Rządowy projekt ustawy o podatku akcyzowym

56
Art. 64 ust. 1 – dokonano wyłącznie zmian redakcyjnych.
Art. 64 ust. 2 – regulacja ta jest powtórzeniem treści obecnie obowiązującego art. 46
ust. 2, z jednoczesną, niewielką zmianą redakcyjną.
Art. 64 ust. 3 – przepis precyzuje dotychczasowe upoważnienie dla ministra
właściwego do spraw finansów publicznych do określenia rodzaju innych dokumentów
mających wartość płatniczą, które mogą być przyjmowane przez naczelnika urzędu celnego
jako zabezpieczenie akcyzowe, w związku z ogólnym charakterem przepisu art. 64 ust. 1 pkt
4.
Przepis upoważnia również do określenia sposobu i miejsca składania zabezpieczenia
akcyzowego, sposobu dokonania potwierdzenia przyjęcia zabezpieczenia akcyzowego oraz
wzorów druków służących do potwierdzenia przyjęcia zabezpieczenia akcyzowego.


Art. 65 – jest przeniesieniem treści art. 47 dotychczas obowiązującej ustawy o
podatku akcyzowym.


Art. 66 ust. 1 i 2 – dokonana zmiana w ust. 1 określającym treść oświadczenia, jakie
powinien złożyć gwarant uprawniony do wydawania gwarancji bankowej lub
ubezpieczeniowej, ma na celu objęcie odpowiedzialnością gwaranta następców prawnych
podatnika oraz osoby trzecie składające zabezpieczenie akcyzowe zamiast podmiotu
zobowiązanego, a także odsetek za zwłokę, w przypadku nieuiszczenia kwoty zobowiązania
w terminie.
Jednocześnie dodano przepis ust. 2 określający odpowiedzialność gwaranta za zobowiązania
podatkowe objęte gwarancją (wraz z odsetkami za zwłokę), który określa górną granicę
odpowiedzialności majątkowej gwaranta – do wysokości kwoty gwarancji i we wskazanym w
niej terminie, a jednocześnie daje możliwość windykacji wierzytelności z majątku gwaranta w
przypadku niewywiązania się przez niego z obowiązków wynikających z gwarancji.
Art. 66 ust. 3–5 – zmiany precyzują sposób określania podmiotów, które mogą być
gwarantami uprawnionymi do udzielania gwarancji bankowych lub ubezpieczeniowych,
składanych jako zabezpieczenie akcyzowe oraz dostosowują pojęcia używane do określenia
tych podmiotów do terminologii ustawy – Prawo bankowe oraz ustawy o działalności
ubezpieczeniowej. Od czasu wejścia w życie dotychczas obowiązującej ustawy o podatku
akcyzowym pojęcia używane do określenia podmiotów zajmujących się działalnością
bankową i ubezpieczeniową uległy na gruncie przepisów bankowych i ubezpieczeniowych
istotnym zmianom.
Zgodnie z nowym brzmieniem ust. 3 podmiotami uprawnionymi do udzielania gwarancji
„akcyzowych” mogą być tylko podmioty, które prowadzą działalność bankową lub
ubezpieczeniową na terytorium kraju na podstawie przepisów odrębnych zawartych w
ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r., Nr 72, poz. 665, z
późn. zm.) oraz w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr
124, poz. 1151, z późn. zm.) i mają uprawnienie do udzielania gwarancji bankowych i
ubezpieczeniowych na całym terytorium kraju.
W związku z możliwością korzystania z zabezpieczenia akcyzowego w sposób określony w
art. 60 ust. 4 i 5, konieczne jest posiadanie przez gwaranta uprawnienia do udzielania
gwarancji na całym terytorium kraju. Prawo banku do wykonywania czynności bankowych
nie zawsze jest równoznaczne z posiadaniem uprawnienia do prowadzenia działalności (w
tym udzielania gwarancji) na całym terytorium kraju. Terytorialny zakres prowadzenia
działalności bankowej przez banki spółdzielcze, w odróżnieniu od banków komercyjnych,
podlega ograniczeniom na podstawie art. 5 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych,

57
ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, który określa zakres prowadzenia działalności
przez banki spółdzielcze – w zależności od wysokości posiadanych funduszy własnych.
Ponadto zakres i tryb udzielania i potwierdzania gwarancji przez bank spółdzielczy wymaga
uzgodnienia z bankiem zrzeszającym. Ograniczenia związane z lokalnym charakterem
banków spółdzielczych mają na celu ograniczenie ryzyka związanego z działalnością
wymagającą bieżącego monitorowania sytuacji finansowej klientów.
Powyższy wymóg prowadzenia działalności na całym terytorium kraju nie będzie stwarzał
ograniczeń w przypadku podmiotów wspólnotowych, ponieważ notyfikowanie Komisji
Nadzoru Finansowego działalności takiego podmiotu przez jego organ nadzoru finansowego
oznacza, że jego działalność nie podlega ograniczeniom terytorialnym. Przykładowo, w
przypadku banku wspólnotowego, którego działalność transgraniczna zostanie notyfikowana
KNF, będzie to równoznaczne z uprawnieniem do prowadzenia działalności na całym
terytorium kraju.
W celu usprawnienia stosowania zabezpieczeń akcyzowych w formie gwarancji bankowych i
ubezpieczeniowych, zarówno przez organy podatkowe, jak i przez podatników, wprowadzono
obowiązek zawiadamiania Ministra Finansów przez gwarantów o zamiarze udzielania
gwarancji bankowych lub ubezpieczeniowych składanych jako zabezpieczenie akcyzowe, co
umożliwi Ministrowi Finansów ogłoszenie wykazu tych gwarantów, w uzgodnieniu z
Komisją Nadzoru Finansowego. Ponadto składanie zawiadomień o zamiarze udzielania
gwarancji „akcyzowych” usprawni proces aktualizacji wykazu gwarantów związany ze
stosunkowo częstymi zmianami ich nazw i siedzib oraz pozwoli wskazać tych, którzy są
faktycznie zainteresowani udzielaniem gwarancji akcyzowych.
W ust. 5 projekt przewiduje również możliwość określenia przez Ministra Finansów, w
drodze rozporządzenia, wzorów treści gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych składanych
jako zabezpieczenie akcyzowe, w razie konieczności zapewnienia prawidłowej realizacji
przez gwaranta akcyzowego jego zobowiązań. Określenie wzorów treści gwarancji
akcyzowych może być dokonane również w celu usprawnienia stosowania zabezpieczeń
akcyzowych. Należy bowiem odnotować, że po wejściu w życie ustawy z dnia 23 stycznia
2004 r. o podatku akcyzowym szereg banków zwracało się do Ministerstwa Finansów z
pytaniem o wzory gwarancji akcyzowych, co przyczyniło się m.in. do opracowania przez
Ministerstwo przykładowych treści gwarancji w konsultacji z Departamentem Prawnym NBP,
Związkiem Banków Polskich i Polską Izbą Ubezpieczeń. Przykładowe treści gwarancji są
stosowane w praktyce, mimo ich nieformalnego charakteru wynikającego z braku delegacji
ustawowej do ich określenia.
Kwestie szczegółowe dotyczące zabezpieczeń akcyzowych nie są regulowane przez przepisy
wspólnotowe, toteż określenie form, w których są składane zabezpieczenia akcyzowe, należy
do autonomicznych kompetencji państw członkowskich.
Art. 67 ust. 1 – jest przeniesieniem treści art. 49 dotychczas obowiązującej ustawy o
podatku akcyzowym, natomiast ust. 2 – przeniesieniem treści dotychczasowego § 6 ust. 2
rozporządzenia w sprawie zabezpieczeń akcyzowych.
Art. 68 ust. 1 i 2 – zmiany usuwają niespójność wynikającą z faktu, że zabezpieczenie
akcyzowe złożone w formie zabezpieczenia ryczałtowego nie pokrywa zobowiązań
podatkowych w całości (bądź w pełni), lecz w części, co czyni obecny przepis w stosunku do
tych zabezpieczeń nieskutecznym.
Art. 69 ust. 1 – zmiana dokonana z tych samych względów, o których mowa odnośnie
do art. 68.

58
Art. 69 ust. 2 – nałożono na podmiot, który złoży zabezpieczenie akcyzowe z
określonym terminem ważności, obowiązek udokumentowania przedłużenia jego ważności
lub złożenia nowego zabezpieczenia akcyzowego najpóźniej na miesiąc przed upływem
terminu ważności. Proponowany przepis stanowi uzupełnienie art. 69 ust. 1, który nakłada na
naczelnika urzędu celnego obowiązek żądania przedłużenia zabezpieczenia, złożenia
dodatkowego lub nowego zabezpieczenia akcyzowego w przypadku stwierdzenia, że złożone
zabezpieczenie akcyzowe nie zapewnia pokrycia w prawidłowej wysokości lub w terminie
kwoty wynikającej z zobowiązania podatkowego i umożliwia skuteczne egzekwowanie
wykonania tego żądania. Oba przepisy będą zatem regulowały skorelowane ze sobą
obowiązki podatnika i organu podatkowego.

Art. 70 ust. 1 – daje podstawę do pokrycia zobowiązań podatkowych ze złożonego
zabezpieczenia akcyzowego. Zabezpieczenie akcyzowe jest szczególną instytucją prawa
podatkowego. Możliwość dokonania zabezpieczenia majątkowego należności podatkowych
przewidują zarówno przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, jak i
ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jednak
windykacja należności z tych zabezpieczeń wymaga prowadzenia czasochłonnej i
skomplikowanej procedury egzekucji administracyjnej. W przypadku zabezpieczenia
akcyzowego, podobnie jak w przypadku zabezpieczenia długu celnego, które jest instytucją
prawa celnego, intencją ustawodawcy było przyspieszenie i ułatwienie windykacji należności
publicznoprawnych. Uregulowanie analogiczne w skutkach do proponowanych w niniejszym
projekcie ustawy zawiera przepis art. 65 ust. 2 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne.


Art. 70 ust. 2 – precyzuje, że w sytuacji gdyby, w celu pokrycia kwoty akcyzy
nieuiszczonej w terminie, była wymagana sprzedaż, w rozumieniu cywilistycznym, praw z
dokumentów mających wartość płatniczą, złożonych jako zabezpieczenie akcyzowe, to do tej
sprzedaży stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W
przypadku niektórych form zabezpieczenia akcyzowego, np. papierów wartościowych na
okaziciela, konieczna jest ich sprzedaż w celu uzyskania kwot dla pokrycia wierzytelności
podatkowych. Niniejszy przepis określa jednolite postępowanie w tym zakresie.


Art. 70 ust. 3 – przepis ten wynika z roli, jaką pełni zabezpieczenie akcyzowe.
Obowiązek złożenia zabezpieczenie akcyzowego nie zastępuje obowiązku zapłaty akcyzy.
Konsekwencją tego jest obowiązek uiszczenia odsetek za zwłokę w przypadku zapłaty akcyzy
po terminie, co zostało wyrażone jednoznacznie w niniejszym przepisie, w celu
wyeliminowania ewentualnych sporów interpretacyjnych w tym zakresie.


Art. 71 ust. 1 – jest przeniesieniem treści art. 52 ust. 1 dotychczas obowiązującej
ustawy o podatku akcyzowym


Art. 71 ust. 2 – dodany przepis umożliwia, wyłącznie do celów związanych z
rozliczaniem zabezpieczenia akcyzowego, uznanie potwierdzenia odbioru wyrobów
akcyzowych przez uprawnioną osobę również na podstawie dokumentu ADT przesłanego w
formie elektronicznej, jeżeli przesłany w tej formie administracyjny dokument towarzyszący
nie budzi wątpliwości. Celem tego zapisu jest ułatwienie podmiotom dokumentowania
czynności związanych z prowadzeniem działalności w zakresie wyrobów akcyzowych. Jego
skutkiem będzie również skrócenie czasu wykonania czynności urzędniczych związanych z
rozliczaniem zabezpieczenia akcyzowego.


Art. 71 ust. 3 – zmieniono określenie podmiotu uprawnionego do częściowego zwrotu
zabezpieczenia akcyzowego, co umożliwia zwrot zabezpieczenia nie tylko podatnikowi, ale
także osobie trzeciej, które złożyły zabezpieczenie.

59


Art. 71 ust. 4 – zmiana polegająca na dodaniu wyrazu „akcyzowe” po wyrazie
„zabezpieczenie” ma charakter redakcyjny. Dodanie wyrazów „na wniosek podmiotu, który je
złożył” ujednolica postępowanie w przypadku częściowego i całkowitego zwrotu
zabezpieczenia akcyzowego. Podmiot we wniosku uściśli albo uaktualni swoje dane adresowe
i dotyczące rachunku bankowego niezbędne do dokonania prawidłowego zwrotu
zabezpieczenia akcyzowego.

Art. 71 ust. 5 – dokonana zmiana wyrazów „zabezpieczenia należności akcyzowych”
na wyrazy „zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych” ma charakter redakcyjny i
jest zgodna z terminologią ustawy.


Art. 72 – treść przepisu pokrywa się z treścią art. 53 dotychczas obowiązującej ustawy
o podatku akcyzowym.

Rozdział 6
Wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą



Art. 73 ust. 1–2 – stanowią generalnie powtórzenie dotychczasowych regulacji
zawartych w art. 54 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym. Dodatkowo, w związku z faktem, że
zgodnie z art. 45 ust. 6 projektu wina gronowe produkowane poza składem podatkowym są
przemieszczane na podstawie dokumentu handlowego towarzyszącego przewozowi
produktów winiarskich, określonego w rozporządzeniu Komisji nr 884/2001, w ust. 1
zastrzeżono, iż dostawa lub nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych, od
których została zapłacona akcyza, mogą być dokonywane również na podstawie tego
dokumentu. W ust. 2 dodatkowo wskazano zaś, że w przypadku zastąpienia uproszczonego
dokumentu towarzyszącego przez dokument handlowy, do dokumentu handlowego stosuje się
odpowiednio przepisy o uproszczonym dokumencie towarzyszącym.

Art. 73 ust. 3 – dokonano zmiany upoważnienia dla ministra właściwego do spraw
finansów publicznych, rozszerzając zakres delegacji o określenie warunków, na jakich
dokument handlowy może zastąpić uproszczony dokument towarzyszący. Wskazano również
na konieczność uwzględnienia, przy wydawaniu rozporządzenia, zapewnienia informacji
dotyczących ilości nabywanych wyrobów akcyzowych oraz kwot akcyzy przypadającej do
zapłaty. Ponadto zmieniono charakter niniejszego upoważnienia z obligatoryjnego na
fakultatywny. Wskazać bowiem należy, iż przedmiot niniejszej delegacji zostanie w
przyszłości uregulowany przez przepisy wspólnotowe. Z chwilą uzyskania zaś przez te
przepisy mocy obowiązującej, w kraju ustanie konieczność wydania przepisów krajowych
regulujących powyższe zagadnienia.

Art. 74 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 – nałożono na podatnika nabywającego
wewnątrzwspólnotowo, na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej, wyroby
akcyzowe z zapłaconą akcyzą na terytorium państwa członkowskiego, obowiązek dołączenia
do zwracanego uproszczonego dokumentu towarzyszącego dokumentu potwierdzenia
złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub zapłaty akcyzy na terytorium kraju. Posiadanie
powyższego dokumentu przez wysyłającego wyroby akcyzowe jest, zgodnie z wymogami
UE, warunkiem umożliwiającym wystąpienie przez niego o zwrot zapłaconej akcyzy w
swoim kraju (państwie członkowskim). Wzór dokumentu potwierdzenia zostanie określony
przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na podstawie upoważnienia
ustawowego określonego w art. 59 ust. 5, toteż w niniejszej regulacji zamieszczono odesłanie
do tego przepisu.

60

Art. 74 ust. 3 – nałożono na podatnika, o którym mowa w ust. 1, obowiązek
uzyskania na dokumencie potwierdzenia złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub zapłaty
akcyzy, o którym mowa powyżej, potwierdzenia przez właściwego naczelnika urzędu celnego
faktu złożenia zabezpieczenia akcyzowego lub dokonania zapłaty akcyzy, w celu
uwierzytelnienia informacji zawartych w tym dokumencie.


Art. 74 ust. 4 i 7–9 – przewiduje konieczność stosowania wzoru deklaracji
uproszczonej określonego w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 59 ust. 4. Wzór ten
będzie stosowany zarówno do niezarejestrowanego handlowca, jak i do podmiotu, o którym
mowa w art. 74. W konsekwencji delegacja zawarta w art. 74 ust. 9 nie zobowiązuje
ministra właściwego do spraw finansów publicznych do określenia przedmiotowego wzoru
deklaracji, a jedynie do określenia sposobu prowadzenia ewidencji nabywanych
wewnątrzwspólnotowo wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą oraz szczegółowego
zakresu danych, które powinny znajdować się w tej ewidencji. Na uwagę zasługuje fakt, iż w
ust. 7 wskazano, że ewidencja, o której mowa w ust. 1 pkt 4, może być prowadzona w formie
papierowej lub elektronicznej, po uprzednim poinformowaniu właściwego naczelnika urzędu
celnego o formie jej prowadzenia. Ponadto wprowadzono przepis zobowiązujący podmioty do
przechowywania tej ewidencji (do celów kontroli). Termin przechowywania ewidencji został
ustalony tak samo jak w przypadku ewidencji wyrobów akcyzowych objętych procedurą
zawieszenia poboru akcyzy (pięć lat, licząc od końca roku, w którym ewidencja została
sporządzona).

Art. 74 ust. 5 – przepis odnosi się do wyrobów, które nie zostały wymienione w
załączniku nr 2 do ustawy i które są objęte na terytorium kraju stawką podatku akcyzowego
inną niż stawka zerowa. W takich przypadkach przewiduje się, iż zastosowanie będą miały
regulacje dotyczące procedury przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą, o
których mowa w ust. 1 pkt 1, 3 i 4 oraz w ust. 4. Zastosowania nie będą miały natomiast
przepisy odnoszące się do uproszczonego dokumentu towarzyszącego, które nie mogą być
stosowane w przypadku wyrobów, od których akcyza nie została zapłacona.

Art. 74 ust. 6 – przewiduje odpowiednie stosowanie przepisów określających
obowiązki podmiotów nabywających wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą w ramach
prowadzonej działalności gospodarczej do osób fizycznych, które nabywają
wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe przeznaczone na cele handlowe, tj. w ilościach
przekraczających ilości określone w art. 33 ust. 3 projektu. Do obowiązków tych należy
dokonanie zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym i złożenie
zabezpieczenia akcyzowego przed wprowadzeniem wyrobów akcyzowych na terytorium
kraju oraz złożenie deklaracji uproszczonej i dokonanie zapłaty akcyzy na terytorium kraju w
terminie 10 dni licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Art. 74 ust. 10 – zobowiązuje ministra właściwego do spraw finansów publicznych do
określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru zgłoszenia o planowanym nabyciu
wewnątrzwspólnotowym. Określenie przedmiotowej delegacji w art. 73 zamiast – jak
dotychczas – w rozdziale dotyczącym niezarejestrowanego handlowca, było konieczne z
uwagi na zrezygnowanie w projekcie z obowiązku złożenia zgłoszenia o planowanym
nabyciu wewnątrzwspólnotowym przez niezarejestrowanego handlowca.
Art. 75 ust. 1–2 – stanowią generalnie powtórzenie dotychczasowych regulacji
zawartych w art. 57 ustawy o podatku akcyzowym, z tą jednak różnicą, że w przypadku
nabycia wewnątrzwspólnotowego przez osobę fizyczną wyrobów akcyzowych za
pośrednictwem przedstawiciela podatkowego uznaje się, iż nabycia wewnątrzwspólnotowego
będzie dokonywał przedstawiciel podatkowy. Dotychczas, zgodnie z art. 57 ust. 3 ustawy o