnego
zgromadzenia. Protokół jest bowiem jedynym dokumentem
potwierdzającym treść uchwał zapadłych na zgromadzeniu. Czyni to
koniecznym uzupełnienie art. 421 § 2 K.s.h. Ze względu na marginalny
charakter zmian jest zasadne, aby modyfikacje art. 421 § 2 K.s.h.
dotyczyły nie tylko spółek publicznych, jak wymaga tego dyrektywa, ale
także prywatnych spółek akcyjnych. Tworzenie odrębnego przepisu
adresowanego wyłącznie do spółek publicznych nie jest w tym
przypadku celowe, ponieważ niepotrzebnie komplikowałoby treść
art. 421 K.s.h. Proponowane zmiany nie stanowią obciążenia dla spółek
prywatnych.
2. Art. 14 ust. 2 dyrektywy przewiduje obowiązek publikowania przez
spółki na stronie internetowej wyników głosowań ustalonych zgodnie
z art. 14 ust. 1 dyrektywy. Powinno to nastąpić w terminie nie dłuższym
niż 15 dni, licząc od zakończenia walnego zgromadzenia.
Należy zauważyć, że obowiązek informowania o wynikach walnego
zgromadzenia przewidują obecnie przepisy prawa rynku kapitałowego.
Zgodnie z § 39 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
19 października 2005 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych (Dz. U.
Nr 209, poz. 1744), spółka publiczna powinna przekazać w formie
raportu bieżącego „treść uchwał powziętych przez walne zgromadzenie
oraz treść załączników do tych uchwał, wraz z informacją o odstąpieniu
przez walne zgromadzenie od rozpatrzenia któregokolwiek z punktów
planowanego porządku obrad, oraz informacje o sprzeciwach
zgłoszonych do protokołu podczas obrad walnego zgromadzenia, ze
wskazaniem, których uchwał dotyczyły”. Wspomniany raport powinien
zostać przekazany w ciągu 24 godzin od powzięcia uchwał przez walne
zgromadzenie (§ 97 ust. 6 rozporządzenia). Obowiązek informacyjny
wynikający z § 39 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia nie obejmuje jednak
48