Nowa ustawa konsumencka a zmiany w sprzedaży B2B

Przeczytaj także: Nowe prawa konsumenta: umowa sprzedaży

Wydłużenie czasu trwania rękojmi

Jedną z najważniejszych zmian wprowadzonych do kodeksowej regulacji rękojmi jest wydłużenie oraz przebudowa sposobu liczenia terminów obowiązywania rękojmi. Przedmiotowe terminy zostały przedłużone z trzech do pięciu lat w przypadku budynków oraz z roku dwóch lat w przypadku pozostałych rzeczy. Należy przy tym pamiętać, iż powyższe terminy obowiązują od daty wydania rzeczy kupującemu. Co istotne, po wejściu w życie zmian, dla zachowania roszczeń z rękojmi wystarczające będzie jedynie stwierdzenie wady przed upływem ww. terminów, bez konieczności wniesienia powództwa do sądu, jak jest obecnie. Jednocześnie od stwierdzenia wady zacznie biec roczny termin przedawnienia roszczeń o dokonanie naprawy lub wymiany rzeczy, jak również taki sam termin na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy lub obniżeniu ceny. Po upływie roku od stwierdzenia wady ww. uprawnienia wygasną, zaś roszczenia ulegną przedawnieniu. W przypadku zatem wykrycia wady na samym końcu dwu lub pięcio-letniego okresu trwania rękojmi, kupujący nie będzie musiał spieszyć się ze złożeniem powództwa jeszcze przed jego upływem. Wystarczające będzie jedynie niezwłoczne zawiadomienie sprzedawcy o wadzie tak, by wydłużyć o rok czas na podjęcie decyzji o ewentualnym postępowaniu sądowym, gdyby sprzedawca odmówił zadośćuczynienia zgłoszonym żądaniom.

Co równie ważne, jeżeli kupujący najpierw zażąda naprawy lub wymiany rzeczy, to wówczas termin na złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy lub obniżeniu ceny rozpocznie swój bieg dopiero od dnia, w którym bezskutecznie upłynie termin na zadośćuczynienie przez sprzedawcę tym roszczeniom. Jednocześnie, gdy kupujący wystąpi na drogę sądową z którymkolwiek z roszczeń z tytułu rękojmi, termin na skorzystanie z innych roszczeń ulegnie zawieszeniu. Może bowiem zdarzyć się tak, że kupujący złoży oświadczenie o odstąpieniu od umowy i będzie dochodził zwrotu całości ceny, zaś sąd uzna, że wady nie były istotne i oddali powództwo w całości, gdyż w przypadku takich wad kupującemu nie przysługuje prawo odstąpienia. Wówczas kupujący będzie mógł skorzystać z innych uprawnień, na przykład złożyć oświadczenia o obniżeniu ceny, nawet już po upływie wskazanych w kodeksie terminów.

Roszczenie o zwrot poniesionych kosztów przez poprzednich sprzedawców

Zupełną nowością dla przedsiębiorców trudniących się sprzedażą rzeczy ruchomych zarówno w obrocie konsumenckim, jak i profesjonalnym, jest wprowadzenie regulacji stanowiącej samoistną podstawę roszczeń regresowych wobec poprzednich sprzedawców. Zgodnie z nowymi przepisami, każdy kolejny sprzedawca, jeżeli poniósł koszty w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi przez konsumenta, będzie mógł żądać naprawienia poniesionej szkody od poprzedniego sprzedawcy, który jest odpowiedzialny za wadliwość rzeczy. Ustawodawca określił również zakres należnego odszkodowania wskazując, że obejmie ono zwrot wydatków niezbędnych w celu realizacji uprawnień konsumenta (w szczególności koszty wymiany lub usunięcia wady, demontażu, transportu i ponownego montażu rzeczy po naprawie lub wymianie), a także ewentualną kwotę, o którą obniżono cenę oraz utracone korzyści.

Taka regulacja stanowi podstawę dochodzenia roszczeń pomiędzy sprzedawcami, odrębną od zasad ogólnych odpowiedzialności kontraktowej oraz roszczeń rękojmianych. Co ważniejsze, producent lub importer w umowie sprzedaży lub umowie dystrybucyjnej, nie będzie mógł wyłączyć ani nawet ograniczyć zakresu tej odpowiedzialności wobec dalszych sprzedawców. Przykładem może być sytuacja, w której wyłączona zostanie odpowiedzialność za utracone korzyści bądź zostaną ustalone sztywne stawki wynagrodzenia za wymianę lub transport rzeczy, które odbiegają od rzeczywistych kosztów tych czynności.

Z drugiej strony roszczenia te będą miały bardzo krótki, bo jedynie sześciomiesięczny termin przedawnienia. W momencie zatem, gdy łańcuch sprzedawców będzie długi, ostatni z nich, który pokrył koszty realizacji uprawnień z rękojmi przez konsumenta, może mieć problem z ustaleniem osoby odpowiedzialnej za wady rzeczy. W takiej sytuacji najprawdopodobniej zdecyduje się on skierować pozew przeciwko wszystkim poprzednim sprzedawcom licząc się z tym, że przegra sprawę przeciwko tym, którzy nie są winni istnieniu wady.

Zmiana przepisów o gwarancji przy sprzedaży

Omawiana ustawa poza gruntowną zmianą przepisów dotyczących rękojmi dokonuje równie daleko idących zmian w zakresie gwarancji, które w równym stopniu będą miały zastosowanie w obrocie konsumenckim, jak i profesjonalnym. Najistotniejszą zmianą dla przedsiębiorców prowadzących wymianę towarową bussines to bussines będzie uniezależnienie udzielenia gwarancji od wydania przez sprzedawcę dokumentu gwarancyjnego, co obecnie jest warunkiem udzielenia gwarancji. Po nowelizacji, udzielenie gwarancji nastąpi przez każde oświadczenie sprzedawcy, nawet te zamieszczone w reklamie. Dodatkowo wydłużeniu ulegnie termin obowiązywania gwarancji z roku do dwóch lat, który jednak może zostać skrócony lub wydłużony poprzez wyraźne oświadczenie gwaranta. Co ważne, doprecyzowano, w jakim terminie gwarant powinien wykonać swoje obowiązki - winien zrobić to niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dostarczenia mu rzeczy, chyba że określono inaczej w oświadczeniu gwarancyjnym.

Gwarancja nawet w reklamie

Prócz opisanych wcześniej zmian, określony został również wymagany zakres oświadczenia gwarancyjnego. Powinno ono zawierać nazwę i adres gwaranta, czas trwania gwarancji oraz katalog uprawnień kupującego. Warto jednak zaznaczyć, że brak tych elementów w oświadczeniu sprzedawcy nie pozbawi gwarancji ważności. Nawet jednozdaniowe oświadczenie sprzedawcy lub producenta informujące o istnieniu gwarancji na dany produkt, będzie wiążące. Tym samym pochopne formułowanie haseł reklamowych dotyczących gwarancji może okazać się niebezpieczne, bowiem niefortunny slogan może stanowić wiążące oświadczenie o udzieleniu gwarancji lub takie określenie jej zakresu, które będzie szersze niż w zamierzeniach przedsiębiorcy.

Obecne zmiany można porównać do tych, które wprowadzono ponad dekadę temu na mocy ustawy o sprzedaży konsumenckiej, która całkowicie przebudowała system rękojmi i gwarancji, gdy nabywcą był konsument. Choć dla przedsiębiorców, którzy nie uczestniczą w obrocie B2C (bussines to consument), zmiany te nie będą specjalnie odczuwalne, to przedsiębiorcy dokonujący wyłącznie transakcji B2B będą musieli znacząco zmienić dotychczasowe zasady funkcjonowania. Trzeba jednakże dodać, że częściowe pokrycie się wprowadzonych zmian z dotychczasową regulacją ustawy o sprzedaży konsumenckiej pozwoli przy wykładni nowych przepisów czerpać z dotychczasowego orzecznictwa odnoszącego się do ustawy o sprzedaży konsumenckiej.

Grzegorz Witczak, adwokat, dyrektor w