Rządowy projekt ustawy o podatku akcyzowym

61
podatku akcyzowym, obowiązek podatkowy ciążył solidarnie na przedstawicielu
podatkowym i osobie fizycznej.
Art. 76 – reguluje instytucję przedstawiciela podatkowego, która była dotąd
unormowana w art. 58 ustawy o podatku akcyzowym. Przepisy niniejszego artykułu
dostosowują regulacje dotyczące instytucji przedstawiciela podatkowego do prawa
wspólnotowego, tj. postanowień dyrektywy 92/12/EWG. Powyższe skutkuje rozszerzeniem
zakresu podmiotów mogących uzyskać status przedstawiciela podatkowego. Zgodnie z
projektem ustawy zakres obowiązków przedstawiciela podatkowego będzie generalnie taki
sam, jak ten określony obecnie w art. 58 ustawy o podatku akcyzowym. W odniesieniu do
przedstawiciela podatkowego będą miały również odpowiednie zastosowanie zasady
dotyczące wydawania, odmowy wydawania, zmiany i cofania zezwoleń określone dla
podmiotu prowadzącego skład podatkowy.
Podobnie jak w przypadku innych ewidencji, o których mowa w przepisach projektu ustawy,
również ewidencja prowadzona przez przedstawiciela podatkowego będzie mogła być
prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej, po uprzednim poinformowaniu

właściwego naczelnika urzędu celnego o formie jej prowadzenia oraz będzie musiała być
przechowywana do celów kontroli przez okres pięciu lat, licząc od końca roku, w którym
została sporządzona.

Art. 77 ust. 1–8 – dotyczą wydawania zezwolenia na wykonywanie czynności w
charakterze przedstawiciela podatkowego. Podobnie jak w przypadku wniosków o wydanie
innych zezwoleń przewidzianych w projekcie, doprecyzowano zakres danych, które powinien
zawierać wniosek o wydanie zezwolenia na wykonywanie czynności w charakterze
przedstawiciela podatkowego. Z uwagi na fakt, iż w tym przypadku wniosek o wydanie
zezwolenia składa sprzedawca, wniosek, oprócz danych dotyczących przedstawiciela
podatkowego, powinien zawierać również minimum danych identyfikujących sprzedawcę. W
stosunku do obecnie obowiązujących przepisów (określonych w art. 59) ustawy o podatku
akcyzowym należy wskazać na zmianę polegającą na przeniesieniu obowiązku
powiadamiania właściwego naczelnika urzędu celnego o zmianach danych zawartych we
wniosku dotyczącym powołania przedstawiciela podatkowego, ze sprzedawcy (podmiotu
zagranicznego) na przedstawiciela podatkowego. Nałożenie obowiązku, o którym mowa
powyżej, na podmiot zagraniczny nie miało w zasadzie żadnego skutku prawnego, gdyż
egzekwowanie wypełnienia tego obowiązku było niewykonalne. W przepisach tych zawarto
regulacje dotyczące zasad dokonywania zmian oraz wydawania nowych zezwoleń na
wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego. Podobnie jak w
przypadku innych zezwoleń uregulowanych w niniejszym projekcie, na przedstawiciela
podatkowego nałożono obowiązek powiadamiania właściwego naczelnika urzędu celnego o
planowanych zmianach danych zawartych w zezwoleniu na wykonywanie czynności w
charakterze przedstawiciela podatkowego. Przedmiotowe regulacje zawierają podobne
rozwiązania jak w przypadku zezwoleń na prowadzenie składu podatkowego (patrz
uzasadnienie do art. 47 ust. 7 – 11). W stosunku do uregulowań zawartych w obecnie
obowiązujących przepisach, zobowiązano dodatkowo sprzedawcę do załączenia do wniosku o
wydanie zezwolenia, dokumentów potwierdzających spełnienie przez przedstawiciela
podatkowego warunków, od których spełnienia uzależnione jest wydanie zezwolenia.
Art. 77 ust. 9 – przepis przewiduje odpowiednie stosowanie do odmowy wydania,
cofnięcia lub wygaśnięcia zezwolenia na wykonywanie czynności w charakterze
przedstawiciela podatkowego, zasad dotyczących odmowy wydania, cofania lub wygaśnięcia
zezwoleń na prowadzenie składu podatkowego.

62
Art. 78 ust. 1 i 2 – doprecyzowano określenie podmiotów, którym przysługuje zwrot
akcyzy w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej oraz eksportu wyrobów akcyzowych,
od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju. Ponadto, w ust. 1 wskazano, iż
wniosek uprawnionego podmiotu o zwrot zapłaconej akcyzy w przypadku dostawy
wewnątrzwspólnotowej powinien zostać złożony, wraz z dokumentami potwierdzającymi
zapłatę akcyzy na terytorium kraju, przed rozpoczęciem dostawy wewnątrzwspólnotowej.
Wskazać należy, iż warunek ten został przeniesiony do ustawy z rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu akcyzy od wyrobów akcyzowych
zharmonizowanych (Dz. U. Nr 74, poz. 674).
Art. 78 ust. 3 i 4 – określa dokumenty, jakie podmioty występujące z wnioskiem o
zwrot akcyzy powinny przedłożyć właściwemu naczelnikowi urzędu celnego po dokonaniu
dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu. Dokumenty te będą, na podstawie ust. 6,
podstawą weryfikacji wniosku o zwrot akcyzy i ewentualnego jej zwrotu. Dokumenty, jakie
należy dołączyć do wniosku o zwrot akcyzy, nie uległy generalnie zmianie. Zauważyć jedynie
należy, iż w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej, do wniosku o zwrot akcyzy, zamiast
dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy lub jej zabezpieczenie w państwie
członkowskim przeznaczenia, będzie mógł być dołączony dokument potwierdzający złożenie
deklaracji w państwie członkowskim, bądź dokument potwierdzający, iż akcyza w tym
państwie nie jest wymagana.
Podkreślenia wymaga fakt, iż w obecnym stanie prawnym przepisy regulujące przedmiotową
materię zawarte są w przepisach wykonawczych do ustawy (w rozporządzeniu w sprawie
zwrotu akcyzy od wyrobów akcyzowych zharmonizowanych).
Art. 78 ust. 5 – przepis zawiera materialną podstawę do niedokonywania zwrotu
akcyzy w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej i eksportu wyrobów akcyzowych
oznaczonych znakami akcyzy oraz w sytuacji, gdy kwota akcyzy jest niższa od minimalnej
kwoty zwrotu. Minimalna kwota zwrotu zostanie określona, jak dotychczas, przez ministra
właściwego do spraw finansów publicznych.
Art. 78 ust. 6 – w związku z określeniem w ust. 3 i 4 katalogu dokumentów, które
należy dołączyć do wniosku o zwrot akcyzy, w ust. 6 zrezygnowano z wyszczególniania
dokumentów, na podstawie których naczelnik urzędu celnego będzie dokonywał weryfikacji
wniosku o zwrot akcyzy; odwołując się jedynie do ust. 1, 3 i 4.

Art. 78 ust. 7 – w delegacji dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych
dokonano zmian redakcyjnych oraz usunięto wytyczne odnoszące się do sytuacji rynkowej w
obrocie wyrobami akcyzowymi i sytuacji gospodarczej poszczególnych grup podatników
akcyzy, co do których mogłaby powstać wątpliwość, co do ich konstytucyjności.
Art. 79 – przepis niniejszy wprowadza możliwość pomniejszenia kwoty należnej
akcyzy o kwotę akcyzy zapłaconą od wyrobów akcyzowych, które w związku z uznaną przez
podmiot prowadzący skład podatkowy reklamacją zostaną wykorzystane do wyprodukowania
innych wyrobów akcyzowych lub też zostaną zniszczone w składzie podatkowym.

Rozdział 7
Zezwolenia

Art. 80 ust. 1 – uzupełniono katalog zezwoleń objętych niniejszym przepisem i
dokonano zmian o charakterze redakcyjnym. Wydawanie, odmowa wydania, zmiana i

63
cofnięcie zezwoleń, o których mowa w ustawie, powinno następować jak dotychczas w
drodze decyzji administracyjnej. Ponadto ujednolicono terminologię przyjętą we
wcześniejszych przepisach ustawy.
Art. 80 ust. 2–3 – w ust. 2 zobowiązano ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowego sposobu wydawania oraz
cofania zezwoleń, o których mowa w ust. 1, oraz wzorów wniosków o ich wydanie i sposobu
dokumentowania spełnienia warunków, od których uzależnione jest wydanie danego
zezwolenia. Jednocześnie z przepisu określającego wytyczne dla ministra właściwego do
spraw finansów publicznych w zakresie wydania ww. rozporządzenia, usunięto wytyczne
dotyczące uwzględnienia sytuacji rynkowej w obrocie wyrobami akcyzowymi i sytuacji
gospodarczej poszczególnych podmiotów, z uwagi na mogące się pojawić wątpliwości, co do
konstytucyjności tych przepisów.

Rozdział 8
Normy dopuszczalnych ubytków wyrobów akcyzowych i dopuszczalne normy
zużycia wyrobów akcyzowych

Ze względów legislacyjnych w dziale III „Organizacja obrotu wyrobami akcyzowymi”
umieszczono rozdział 8 „Normy dopuszczalnych ubytków wyrobów akcyzowych i
dopuszczalne normy zużycia wyrobów akcyzowych”.
W dotychczasowym stanie prawnym zagadnienia związane z opodatkowaniem ubytków
wyrobów akcyzowych reguluje art. 5 ustawy o podatku akcyzowym. Ze względów
legislacyjnych, zmodyfikowane zapisy art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o podatku akcyzowym
przeniesiono odpowiednio do słowniczka zawartego w art. 2 projektu (patrz uzasadnienie do
art. 2 pkt 20 ) oraz do art. 25 projektu, zawierającego w swej treści katalog zwolnień (patrz
uzasadnienie do art. 25 ust. 7 i 8).
Art. 81 – jest odpowiednikiem dotychczasowych przepisów art. 5 ust. 3 - 7 ustawy o
podatku akcyzowym. Przepis ust. 1 i 2 stanowi zmodyfikowany redakcyjnie, dotychczasowy
przepis art. 5 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym. W związku ze zmianą definicji ubytków
(patrz. uzasadnienie do art. 2 pkt 20) oraz zakresem zwolnień wynikających z art. 25 projektu,
istotnej zmianie merytorycznej uległ zakres przedmiotowy ustalanych przez właściwego
naczelnika urzędu celnego norm dopuszczalnych ubytków oraz dopuszczalnych norm zużycia
wyrobów akcyzowych. Dotyczy to zwłaszcza dopuszczalnych norm zużycia.
Zaproponowano, aby zakres normowania zużycia wyrobów akcyzowych obejmował napoje
alkoholowe, w przypadku ich zużycia do produkcji innych wyrobów, objęte procedurą
zawieszenia poboru akcyzy oraz zwolnieniem od akcyzy ze względu na przeznaczenie, a
także wyroby energetyczne określone w art. 85 ust. 2, znajdujące się poza procedurą
zawieszenia poboru akcyzy i objęte zerową stawką akcyzy, w przypadku ich zużycia do
produkcji innych wyrobów. Przyjęty system wynika ze skali zjawisk patologicznych
dotyczących przede wszystkim korzystających ze zwolnień od akcyzy lub
nieopodatkowanych grup wyrobów: napojów alkoholowych i wyrobów energetycznych,
wprowadzanych następnie do obrotu z naruszeniem prawa. Zaproponowane rozwiązania
powinny w odczuwalny sposób ograniczyć występujące w tym zakresie nieprawidłowości.
Podkreślenia wymaga, iż rozdzielono sytuację ustalania norm dopuszczalnych ubytków oraz
dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych, na wniosek podmiotu i z urzędu przez
organ podatkowy, co ma charakter fakultatywny. Zatem w sytuacji, gdy z jakichkolwiek

64
przyczyn podatnik nie wystąpi z wnioskiem, organ podatkowy będzie uprawniony do
wydania decyzji ustalającej normy dopuszczalnych ubytków lub dopuszczalne normy zużycia
z urzędu. Jednakże w przypadku wyrobów energetycznych określonych w art. 85 ust. 2
zaproponowano, aby wydanie decyzji ustalającej dopuszczalne normy zużycia tych wyrobów
z urzędu miało charakter obligatoryjny. Wynika to z faktu, iż podatnik może nie być
zainteresowany złożeniem wniosku o ustalenie norm zużycia, bowiem w stosunku do
przedmiotowych wyrobów stosowana będzie zerowa stawka podatki. Natomiast sankcyjna
stawka określona w art. 85 ust. 4 pkt 2 będzie mogła być zastosowana dopiero po
przekroczeniu dopuszczalnych norm zużycia, a więc w sytuacji gdy zostaną one wcześniej
ustalone przez organ podatkowy.
W przypadku posiadania przez podatnika więcej niż jednego zezwolenia na prowadzenie
składu podatkowego, naczelnik urzędu celnego, zgodnie z ust. 3, będzie ustalał w drodze
decyzji odrębnie dla każdego z tych składów normy dopuszczalnych ubytków lub
dopuszczalne normy zużycia wyrobów akcyzowych. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w których
dla odmiennych warunków technicznych i technologicznych, a więc w konsekwencji realnej
możliwości występowania różnej wielkości ubytków, stosuje się taką samą normę.
Analogicznie jak w obecnym stanie prawnym przepis zawiera upoważnienie dla ministra
właściwego do spraw finansów publicznych (ust. 5) do określenia w drodze rozporządzenia
wysokości maksymalnych norm dopuszczalnych ubytków niektórych wyrobów akcyzowych,
szczegółowego zakresu i sposobu ustalania norm dopuszczalnych ubytków wyrobów
akcyzowych lub dopuszczalnych norm zużycia wyrobów akcyzowych, a także sposobu
rozliczania ubytków wyrobów akcyzowych. Zrezygnowano z obowiązku ogłaszania w
Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów treści decyzji właściwych naczelników urzędów
celnych, ustalających dla poszczególnych podatników normy dopuszczalnych ubytków oraz
dopuszczalne normy zużycia wyrobów akcyzowych, znajdującego się w dotychczasowym art.
5 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym. Ze względu na liczbę wydawanych w skali kraju
decyzji (przykładowo w okresie I-V 2008 r. ok. 400) publikowanie ich w wielotysięcznym
nakładzie Dziennika Urzędowego Ministra Finansów nie jest ekonomicznie uzasadnione.
Poza zainteresowanym podmiotem i organem podatkowym, którym treść decyzji jest z
oczywistych powodów znana, szersze upowszechnianie ich treści nie znajduje żadnego
racjonalnego powodu. Ponadto, jak to sygnalizują przedsiębiorcy, ogłaszanie treści decyzji w
ogólnodostępnym Dz. Urz. MF prowadzić może do ujawniania podlegających ochronie
prawnej receptur wyrobów. W stosunku do obecnego stanu prawnego, w delegacji dla
ministra właściwego do spraw finansów publicznych uszczegółowiono zakres materii
regulowanej w przepisach wykonawczych, co nie wpłynie jednak na rozszerzenie tego
zakresu. Zmieniono także wytyczne, zarówno dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych, jak i dla naczelników urzędów celnych. W proponowanym brzmieniu minister
właściwy do spraw finansów publicznych wydając odpowiednie rozporządzenie, a naczelnik
urzędu celnego – decyzje ustalające normy ubytków lub zużycia, powinni wziąć pod uwagę
rodzaj wyrobów akcyzowych, specyfikę poszczególnych etapów produkcji oraz warunki
techniczne i technologiczne występujące u podatników. Proponowane zmiany są zgodne z
dyrektywą 92/12/EWG.

65

Dział IV
Wyroby akcyzowe - przepisy szczegółowe
Rozdział 1
Wyroby energetyczne i energia elektryczna


W dziale IV, tytuł rozdziału 1 „Wyroby energetyczne i energia elektryczna” wynika
wprost z terminologii stosowanej dla zdefiniowanej grupy wyrobów akcyzowych określonej
w dyrektywie 2003/96/WE.
Art. 82 – brzmienie tego przepisu jest wynikiem implementacji art. 2 ust. 1 dyrektywy
2003/96/WE; polega na enumeratywnym wyliczeniu wyrobów zaliczanych do grupy
wyrobów energetycznych. Do wyrobów energetycznych zaliczono także pozostałe wyroby, z
wyłączeniem substancji stosowanych do barwienia i znakowania, przeznaczone do użycia,
oferowane na sprzedaż lub używane jako paliwa silnikowe lub jako dodatki lub domieszki do
paliw silnikowych bez względu na kod CN oraz pozostałe wyroby będące węglowodorami, z
wyłączeniem torfu, przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane jako paliwa
opałowe lub jako dodatki lub domieszki do paliw opałowych, bez względu na kod CN. W
związku z tym, zmiany wymagała też definicja paliw silnikowych oraz konieczne było
wprowadzenie definicji paliw opałowych. Zgodnie z ust. 2 paliwami silnikowymi są wyroby
energetyczne przeznaczone do użycia, oferowane na sprzedaż lub używane do napędu
silników spalinowych, natomiast zgodnie z ust. 3 projektu paliwami opałowymi – są, z
wyłączeniem paliw silnikowych, wyroby energetyczne przeznaczone do użycia, oferowane na
sprzedaż lub używane do celów opałowych.
W celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych przepis ust. 4 precyzuje, jakie wyroby
stanowią biokomponenty w rozumieniu przepisów niniejszego projektu ustawy.
Art. 83 ust. 1 – w celu dostosowania do rozwiązań przyjętych w projekcie ustawy,
zamiast dotychczasowej definicji producenta paliw silnikowych i olejów opałowych,
wprowadzono definicję produkcji wyrobów energetycznych. W dotychczasowym stanie
prawnym nie była zdefiniowana produkcja tylko producent paliw silnikowych i olejów
opałowych.
Art. 83 ust. 2–3 – wprowadza się nowe rozwiązania dotyczące podmiotów
prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wyrobów nie będących wyrobami
akcyzowymi, w związku z którą jako produkt uboczny powstaje niewielka ilość wyrobów
energetycznych (nie więcej niż 0,1 % całości przychodu, ze sprzedaży wyrobów
energetycznych, w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych uzyskiwanego z prowadzonej działalności gospodarczej w okresie
poprzedniego roku obrotowego lub deklarowanego w przypadku rozpoczęcia działalności
gospodarczej). Podmiot taki nie będzie uznawany za producenta wyrobów akcyzowych, w
związku z czym nie będzie obowiązany do uzyskania zezwolenia na prowadzenie składu
podatkowego do swojej działalności gospodarczej. Podmiot ten będzie obowiązany w
terminie 14 dni od uzyskania po raz pierwszy tych wyrobów powiadomić pisemnie
właściwego naczelnika urzędu celnego o rodzaju prowadzonej działalności oraz o rodzaju
uzyskiwanych wyrobów, a także do przedstawienia, na zakończenie każdego roku
obrotowego, właściwemu naczelnikowi urzędu celnego pisemnej informacji odnośnie do
uzyskanego przychodu z wyszczególnieniem ilości uzyskanych wyrobów, o których mowa w
ust. 2, a także kwoty uzyskanej z ich sprzedaży. Powyższe rozwiązanie ma na celu