Prawo autorskie a prawo do projektu budowlanego

Przeczytaj także: Prawa autorskie: utwór architektoniczny, czy zwykły obiekt?

Zasadą prawa autorskiego jest, że przeniesienie własności egzemplarza, na którym uwidoczniony jest utwór (projekt budowlany) nie przenosi autorskich praw majątkowych ani nie oznacza udzielenia licencji na korzystanie z nich. W zakresie jednak utworów architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych wyjątek od tej zasady wprowadza art. 61 pr. aut. w świetle którego nabycie od twórcy egzemplarza projektu architektonicznego lub architektoniczno-urbanistycznego obejmuje prawo zastosowania go tylko do jednej budowy, o ile umowa nie stanowi inaczej. Na podstawie umowy nabywca powołanych projektów może jednak nabyć szersze uprawnienia, w tym uzyskać całość praw autorskich majątkowych do takiego utworu.

Umowa przenosząca autorskie prawa majątkowe do utworu na inwestora powinna być sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności. Jeżeli natomiast umowa taka nie została zawarta, nie doszło do przeniesienia praw autorskich majątkowych do projektu budowlanego (utworu), w tym prawa do wykonywania praw zależnych (opracowań projektu), to inwestor/wykonawca który chciały dokonać jakichkolwiek zmian, opracowań etc., jest zobowiązany uprzednio zwrócić się o zgodę do twórcy – projektanta. Zwracam uwagę, iż zgodnie z przepisem art. 23 PrAut. można bez zezwolenia twórcy nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego (upublicznionego) utworu w zakresie własnego użytku osobistego, z wyjątkiem budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu.

Biorąc pod uwagę dużą wartość użytkową projektów architektonicznych nie jest dopuszczalne, w świetle przepisów prawa, korzystanie z konkretnego projektu w prywatnych celach budowlanych bez uzyskania wyraźnej zgody twórcy. Podkreślenia wymaga, że wspomniany użytek osobisty nie dotyczy osób prawnych. Na podstawie umowy o wykonanie projektu budowlanego i przeniesienie autorskich praw majątkowych inwestor winien zagwarantować sobie w szczególności przeniesienie wszelkich autorskich praw majątkowych na wszystkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy oraz przeniesienie prawa zezwalania na wykonywania autorskich praw zależnych do wszelkich opracowań projektu. Na zakończenie wskazać należy, iż zgodnie z przepisem art. 335 PrAut wolno korzystać z utworu w postaci obiektu budowlanego, jego rysunku, planu lub innego ustalenia, w celu odbudowy lub remontu obiektu budowlanego, dotyczy to m. in. obiektów zabytkowych.