Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Artykuł 3 projektu zawiera przepisy przejściowe, określające od którego momentu
należy stosować nową regulację. Zasadniczo ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznym oraz o podatku dochodowym od osób prawnych w swoim znowelizowanym
brzmieniu mają zastosowanie do rozliczeń podatków dochodowych począwszy od rozliczenia
za rok 2013. Natomiast w przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych,
których rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, przepisy ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu nadanym niniejszą nowelizacją, mają
zastosowanie do rozliczeń podatku dochodowego od osób prawnych poczynając od
rozliczenia za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2012 roku.
Uwzględniając zasady dotyczące dokonywania zmian w systemie podatkowym i
tworzących go aktach prawnych, w art. 4 projektu ustawy nowelizującej przewidziano, że
ustawa ta wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia
2013 roku.
Projektowana ustawa nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w
przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i
aktów prawnych zawierających przepisy techniczne.
20
5. O C E N A S K U T K Ó W R E G U L A C J I
A. Podmioty, na które będzie oddziaływał akt normatywny.
Projektowana nowelizacja będzie oddziaływać na podatników podatku
dochodowego od osób fizycznych, podlegających nieograniczonemu obowiązkowi
podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz podatników podatku
dochodowego od osób prawnych, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej i z tego tytułu podlegają obowiązkowi podatkowemu na tym
terytorium od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia. Ogólne
obciążenie podatkowe tych podmiotów z tytułu podatków dochodowych ulegnie
zwiększeniu, jeżeli posiadają one kontrolę nad zagraniczną jednostką i jeżeli jednocześnie
zaistnieją pozostałe okoliczności wymagane przez ustawę.
W sposób pośredni proponowane przepisy mogą wywierać oddziaływanie także na
kontrolowane jednostki zagraniczne. Przedmiotowa nowelizacja ograniczy możliwość
dokonywania optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem tego typu podmiotów.
Utrzymywanie kontroli przez podatników krajowych nad jednostkami „fasadowymi”,
nieprowadzącymi faktycznej działalności gospodarczej, a tworzonymi jedynie w celu
uniknięcia opodatkowania, zapewne okaże się w nowym stanie prawnym niecelowe
i nieopłacalne. Wobec tego należy się spodziewać, że prawa właścicielskie
w kontrolowanych jednostkach zagranicznych będą zbywane na rzecz innych podmiotów
(zwłaszcza spoza Polski) lub jednostki te zostaną poddane likwidacji.
Wprowadzenie proponowanych konstrukcji podatkowych spowoduje także
konieczność dostosowania się do nich organów podatkowych oraz organów kontroli
skarbowej. Zakres obowiązków aparatu skarbowego zwiększy się więc w związku z
„opodatkowaniem” dochodów kontrolowanych jednostek zagranicznych.
B. Konsultacje społeczne.
W celu wypracowania rozwiązań podatkowych efektywnych, a jednocześnie
uwzględniających w największym możliwym zakresie oczekiwania partnerów
społecznych, przed przekazaniem Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
przedmiotowy projekt ustawy został zaopiniowany przez .....................................................
21
C. Wpływ aktu normatywnego na dochody i wydatki sektora finansów publicznych.
Projekt ustawy będzie miał bezpośredni wpływ na dochody i nie będzie miał
bezpośredniego wpływu na wydatki sektora finansów publicznych.
Proponowana nowelizacja powinna prowadzić do zwiększenia dochodów
budżetowych z tytułu podatków dochodowych, zarówno od osób fizycznych jak i
prawnych. Nowe przepisy przyczynią się do „uszczelnienia” polskiego systemu
podatkowego, zniechęcając podmioty, które dotychczas płaciły podatki w Polsce, przed
transferowaniem zysków oraz majątku do innych jurysdykcji, w tym zwłaszcza do tzw.
„rajów podatkowych”. Obrazowo rzecz ujmując, jeżeli nowe zasady opodatkowania
zniechęcą podatników polskich do uciekania z opodatkowaniem za granicę, korzyścią dla
budżetu centralnego oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego będą dodatkowe
wpływy z tytułu podatków dochodowych, które w przypadku braku przedmiotowej
nowelizacji zasiliłyby – chociaż oczywiście mniejszymi kwotami – budżety państw
obcych (tych, w których zlokalizowane są kontrolowane jednostki zagraniczne).
Natomiast jeżeli podatnik zdecyduje się – co powinno być jednak dla niego ekonomicznie
nieopłacalne – tak jak dotychczas transferować zyski krajowe celem ich opodatkowania w
jednostce zagranicznej, zapłaci on podatek w Polsce i to od przypadającej na niego części
w całości dochodów jednostki kontrolowanej. Co więcej, dochody kontrolowanej
jednostki zagranicznej będą stanowiły lub zwiększą podstawę opodatkowania polskim
podatkiem dochodowym nawet wówczas, gdy jednostka zagraniczna zatrzyma
wygenerowany zysk. Tym samym w wyniku rozpoznania nowych źródeł przychodów
oraz zwiększenia dotychczasowej podstawy opodatkowania budżet uzyska dodatkowe
wpływy podatkowe ze swoistych „nowych tytułów”. Najprawdopodobniej jednak nie
będą miały one większego znaczenia w skali wartości całkowitych dochodów
podatkowych państwa. Główny bowiem, pozytywny efekt fiskalny proponowanej
nowelizacji zaznaczy się poprzez zwiększenie wpływów do budżetu z tytułu podatków
dochodowych w efekcie uszczelnienia polskiego systemu podatkowego i rezygnacji z
ucieczki przed opodatkowaniem dochodów za granicę.
Należy podkreślić, że gdyby kontrolowana jednostka zagraniczna generowała na
swej działalności straty, to nie będą one uwzględniane przez podatników polskich jako
koszt uzyskania przychodów, jak również nie pomniejszą one podstawy opodatkowania.
Dzięki temu wprowadzenie przedstawionej regulacji będzie miało jedynie dodatni wpływ
na wielkość dochodów budżetu z tytułu podatków dochodowych.
22
Analizując wpływ proponowanej ustawy na dochody sektora finansów publicznych
należy brać także pod uwagę, że jest ona częścią większego pakietu ściśle powiązanych
regulacji, mających na celu racjonalizację i zwiększenie efektywności polskiego systemu
podatkowego. Zatem skutki budżetowe przedmiotowego projektu należy rozpatrywać
również z uwzględnieniem efektu synergii, jaki powstanie w wyniku równoległego
wprowadzenia do polskiego systemu prawnego rozwiązań dotyczących opodatkowania
czynności związanych z likwidacją oraz ograniczeniem działalności gospodarczej na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, instytucji Rejestru Operacji Gospodarczych,
postępowania ujawnieniowego w zakresie podstaw opodatkowania oraz nadzoru nad
cenami transferowymi. Przedmiotowy pakiet ustaw – jako całość – z jednej strony
pozwoli utrzymać bazę podatkową na dotychczasowym poziomie, a zapewne także ją
zwiększy, z drugiej strony zaś, podnosząc efektywność całego systemu fiskalnego,
zapewni dodatkowe wpływy do budżetu. Jednocześnie zauważyć należy, że pozytywne
oddziaływanie fiskalne rozwiązań nie nakładających wprost nowych obciążeń
podatkowych będzie miało charakter pośredni. Z drugiej jednak strony działania
zmierzające do zwiększenia sprawności i skuteczności funkcjonowania aparatu
skarbowego są równie istotnym elementem systemu redystrybucji dochodów, co
bezpośrednie obciążenia podatkowe. Uwzględniając kompleksowość i wzajemny
synergiczny skutek oddziaływania proponowanych w ramach pakietu narzędzi i instytucji
prawnych, szacuje się, że wejście w życie ustaw składających się na przedmiotowy pakiet
pozwoli uzyskać dodatkowe dochody budżetowe rzędu 65 – 73 mld zł rocznie.
Projektodawca przewiduje, że proponowane akty prawne doprowadzą do zwiększenia
wartości dochodów budżetowych z tytułu obydwu podatków dochodowych średnio o 10 –
12% w pierwszych latach obowiązywania tych regulacji. Jednocześnie w tym okresie
powinny się zwiększyć dochody z tytułu podatków pośrednich (podatku od towarów i
usług oraz podatku akcyzowego) o około 5 – 6%. Na to nałożą się dodatkowe wpływy z
tytułu proponowanych w niniejszym projekcie zmian w podatkach dochodowych od osób
fizycznych i prawnych oraz wprowadzenia tzw. „podatku wyjścia”. Skutki całego pakietu
ustaw w skład, którego wchodzi projektowany akt prawny będą więc jednoznacznie
pozytywne dla sektora finansów publicznych ze względu na wzrost dochodów
budżetowych zarówno na szczeblu centralnym jak i samorządowym (ze względu na udział
jednostek samorządu terytorialnego w dochodach z tytułu podatku dochodowego).
Projekt ustawy nakłada dodatkowe obowiązki na polskie organy podatkowe,
związane z
obsługą administracyjną nowych obciążeń fiskalnych. Wśród takich
23
obowiązków wskazać można przykładowo szacowanie wysokości dochodów
kontrolowanej jednostki zagranicznej, albo weryfikowanie istnienia relacji nadrzędności i
podporządkowania organizacyjnego i kapitałowego między podmiotami. Realizacja tych
zadań nie powinna implikować konieczności wyasygnowania dla aparatu skarbowego
dodatkowych, specjalnych środków publicznych. Obciążenie nowymi zadaniami nie
będzie znaczne (jedynie niewielki odsetek podatników posiada udziały w kontrolowanych
jednostkach zagranicznych). Ponadto zadania te mieszczą się w dotychczasowych
formach działania administracji podatkowej. Wobec tego należy oczekiwać, że nowe
obowiązki będą realizowane przy wykorzystaniu dostępnych już obecnie zasobów
kadrowych i
materialnych aparatu skarbowego oraz w ramach obecnych planów
budżetowych, nie zwiększając poziomu wydatków sektora finansów publicznych.
D. Wpływ aktu normatywnego na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość,
w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
Projekt ustawy może pozytywnie oddziaływać na sektor przedsiębiorstw.
Zatrzymanie kapitału (dochodów podatników) w Polsce będzie oznaczało potencjalne
nowe inwestycje w kraju. Przedsiębiorcy, mając znacznie ograniczone możliwości
ucieczki z dochodami za granicę, aby zmniejszyć opodatkowanie w Polsce zapewne będą
także próbować zwiększyć pozycje kosztów w rachunku zysków i strat. Można się zatem
spodziewać inwestycji w potencjał produkcyjny. To zaś powinno się przełożyć na wartość
produktu krajowego brutto, ograniczając jej spadek lub zwiększając wzrost.
E. Wpływ aktu normatywnego na rynek pracy.
Projekt ustawy może mieć pozytywny wpływ na rynek pracy. Mechanizmy
przeciwdziałające transferowi dochodów podatników krajowych w celu ich
opodatkowania za granicą, powinny dać impuls do wykorzystania tych dochodów na
rozbudowę potencjału produkcyjnego i zwiększanie skali działalności. Można z dużym
prawdopodobieństwem przypuszczać, że będzie temu towarzyszyć także wzrost
zatrudnienia.
F. Wpływ aktu normatywnego na sytuację i rozwój regionalny.
Projekt ustawy nie będzie miał bezpośredniego wpływu na sytuację i rozwój
regionalny.
24