Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego

§ 4. Przepis § 2 stosuje się tylko raz w toku postępowania.”;

1. art. 825 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony
wykonalności albo tytuł egzekucyjny, na którym oparto klauzulę wykonalności został
uchylony lub utracił moc”.

Art. 2. 1. Do postępowań wszczętych przed wejściem w życie niniejszej ustawy stosuje się
przepisy dotychczasowe, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Przepisy oraz art. 822 § 2, 3 i 4 oraz 825 pkt 2 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą stosuje się z dniem wejścia w życie ustawy.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów o
których mowa w art. 1 pkt 1 i 2 niniejszej ustawy, które wchodzą w życie po upływie 6 miesięcy
od dnia ogłoszenia.
_________________
1)Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr
27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82 i Nr 30, poz.
210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr
21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14,
poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 7, poz.
24, Nr 22, poz. 92 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995
r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350 i Nr 149, poz. 703,
z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752,
Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940 i Nr 141, poz. 944,
z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 269
i 271, Nr 48, poz. 552 i 554, Nr 55, poz. 665, Nr 73, poz. 852, Nr 94, poz. 1037, Nr 114, poz.
1191 i 1193 i Nr 122, poz. 1314, 1319 i 1322, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 49, poz. 508, Nr 63,
poz. 635, Nr 98, poz. 1069, 1070 i 1071, Nr 123, poz. 1353, Nr 125, poz. 1368 i Nr 138, poz.
1546, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 26, poz. 265, Nr 74, poz. 676, Nr 84, poz. 764, Nr 126, poz.
1069 i 1070, Nr 129, poz. 1102, Nr 153, poz. 1271, Nr 219, poz. 1849 i Nr 240, poz. 2058, z
2003 r. Nr 41, poz. 360, Nr 42, poz. 363, Nr 60, poz. 535, Nr 109, poz. 1035, Nr 119, poz. 1121,
Nr 130, poz. 1188, Nr 139, poz. 1323, Nr 199, poz. 1939 i Nr 228, poz. 2255, z 2004 r. Nr 9, poz.
75, Nr 11, poz. 101, Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 871, Nr 93, poz. 891, Nr 121, poz. 1264, Nr
162, poz. 1691, Nr 169, poz. 1783, Nr 172, poz. 1804, Nr 204, poz. 2091, Nr 210, poz. 2135, Nr
236, poz. 2356 i Nr 237, poz. 2384, z 2005 r. Nr 13, poz. 98, Nr 22, poz. 185, Nr 86, poz. 732, Nr
122, poz. 1024, Nr 143, poz. 1199, Nr 150, poz. 1239, Nr 167, poz. 1398, Nr 169, poz. 1413 i
1417, Nr 172, poz. 1438, Nr 178, poz. 1478, Nr 183, poz. 1538, Nr 264, poz. 2205 i Nr 267, poz.
4
2258, z 2006 r. Nr 12, poz. 66, Nr 66, poz. 466, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 186, poz. 1379, Nr
208, poz. 1537 i 1540, Nr 226, poz. 1656 i Nr 235, poz. 1699, z 2007 r. Nr 7, poz. 58, Nr 47, poz.
319, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 662, Nr 106, poz. 731, Nr 112, poz. 766 i 769, Nr 115, poz.
794, Nr 121, poz. 831, Nr 123, poz. 849, Nr 176, poz. 1243, Nr 181, poz. 1287, Nr 192, poz.
1378 i Nr 247, poz. 1845, z 2008 r. Nr 59, poz. 367, Nr 96, poz. 609 i 619, Nr 110, poz. 706, Nr
116, poz. 731, Nr 119, poz. 772, Nr 120, poz. 779, Nr 122, poz. 796, Nr 171, poz. 1056, Nr 220,
poz. 1431, Nr 228, poz. 1507, Nr 231, poz. 1547 i Nr 234, poz. 1571, z 2009 r. Nr 26, poz. 156,
Nr 67, poz. 571, Nr 69, poz. 592 i 593, Nr 131, poz. 1075, Nr 179, poz. 1395 i Nr 216, poz. 1676,
z 2010 r. Nr 3, poz. 13, Nr 7, poz. 45, Nr 40, poz. 229, Nr 108, poz. 684, Nr 109, poz. 724, Nr
125, poz. 842, Nr 152, poz. 1018, Nr 155, poz. 1037, Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1307, Nr
215, poz. 1418, Nr 217, poz. 1435 i Nr 241, poz. 1621, z 2011 r. Nr 34, poz. 173, Nr 85, poz.
458, Nr 87, poz. 482, Nr 92, poz. 531, Nr 112, poz. 654, Nr 129, poz. 735, Nr 138, poz. 806 i
807, Nr 144, poz. 854, Nr 149, poz. 887, Nr 224, poz. 1342, Nr 233, poz. 1381 i Nr 234, poz.
1391 oraz z 2012 r. poz. 908.














5
Uzasadnienie
Projektowane zmiany Kodeksu postępowania cywilnego dotyczą dwóch kwestii:
wprowadzenia właściwości odmiejscowionej na potrzeby postępowań wszczynanych drogą
elektroniczną oraz wzmocnienia sytuacji prawnej dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym
prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego opartego na nakazie zapłaty wydanym w
elektronicznym postępowaniu upominawczym, nakazie zapłaty wydanym w postepowaniu
nakazowym, upominawczym, europejskim nakazie zapłaty oraz wyroku zaocznym.
Istota wprowadzenia postępowań elektronicznych, które są inicjowane poprzez wniesienie
pozwu (wniosku) za pośrednictwem systemu teleinformatycznego sprowadza się do tego, że
pozwy (pisma wszczynające postępowanie) składane są centralnie przez portal dostępowy
prowadzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Sposób wnoszenia pism tą drogą odrywa tak
wniesiona sprawę od właściwości konkretnego sądu i pozwala na przydzielenie sprawy sądowi,
który nie musi być miejscowo właściwy do jej rozpoznania, kierując się względami
racjonalności, efektywności, równego obciążenia poszczególnym sądów.
Przepisy o właściwości miejscowej istniejące w Kodeksie postępowania cywilnego pełnią
dwie zasadnicze funkcje. Po pierwsze, wskazują ustrojowo jaki sąd w strukturze podziału
administracyjnego państwa w zakresie terytorialnym posiada właściwość do rozpoznania danej
kategorii sprawy. Po wtóre, przepisy o właściwości miejscowej zostały tak ukształtowane aby
istniała łączność pomiędzy właściwością sądu a sprawą a ściśle jej rodzajem. Generalna zasada,
że powództwo wnosi się przed sąd miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego (dłużnika) ma
chronić pozwanego przed niedogodnościami wynikającymi z pozywania przed sądem, który ma
siedzibę z dala od miejsca jego zamieszkania.
Wraz z wprowadzeniem postępowań elektronicznych, w których sprawa inicjowana jest
przez złożenie pozwu (pisma wszczynającego postępowania) za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego odpada potrzeba ochrony pozwanego przed niedogodnościami prowadzenia
postępowania przed innym sądem niż sąd jego miejsca zamieszkania. W przypadku postępowań
inicjowanych drogą elektroniczną strony postępowania mają nieskrępowany dostęp do akt
sprawy z każdego możliwego punktu kontaktowego zapewniającego dostęp do sieci Internet. Nie
6
ma zatem potrzeby umiejscowienia rozpoznania sprawy w sądzie, który swą właściwością
miejscową obejmuje miejsce zamieszkania pozwanego.
Wprowadzenie właściwości odmiejscowionej daje dodatkowe możliwości racjonalnego
wykorzystania kadr wymiaru sprawiedliwości w celu przyśpieszenia rozpoznawania spraw.
Obecnie obowiązujące rozwiązania posiadają niewątpliwą wadę. Brak jest możliwości
elastycznego zarządzania sposobem przydziału spraw do poszczególnych sądów. Nie ma również
możliwości przesunięcia sędziów z sądów mniej obciążonych do sądów o większym wpływie
spraw. Takie przesunięcia byłyby niekorzystne również z przyczyn społecznych. W istocie
obecnie racjonalne gospodarowanie kadrami wymiaru sprawiedliwości sprowadza się wyłącznie
do przesunięć zwolnionych etatów sędziowskich. Tymczasem intensywność obrotu
cywilnoprawnego ma główny wpływ na niezwykłe obciążenie niektórych sądów i małe
obciążenie innych sądów położonych na obszarach słabo zaludnionych albo o niskiej aktywności
gospodarczej. Tworzy to duże różnice w ilości przydzielanych i rozpoznawanych spraw.
Wnoszenie spraw przez centralną witrynę internetową pozwala na takie ukształtowanie
mechanizmu przydziału spraw do poszczególnych sądów aby ten podział był równy ale
uwzględniał też sytuację przeciążenia lub braku właściwego dociążenia sprawami. Pozwoli to też
na niwelowanie nieprzewidzianych skutków sztywnych reguł właściwości miejscowej w zakresie
wpływu spraw do poszczególnych sądów, co przyczyni się do racjonalnego wykorzystania kadr,
a co za tym idzie efektywniejsze funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości.
Proponowane rozwiązanie dotyczy wyłącznie pewnej kategorii spraw, w których dla
gwarancji procesowych pozwanego, dłużnika czy uczestnika postępowania nie ma żadnego
znaczenia jaki sąd miejscowo właściwy rozpozna sprawę. Chodzi tu o sprawy, w których
postępowanie nie wymaga osobistego stawiennictwa do sądu, odbywa się na posiedzeniu
niejawnym (bez uczestnictwa stron), wydane orzeczenia lub zarządzenia doręcza się stronom
tradycyjnie drogą pocztową lub elektronicznie, zaś zajęcie stanowiska w sprawie przez stronę,
wniesienie środka zaskarżenia lub środka odwoławczego nie wymaga osobistego stawiennictwa
przed sądem ale jego nadania w urzędzie pocztowym (u operatora publicznego) lub alternatywnie
drogą elektroniczną.
7
Zakłada się, że proponowane rozwiązanie wstępnie będzie dotyczyło elektronicznego
postępowania upominawczego, a w przyszłości postępowania w przedmiocie nadania
elektronicznej klauzuli wykonalności bankowym tytułom wykonawczym. W elektronicznym
postępowaniu upominawczym pozwanemu doręcza się pozew z nakazem zapłaty drogą
pocztową. W postępowaniu klauzulowym doręczenia będzie się dokonywać wyłącznie
wnioskodawcy –wierzycielowi.
Należy jednak zauważyć, iż nie wszystkie sprawy, które mogą być wnoszone za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego powinny podlegać właściwości odmiejscowionej.
Niewątpliwie z ich zakresu należy wyłączyć postępowanie wieczystoksięgowe jako dotyczące i
mające związek z położeniem nieruchomości. Stąd propozycja wprowadzenia zmiany art. 6261
§1 przez dodanie zdania drugiego wyłączającego przepisy właściwości odmiejscowionej w
postepowaniu wieczystoksięgowym.
Możliwość stosowania właściwości odmiejscowionej rozciągnięto na wszelkie inne
postępowania, w przypadku gdy wnosi o to powód, a pozwany przed wdaniem się w spór co do
istoty sprawy nie sprzeciwia się przyznania sprawy do rozpoznania innemu sądowi niż sąd
miejscowo właściwy.
Jednocześnie istnieje konieczność wskazania mechanizmu przydzielania poszczególnych
spraw sądom na poziomie rozporządzenia. Dodatkowo proponuje się wprowadzenie regulacji
umożliwiającej przeprowadzenie posiedzenia sądowego w sprawach objętych właściwością
odmiejscowioną za pomocną wideokonferencji, co niewątpliwie zmniejszy dolegliwości dla stron
związane z rozpoznaniem sprawy przez sąd mający siedzibę z dala od ich miejsca zamieszkania.
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, powód w pozwie winien oznaczyć adres
zamieszkania lub siedziby strony pozwanej jego przedstawiciela ustawowego oraz pełnomocnika
(art. 126 § 2 k.p.c. w zw. z art. 187 § 1 k.p.c.). Realizacja powyższego obowiązku nie jest jednak
obwarowana żadną sankcją. Obecny stan prawny nie sprzyja zmotywowaniu powoda do ustalenia
przed wszczęciem postępowania aktualnego adresu zamieszkania lub siedziby ww. podmiotów.
W istocie powód jest zmuszony do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania lub siedziby ww.
podmiotów leży w interesie powoda dopiero na etapie postepowania egzekucyjnego, warunkuje
to bowiem skuteczność prowadzenia egzekucji. Zaniedbanie ww. obowiązku i wskazanie
8