Rządowy projekt ustawy o emeryturach pomostowych

7
zycji rządowej, rozszerzenie listy rodzajów prac o prace wykonywane w powie-
trzu, w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego, oraz o prace
związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności
pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała.
Nie osiągnięto porozumienia w zakresie następujących czynników:
– wykonywanie pracy poza pomieszczeniami zamkniętymi,
– wykonywanie pracy w narażeniu na hałas powyżej 90 dB,
– praca zmianowa nocna.
Prawo do emerytury pomostowej będzie przysługiwało ubezpieczonemu, który
spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) przed dniem 1 stycznia 1999 r. był zatrudniony na stanowiskach i przy pra-
cach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szcze-
gólnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43,
z późn. zm.);
3) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze wymienioną w – stanowiącym załącznik do
ustawy – wykazie rodzajów prac w szczególnych warunkach i o szczegól-
nym charakterze;
4) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze
wynoszący co najmniej 15 lat;
5) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych
w art. 5 – 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Spo-
łecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla
mężczyzn;
6) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat
dla mężczyzn;
7) nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.


8
Prawo do emerytury pomostowej w wieku niższym (co najmniej 50 lat dla kobiet
i co najmniej 55 lat dla mężczyzn) będzie przysługiwało ubezpieczonemu, który:
1)
był pilotem statków powietrznych lub wykonywał prace w charakterze per-
sonelu pokładowego w powietrzu na statkach powietrznych (m. in. jako ste-
ward lub stewardessa);
2) był zatrudniony w morskich portach oraz przedsiębiorstwach pomocniczych
działających na rzecz tych portów jako: doker bezpośrednio przy przeładun-
kach w ładowniach statku, operator żurawi wieżowych, do których obsługi
wymagane są uprawnienia kategorii I lub równorzędne, albo operator
dźwignic portowych lub stoczniowych;
3) wykonywał w hutnictwie prace w szczególnych warunkach;
4) wykonywał prace nurka, kesoniarza, prace w komorach hiperbarycznych,
prace rybaka morskiego lub prace bezpośrednio przy przetwórstwie materia-
łów zawierających azbest i robotach rozbiórkowych związanych z ich usu-
waniem; wówczas wymagany okres wykonywania tych prac będzie wynosił
10 lat;
5) wykonywał prace maszynistów pojazdów trakcyjnych jako:
– maszynista pojazdów trakcyjnych,
– maszynista instruktor, maszynista zakładowy, maszynista wieloczynno-
ściowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejo-
wej sieci trakcyjnej,
– pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych lub
6) był członkiem zawodowych ekip ratownictwa górskiego; wymagany okres
wykonywania takiej pracy – 10 lat.
Wykaz rodzajów prac w szczególnych warunkach oraz prac o szczególnym cha-
rakterze został opracowany na podstawie raportu Komisji Ekspertów Medycyny
Pracy powołanej w 1998 r. W skład Komisji weszli przedstawiciele Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy, Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, Instytutu Medycy-


9
ny Morskiej i Tropikalnej, Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia rodowiskowe-
go w Sosnowcu. Ponadto członkowie Komisji współpracowali z wieloma eksper-
tami z dziedziny medycyny pracy. W swoich pracach Komisja kierowała się wy-
łącznie kryteriami medycznymi oraz kryteriami wchodzącymi w zakres ochrony
pracy.
W stosunku do pierwotnej wersji, w wyniku prowadzonych w okresie czerwiec
– wrzesień 2008 r. prac połączonych zespołów Komisji Trójstronnej, wykazy
prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze rozszerzone zostały
o następujące pozycje:
1) prace w szczególnych warunkach:
– prace pod ziemią bezpośrednio przy drążeniu tuneli w górotworze,
– prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel
pokładowy (w tym prace stewardów i stewardess),
– prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fi-
zycznym,
2) prace o szczególnym charakterze:
– prace kierowników pociągów,
– prace
bezpośrednio przy ustawianiu drogi pojazdów metra,
– prace funkcjonariuszy straży ochrony kolei (funkcjonariusze SOK),
– prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi
spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeń-
stwa publicznego, określone w odniesieniu do osób, środowiska oraz mie-
nia w przepisach rozporządzenia Ministra rodowiska z dnia 30 grudnia
2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do
Głównego Inspektora Ochrony rodowiska (Dz. U. z 2003 r. Nr 5,
poz. 58),
– prace elektromonterów bezpośrednio przy eksploatacji napowietrznych
sieci elektroenergetycznych w warunkach prac pod napięciem,


10
– prace personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy
społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych inte-
lektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych,
– prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uza-
leżnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami,
– prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabie-
gowych i anestezjologii,
– prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych
zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzie-
żowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych,
schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych.
Sprecyzowano także, że praca maszynistów pojazdów trakcyjnych jest wykony-
wana na następujących stanowiskach pracy: maszynista pojazdów trakcyjnych,
maszynista instruktor, maszynista zakładowy, maszynista wieloczynnościowych
i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej,
kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM, pomocnik maszynisty
pojazdów trakcyjnych.
Jak z powyższego wynika, w kręgu podmiotowym ustawy spośród nauczycieli
znaleźli się tylko nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni za-
trudnieni w wybranych placówkach wychowawczych. Centralny Instytut Ochro-
ny Pracy przeprowadził badania poświęcone problemowi psychologicznego
wsparcia dla pracowników dotkniętych negatywnymi skutkami stresu w pracy.
W ramach tych badań analizą objęto także grupę nauczycieli. Z przeprowadzo-
nych badań CIOP wynika, że obciążenie psychofizyczne w zawodzie nauczyciela
jest bardzo wysokie.
Skutkiem znacznego obciążenia psychofizycznego jest między innymi zjawisko
zawodowego wypalenia wśród nauczycieli z jego osiowymi objawami w postaci
wyczerpania emocjonalnego, poczucia braku lub obniżonej skuteczności zawo-
dowej oraz depersonalizacji (przedmiotowy stosunek do uczniów).


11
Tym niemniej z przeprowadzonych badań wynika, że brak jest merytorycznych
podstaw do generalnego kwalifikowania zawodu nauczyciela jako uprawniające-
go do wcześniejszej emerytury. Również w swoim sprawozdaniu z marca 2006 r.
Zespół Ekspertów Medycyny Pracy do Spraw Zweryfikowania Wykazu Rodza-
jów Prac w Szczególnych Warunkach i Wykazu Prac o Szczególnym Charakte-
rze stwierdził, że w odniesieniu do nauczycieli „trudno znaleźć obiektywny
i wiarygodny wskaźnik obniżenia zdolności do wykonywania pracy”. W tym
wypadku – zdaniem ekspertów – najważniejsze jest osobiste odczucie niemożno-
ści sprostania wysokim wymaganiom związanym z wykonywana pracą.
Kwalifikacje osób przygotowanych do tego zawodu powinny jak najdłużej słu-
żyć edukacji, jeżeli nie bezpośrednio w nauczaniu, to w pracy wychowawczej
adresowanej do dzieci i młodzieży wymagającej wsparcia zarówno w zajęciach
lekcyjnych, jak i pozalekcyjnych.
Nauczyciele, nieobjęci projektowanymi rozwiązaniami, nie muszą do 60 czy
65 roku życia uczyć w szkole. Zdaniem Rządu potencjał i wiedza doświadczo-
nych nauczycieli powinny być także wykorzystane do kształcenia dorosłych. Ma-
jąc na uwadze powyższe względy, nauczyciele – z wyjątkiem zatrudnionych
w najtrudniejszych warunkach – nie zostali objęci projektowanymi rozwiązania-
mi ustawy o emeryturach pomostowych.
Analizując prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu pociągów i po-
jazdów metra, ustalono, że prace te wykonują:
– dyżurny ruchu,
– nastawniczy,
– manewrowy,

– ustawiacz,

– zwrotniczy,

– rewident
taboru,
– dyspozytor ruchu metra,