Jak założyć fundację?

Przeczytaj także: Rejestracja spółki z o.o. przez internet - więcej możliwości

Fundator może być powołany w struktury działania fundacji i w ten sposób zapewnić sobie prawo do decydowania o dysponowaniu jej środkami, jednakże nie może na nią wpływać w inny sposób. Niewskazane i sprzeczne z samą istotą prawną fundacji byłoby stworzenie sytuacji, w której na działalność fundacji wpływać miałby inny podmiot, nie będący w jej strukturach, choćby był to jej fundator.

Często fundacje zakładają przedsiębiorcy, których interesy lub cele są odmienne, a niekiedy nawet mogą być sprzeczne ze statutowymi celami fundacji. Dlatego też niedopuszczalne byłoby wpływanie przez fundatora na działalność fundacji, kierowanie do fundacji oświadczeń o charakterze wiążących poleceń lub wskazujących na relację podporządkowania organizacyjnego.

Fundator, uprzednio powołany do zarządu czy rady fundacji, który zrezygnuje ze swojej funkcji i nie będzie zainteresowany dalszym prowadzeniem działalności w tej formie, powinien pamiętać, że nie będzie mu przysługiwało żadne roszczenie o zwrot wniesionego w akcie fundacyjnym majątku.

Fundacja jest samodzielną jednostką organizacyjną, której podstawowym sensem istnienia jest realizacja statutowych celów. Zatem od chwili wpisu do sądu rejestrowego przekazane na rzecz fundacji składniki majątkowe stanowią jej wyłączną własność.

Fundacja i fundator mogą zwierać wszelkie umowy w granicach kodeksowej swobody umów. Fundator może podpisywać umowy darowizny, na podstawie których będzie przekazywał środki pieniężne na rzecz fundacji i wskaże cel, który fundacja powinna spełnić za ich pomocą. W przypadku zadysponowania danym majątkiem sprzecznie z zapisami umowy darczyńcy będzie przysługiwało roszczenie o zwrot darowizny.

Kontrolę nad działalnością zarządu fundacji sprawuje właściwy minister lub starosta. Mogą oni, w przypadku zaistnienia nieprawidłowości w funkcjonowaniu zarządu fundacji, wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia uchybień w działalności zarządu albo żądać dokonania w wyznaczonym terminie zmiany zarządu fundacji.

Z uwagi na powoływanie fundacji w celach społecznie i gospodarczo użytecznych, prowadzący działalność w tej formie korzystają z licznych zwolnień podatkowych. W pierwszej kolejności można wymienić ustawowe zwolnienie z podatku od spadków i darowizn, w sytuacji gdy fundacja nabywa środki pieniężne, rzeczy ruchome albo prawa majątkowe w drodze spadku, zapisu lub darowizny. Także, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych wolne od podatku dochodowego będą dochody fundacji przeznaczone na jej cele statutowe takie jak działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, ochrony środowiska, ochrony zdrowia i pomoc społeczna. Należy pamiętać, że zwolnienie dotyczy jedynie środków przeznaczonych i przekazanych na dany, w ustawie wymieniony cel.

Ustawowe przywileje podatkowe nie zostały przyznane jedynie po stronie fundacji, gdyż odnoszą się także do osób fundacje wspierających. Osoby fizyczne, które przekazują środki na fundacje mogą odliczyć od podatku dochodowego darowizny do wysokości 6 % swojego rocznego dochodu. Osoby prawne mogą odliczyć nawet 10% swojego rocznego dochodu. Fundacje warto wspierać i zakładać nie tylko ze względów zwolnień podatkowych, lecz również w celu przyczynienia się rozwoju sektora non profit.