E-sąd: elektroniczne postępowanie upominawcze

Przeczytaj także: Nadanie klauzuli wykonalności

W omawianym postępowaniu, ze względu na jego specyficzny charakter nie ma obowiązku składania własnoręcznego podpisu na pozwie czy pismach procesowych, a zamiast tego strona posługuje się podpisem elektronicznym w formie zwykłej lub w formie bezpiecznej. Zwykły podpis elektroniczny uzyskuje strona ze strony EPU bez opłaty po założeniu konta użytkownika systemu i złożeniu wniosku o wydanie certyfikatu przez Centrum Certyfikacji EPU. Oczekiwanie na wydanie go trwa do ok. 2 godzin, po czym użytkownik (strona postępowania) pobiera certyfikat, który następnie instaluje w systemie operacyjnym podając hasło przesłane przez system za pomocą poczty e-mail. Okres ważności zwykłego podpisu elektronicznego wynosi 1 rok i może być używany wyłącznie w e-postępowaniu. Z kolei bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu wymaga samodzielnego wykupienia go przez stronę u jednej z firm certyfikacyjnych. Możliwość korzystania z tego podpisu powstaje zaraz po rejestracji konta użytkownika.

Elektroniczne postępowanie upominawcze jest wygodnym postępowaniem także dla profesjonalnych pełnomocników, bowiem umożliwia im szybką kontrolę stanu sprawy, bez konieczności osobistego stawiennictwa na sali rozpraw. Ponadto, dzięki skorzystaniu z e-sądu łatwiej i prościej mogą oni wszczynać postępowanie sądowe bez ponoszenia ryzyka niewłaściwego wskazania sądu właściwego do rozpoznania sprawy, bowiem pozew zawsze wnosi się do tego samego sądu, tj. e-sądu z siedzibą w Lublinie.

Uruchomienie e-sądu okazało się jednym z największych sukcesów wymiaru sprawiedliwości 2010 roku. Ministerstwo Spraw Sprawiedliwości zakładało, iż w pierwszym roku egzystencji e-sąd miał obsłużyć 400 tys. spraw. Rzeczywistość przerosła jednak oczekiwania, ponieważ już na samym początku września 2010 roku wpłynęło 330 tys. pozwów. W całym 2010 roku odnotowano ich prawie 700 tys., a czego 636 tys. spraw załatwiono. W 2,9% sprawach wniesiono sprzeciw w stosunku do wydanych nakazów, a w 1,9% sprawach stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty. W kwietniu br. liczba zgłoszonych pozwów przekroczyła milion. Udało się w ten sposób znacząco odciążyć inne sądy od rozpatrywania spraw w tradycyjnym postępowaniu.

Dzięki takiej popularności e-sądu w ostatnim roku skrócił się czas oczekiwania na rozstrzygnięcie sądowe dotyczące należności - z 1 000 do 560 dni. To dowód na to, jak bardzo potrzebne i oczekiwane było wprowadzenie tego rozwiązania przede wszystkim dla przedsiębiorstw, a także osób prywatnych. W związku z dużą popularnością e-sądu systematycznie zwiększano liczbę osób w nim pracujących (zwłaszcza referendarzy), a Ministerstwo Sprawiedliwości planuje już rozszerzenie zakresu ich działalności. Obecnie przygotowywany jest projekt ustawy rozszerzający postępowanie na nadawanie elektronicznej klauzuli wykonalności bankowym tytułom egzekucyjnym. Pozwoli to na objęcie takim postępowaniem kolejnych ok. 700 tys. spraw. Planowane jest także powstanie kolejnych siedzib e-sądów, w których prowadzone byłoby takie e-postępowanie.

Polska była czwartym krajem w Europie (po Niemczech, Wielkiej Brytanii i Czechach), który wprowadził tego typu system. Wprowadzenie e-sądu było jedną z wielu zmian Ministerstwa Sprawiedliwości mających doprowadzić do większej informatyzacji polskiego wymiaru sprawiedliwości. Jego działanie ma na celu poprawienie wizerunku polskiego wymiaru sprawiedliwości, a jednocześnie pozytywnie wpłynąć na rozwój polskiej gospodarki.