Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny i niektórych innych ustaw

prowadzenia postępowania mediacyjnego w konkretnej sprawie instytucję lub osobę godną
zaufania spośród wpisanych do wykazu.
2. W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych potrzebą skutecznego przeprowadzenia
postępowania mediacyjnego, można powołać do prowadzenia postępowania mediacyjnego w
konkretnej sprawie zgłaszającą taką gotowość instytucję lub osobę godną zaufania spoza
wpisanych do wykazu, jeżeli spełnia ona warunki wymienione odpowiednio w § 2 ust. 1 pkt 1 i 2
lub § 3 pkt 1 – 7.
§ 8. W postanowieniu, o którym mowa w § 7, należy wskazać w szczególności:
1) nazwę instytucji lub imię i nazwisko osoby godnej zaufania wyznaczonej do
przeprowadzenia postępowania mediacyjnego;
2) dane osobowe oskarżonego lub podejrzanego i pokrzywdzonego;
3) określenie czynu zarzucanego oskarżonemu lub podejrzanemu wraz z podaniem jego
kwalifikacji prawnej;
4) zakres i sposób udostępnienia akt w danej sprawie;
5) termin zakończenia postępowania mediacyjnego, z uwzględnieniem art. 23a § 2 Kodeksu
postępowania karnego.
§ 9. Sąd, prokurator lub inny uprawniony organ, który powołał instytucję lub osobę godną
zaufania do prowadzenia postępowania mediacyjnego w konkretnej sprawie, odwołuje ją w razie:
1) skreślenia instytucji lub osoby godnej zaufania z wykazu;
2) ujawnienia okoliczności, o których mowa w art. 40 – 42 Kodeksu postępowania karnego.
§ 10. 1. Sąd, prokurator lub inny uprawniony organ, kierując sprawę do postępowania
mediacyjnego, udostępnia przedstawicielowi instytucji albo osobie godnej zaufania, zwanej dalej
„mediatorem”, informacje z akt sprawy jedynie w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia tego
postępowania. Informacje te powinny zawierać dane osobowe pokrzywdzonego i podejrzanego
lub oskarżonego, określenie czynu zarzucanego podejrzanemu lub oskarżonemu wraz z podaniem
jego kwalifikacji prawnej i niezbędnych dla postępowania mediacyjnego okoliczności jego
popełnienia.
2. W uzasadnionych przypadkach, na wniosek mediatora, sąd lub prokurator – jeżeli uzna to
za niezbędne – może również udostępnić, z zastrzeżeniami, o których mowa w ust. 3, materiał
dowodowy zawarty w aktach sprawy w części dotyczącej podejrzanego lub oskarżonego,
pokrzywdzonego i przestępstwa, których postępowanie mediacyjne dotyczy.
3. Nie udostępnia się mediatorowi, zawartych w aktach sprawy, materiałów objętych
tajemnicą państwową, służbową lub związaną z wykonywaniem zawodu lub funkcji, materiałów
dotyczących stanu zdrowia podejrzanego lub oskarżonego, opinii o nim, danych o jego karalności
oraz pozwalających na ustalenie tożsamości świadka przesłuchanego w trybie art. 184 Kodeksu
postępowania karnego i takich, których ujawnienie pokrzywdzonemu mogłoby mieć wpływ na
odpowiedzialność karną innych oskarżonych w tej sprawie, a nieuczestniczących
w postępowaniu mediacyjnym.
4. Udostępnienie akt sprawy może nastąpić tylko w obecności upoważnionego pracownika
organu prowadzącego postępowanie. W uzasadnionych przypadkach organ ten może zarządzić
wydanie mediatorowi kserokopii dokumentów z akt sprawy lub zezwolić na sporządzenie
odpisów w zakresie określonym w ust. 1 – 3.
3
 
§ 11. Niezwłocznie po doręczeniu postanowienia, o którym mowa w § 8, mediator:
1) nawiązuje kontakt z pokrzywdzonym i podejrzanym lub oskarżonym, ustalając termin
i miejsce spotkania z każdym z nich;
2) przeprowadza z podejrzanym lub oskarżonym i pokrzywdzonym spotkania indywidualne,
informując o istocie i zasadach postępowania mediacyjnego, w tym o zasadzie poufności,
bezstronności i obowiązku zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych przez mediatora
w związku z postepowaniem mediacyjnym oraz przysługujących im uprawnieniach;

3)
przeprowadza spotkanie mediacyjne z udziałem podejrzanego lub oskarżonego
i pokrzywdzonego;

4)
pomaga w sformułowaniu treści ugody między podejrzanym lub oskarżonym
i pokrzywdzonym oraz sprawdza wykonanie wynikających z niej zobowiązań.
§ 12. Jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie spotkanie podejrzanego lub oskarżonego
z pokrzywdzonym, mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne w sposób pośredni,
przekazując każdemu z nich informacje, propozycje i zajmowane przez drugą stronę stanowisko
co do zawarcia ugody.
§ 13. 1. Po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego mediator sporządza pisemne
sprawozdanie i niezwłocznie przedstawia je organowi, który skierował sprawę do takiego
postępowania.
2. Sprawozdanie powinno zawierać:
1) sygnaturę akt sprawy;
2) nazwę instytucji lub imię i nazwisko osoby godnej zaufania przeprowadzającej postępowanie
mediacyjne;
3) informacje o liczbie, terminach i miejscach spotkań indywidualnych oraz wspólnych, a także
wskazanie osób biorących w nich udział;
4) informację o wynikach postępowania mediacyjnego;
5) podpis mediatora.
3. W razie zawarcia ugody stanowi ona załącznik do sprawozdania.
§ 14. Jeżeli postępowanie mediacyjne nie zostało ukończone w terminie określonym
w postanowieniu, o którym mowa w § 8, mediator niezwłocznie sporządza i przedstawia
organowi, który skierował sprawę na drogę postępowania mediacyjnego, sprawozdanie
przedstawiające przyczyny bezskutecznego upływu terminu. Sprawozdanie takie winno spełniać
w odpowiednim zakresie wymogi określone w § 13 ust. 2.
§ 15. Instytucje i osoby godne zaufania uprawnione do przeprowadzania postępowania
mediacyjnego na podstawie dotychczasowych przepisów podlegają wpisowi do wykazu, pod
warunkiem że odpowiadają wymogom określonym odpowiednio w § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 lub w § 3
pkt 1 – 7.
§ 16. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ...









MINISTER SPRAWIEDLIWO CI
4
 
UZASADNIENIE

Celem niniejszej regulacji jest realizacja upoważnienia ustawowego, obligującego
Ministra Sprawiedliwości do uregulowania przebiegu postępowania mediacyjnego.
Zgodnie z projektowanymi uregulowaniami, do prowadzenia postępowania mediacyjnego
uprawniona będzie instytucja, która zgodnie ze swoimi zadaniami statutowymi powołana została
do wykonywania zadań w zakresie mediacji, resocjalizacji, ochrony interesu społecznego,
ochrony ważnego interesu indywidualnego lub ochrony wolności i praw człowieka oraz posiada
warunki organizacyjne i kadrowe umożliwiające przeprowadzenie postępowania mediacyjnego.
Niezbędnym warunkiem formalnym, by instytucja mogła prowadzić postępowanie mediacyjne
będzie konieczność wpisania takiej instytucji do wykazu prowadzonego przy każdym sądzie
rejonowym. Obok instytucji postępowanie mediacyjne będzie mogło być prowadzone przez
osobę godną zaufania, która łącznie będzie musiała spełnić następujące warunki: posiadać
obywatelstwo polskie, korzystać w pełni z praw cywilnych i obywatelskich, mieć ukończone
26 lat, władać biegle językiem polskim, nie być karaną za przestępstwo umyślne. Obok tych
warunków osoba godna zaufania uprawniona do prowadzenia postepowań mediacyjnych winna
posiadać szczególne predyspozycje, a w tym: umiejętności likwidowania konfliktów oraz
wystarczającą do przeprowadzania postępowania mediacyjnego wiedzę, w szczególności
w zakresie psychologii, pedagogiki, socjologii, resocjalizacji lub prawa, niezbędnym jest
również by dawała ona rękojmię należytego wykonywania obowiązków. Podobnie jak
w przypadku instytucji, koniecznym jest wypełnienie warunku formalnego, jakim jest rejestracja
w wykazie instytucji i osób godnych zaufania prowadzonych przy każdym sądzie okręgowym.
Nadto przepisy rozporządzenia szczegółowo regulują tryb inicjowania postepowania
mediacyjnego, które rozpoczyna się od wydania przez prokuratora lub sąd postanowienia
o skierowaniu sprawy do takiego postępowania. Postanowienie to powinno zawierać: nazwę
instytucji lub imię i nazwisko osoby godnej zaufania wyznaczonej do przeprowadzenia
postępowania mediacyjnego, dane osobowe oskarżonego lub podejrzanego i pokrzywdzonego,
określenie czynu zarzucanego oskarżonemu lub podejrzanemu wraz z podaniem jego kwalifikacji
prawnej, zakres i sposób udostępnienia akt w danej sprawie, termin zakończenia postępowania
mediacyjnego, z uwzględnieniem art. 23a § 2 Kodeksu postępowania karnego.
5
 
Na potrzeby postępowania mediacyjnego sąd, prokurator lub inny uprawniony organ,
kierując sprawę do postępowania mediacyjnego, udostępnia mediatorowi informacje z akt sprawy
jedynie w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia tego postępowania. Informacje te powinny
zawierać dane osobowe pokrzywdzonego i podejrzanego lub oskarżonego, określenie czynu
zarzucanego podejrzanemu lub oskarżonemu wraz z podaniem jego kwalifikacji prawnej
i niezbędnych dla postępowania mediacyjnego okoliczności jego popełnienia. W uzasadnionych
przypadkach, na wniosek mediatora, sąd lub prokurator – jeżeli uzna to za niezbędne – może
również udostępnić, z zastrzeżeniami, o których mowa w § 10 ust. 3, materiał dowodowy
zawarty w aktach sprawy w części dotyczącej podejrzanego lub oskarżonego, pokrzywdzonego
i przestępstwa, których postępowanie mediacyjne dotyczy. Po doręczeniu postanowienia
o skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego, mediator niezwłocznie jest zobowiązany
nawiązać kontakt z pokrzywdzonym i podejrzanym lub oskarżonym, ustalając termin i miejsce
spotkania z każdym z nich. Do obowiązków mediatora należy również odbycie indywidualnych
spotkań z podejrzanym i pokrzywdzonym, podczas, których winien pouczyć ich o istocie
mediacji i zasadach prowadzenia postępowania mediacyjnego np. o tym, iż mediacja prowadzona
jest w sposób bezstronny i poufny i że mediator ma obowiązek utrzymać w bezwzględnej
tajemnicy informacje, które uzyskał, w związku z postepowaniem mediacyjnym. Kolejnym
krokiem może być przeprowadzenie spotkania mediacyjnego z udziałem podejrzanego lub
oskarżonego i pokrzywdzonego, chyba, że bezpośrednie spotkanie nie będzie możliwe. Mediator
może również służyć pomocą w sformułowaniu treści ugody między podejrzanym lub
oskarżonym i pokrzywdzonym oraz sprawdza wykonanie wynikających z niej zobowiązań.
Po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego mediator sporządza pisemne
sprawozdanie, które niezwłocznie przedstawia je organowi, który skierował sprawę do takiego
postępowania. Sprawozdanie powinno zawierać: sygnaturę akt sprawy, nazwę instytucji lub imię
i nazwisko osoby godnej zaufania przeprowadzającej postępowanie mediacyjne, informacje
o liczbie, terminach i miejscach spotkań indywidualnych oraz wspólnych, a także wskazanie osób
biorących w nich udział, informację o wynikach postępowania mediacyjnego oraz podpis
mediatora. Zawarta ugoda stanowić będzie załącznik do sprawozdania. Jeżeli postępowanie
mediacyjne nie zostało ukończone w określonym terminie, mediator niezwłocznie sporządza
6
 
i
przedstawia organowi, który skierował sprawę na drogę postępowania mediacyjnego,
sprawozdanie przedstawiające przyczyny bezskutecznego upływu terminu.
Prezes sądu okręgowego skreśla z wykazu instytucję lub osobę godną zaufania
w przypadku, gdy złoży ona taki wniosek lub w razie likwidacji instytucji lub śmierci mediatora
lub też ze względu na utratę przez nich jednego z warunków określonych odpowiednio w § 2
ust. 1 pkt 1 i 2 lub w § 3 pkt 1 – 7. W przypadku niewykonywania lub nienależytego
wykonywania obowiązków związanych z prowadzeniem postępowania mediacyjnego,
uprawnienie prezesa sądu do skreślenia instytucji lub osoby godnej zaufania jest fakultatywne.
Projekt nie zawiera przepisów technicznych, a zatem nie podlega notyfikacji zgodnie
z trybem przewidzianym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie
sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239,
poz. 2039, z późn. zm.).


















7