Rozwiązywanie sporów: arbitraż i mediacja

Przeczytaj także: Spory ze stosunku pracy - polubowne rozwiązania

Ze względu na postulat szybkości postępowania mediacyjnego, sąd wyznacza czas jego trwania na okres do jednego miesiąca (chyba, że strony zgodnie wniosły o wyznaczenie terminu dłuższego). Jeżeli w trakcie trwania wyznaczonego terminu jedna ze stron oświadczy, iż nie wyraża zgody na mediację, wówczas przewodniczący wyznacza rozprawę.

Poufność postępowania mediacyjnego wynika wprost z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Mediator jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji (o ile strony nie zwolnią go z tego obowiązku). Nie może być również świadkiem co do faktów, o których dowiedział się w związku z prowadzeniem mediacji (chyba, że strony zwolnią go z tego obowiązku). Ponadto bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym.

Z przebiegu mediacji sporządza się protokół. Jeżeli stronom udało się zawrzeć ugodę – mediator niezwłocznie składa go w sądzie. W takim przypadku sąd, na wniosek strony, niezwłocznie zatwierdza ugodę. Gdy podlega ona wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją poprzez nadanie klauzuli wykonalności.

Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub w części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

Co ważne, ugoda zawarta przed mediatorem ma po jej zatwierdzeniu przez sąd moc prawną ugody zawartej przed sądem.

Pomimo, iż alternatywne metody rozwiązywania sporów dają stronom szansę na osiągnięcie satysfakcjonującego rozwiązania szybciej i taniej niż postępowanie sądowe, to jednak nie powinny z nim konkurować, a stanowić uzupełnienie, pomoc dla często „przeciążonego” wymiaru sprawiedliwości. Proces sądowy pozostaje bowiem nadal wyłącznie właściwy w sprawach, w których zakończenie sporu nie byłoby możliwe w inny sposób, a także wówczas, gdy pojawia się konieczność kontroli osiągniętych porozumień z prawem powszechnie obowiązującym.

Agnieszka Antoniak, prawnik w Kancelarii Prawniczej Włodzimierz Głowacki i Wspólnicy sp.k.