Urlop macierzyński: po powrocie dotychczasowy etat

Przeczytaj także: Urlop macierzyński a poronienie

Do tej pory tego rodzaju przywilej przysługiwał jedynie pracownikowi, który powraca do pracy po urlopie wychowawczym. Zgodnie z art. 186⁴ K.p., szef musi dopuścić go do pracy na zajmowanym uprzednio bądź równorzędnym stanowisku, za wynagrodzeniem nie niższym niż pensja, która przysługiwała przed urlopem (por. np. uchwała SN z 26 marca 1998 r., I KN 6/98, OSNAPiUS 1999, Nr 6, poz. 202).

Obecnie podobna ochrona obejmuje także pracowników, którzy wracają do firmy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Wraz z nowelizacją w K.p. pojawił się bowiem nowy art. 183², zgodnie z którym pracownikowi po zakończeniu urlopu macierzyńskiego (ewentualnie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) pracodawca powinien zagwarantować możliwość pełnienia obowiązków służbowych na dotychczasowym stanowisku. Dopiero jeżeli okaże się, że taka sposobność nie istnieje, może przenieść podwładnego na stanowisko równorzędne z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na inne stanowisko, które odpowiada jego kwalifikacjom zawodowym. Wynagrodzenie pracownika po powrocie musi wynieść tyle, ile otrzymałby, gdyby z urlopu nie skorzystał.

Rodzice zyskali zatem nowe uprawnienie. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że ochrona w omawianym tu zakresie nie jest bezwzględna. Można się bowiem spodziewać, że w odniesieniu do urlopów macierzyńskich znajdzie per analogiam zastosowanie wyrok z 3 listopada 1994 r. (I PRN 77/94), w którym SN uznał, że brak możliwości zatrudnienia pracownicy po urlopie wychowawczym na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przez nią przed urlopem lub zgodnym z jej kwalifikacjami uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracy.

W praktyce może się więc okazać, że w czasie urlopu macierzyńskiego pracownika w firmie zaszły tak daleko idące zmiany (np. likwidacja etatów), iż dalsze zatrudnianie go na równorzędnym bądź odpowiadającym jego kwalifikacjom stanowisku jest najzwyczajniej niemożliwe.

PRZYKŁAD

Anna G. przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego piastowała stanowisko referenta do spraw logistyki. W czasie jej nieobecności w zakładzie pracy nastąpił szereg zmian organizacyjnych, w wyniku których zmniejszono liczbę etatów dla pracowników umysłowych, likwidując m.in. stanowisko zajmowane przez pracownicę. Po jej powrocie z urlopu okazało się, że wszystkie „etaty umysłowe” są już obsadzone. Pracodawca nie miał więc możliwości zagwarantować jej pracy ani na stanowisku równorzędnym, ani też na odpowiadającym jej kwalifikacjom. W zamian zaoferował jej posadę sprzątaczki z wyposażeniem przewidzianym dla referenta. Anna G. nie przystała jednak na zaproponowane jej warunki. Wobec braku możliwości dalszego zatrudniania szef postanowił o wypowiedzeniu pracownicy umowy o pracę.