Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Krajowa Izba Gospodarcza podeszła ze zrozumieniem do projektowanych zmian, wskazując
jednocześnie na ewentualne negatywne skutki na rynku pracy, głównie z powodu możliwego
spowolnienia tempa wzrostu tworzenia miejsc pracy. Dodatkowo wskazała na konieczność
racjonalizacji zatrudnienia w administracji publicznej oraz konieczność uszczelnienia systemu
rentowego. Ponadto optowała za ograniczaniem barier administracyjnych, zwłaszcza
w zakresie prawa podatkowego i inwestycyjnego, które powinno iść, zdaniem KIG,
równolegle z działaniami aktualnie podejmowanymi przez rząd.

Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej w swoim stanowisku zauważyli, że wzrost kosztów
związanych z pracą pogorszy kondycję finansową firm. Jednocześnie wskazali na wynikający
ze zwiększenia składki rentowej możliwy wzrost bezrobocia. Dodatkowo podnieśli, że w ich
przekonaniu sprawiedliwym rozwiązaniem byłby podział proponowanego podniesienia
składki pomiędzy pracodawców i pracowników oraz zwrócili uwagę na konieczność podjęcia
pewnych działań mających złagodzić skutki reform dla przedsiębiorców. Równocześnie
wskazali, że nie chcą uchylać się od odpowiedzialności za państwo.

PKPP Lewiatan wskazał, że rozumiejąc konieczność równoważenia funduszu rentowego, nie
może jednak zgodzić się na podniesienie składki rentowej po stronie pracodawców, jeżeli
rząd nie zaproponuje rozwiązań, które usprawnią funkcjonowanie polskiego rynku pracy.
Jednocześnie położył nacisk na konieczność realizowania zawartych w exposé premiera
deklaracji dotyczących dalszej likwidacji przywilejów emerytalnych. PKPP Lewiatan zwrócił
uwagę na możliwe negatywne skutki dla gospodarki i rynku pracy. Ponadto podniósł, że
części składki na ubezpieczenie rentowe finansowane przez pracodawców i pracowników
powinny być równe, ponieważ pracownicy powinni odczuwać związek między wydatkami na
renty a płaconymi składkami – co w przekonaniu opiniodawcy – osłabiłoby
rozpowszechnioną postawę roszczeniową. Stąd też, zdaniem PKPP Lewiatan, podwyższeniu
powinna ulec cześć składki finansowana przez pracownika, a nie przez pracodawcę. Ponadto
optował za ograniczeniem barier administracyjnych. Wskazał też na konieczność podjęcia
prac nad ograniczeniem możliwości korzystania z prawa do renty rodzinnej przez osoby
w wieku 20 – 64 oraz dostosowaniem systemu rentowego do nowego systemu emerytalnego,
tak aby przyznawane renty nie były nadmiernym obciążeniem podatkowym dla osób
pracujących.
4
 
 

BCC – Związek Pracodawców negatywnie opiniuje projekt ustawy, wskazując na fakt, że
fundusz rentowy jest trwale niewydolny z uwagi na brak zmian w systemie ustalania rent z
tytułu niezdolności do pracy. Podnosi, że ta sytuacja dotyczy również mechanizmu
przyznawania rent rodzinnych, który dezaktywizuje młode roczniki kobiet i obniża średni
wiek przechodzenia w sferę świadczeń. Jednocześnie BCC – Związek Pracodawców stoi na
stanowisku, że projektowana regulacja podwyższa koszty pracy i
zwiększa ryzyko
ograniczenia zatrudnienia. Zdaniem BCC – Związku Pracodawców, rząd, podwyższając
składkę rentową, powinien jednocześnie obniżyć składkę na Fundusz Pracy. Jednocześnie
kwestionuje prawidłowość założeń, które legły u podstaw Oceny Skutków Regulacji do
projektu z dnia 24 listopada 2011 r.
(W projekcie kierowanym na Radę Ministrów w dniu 9 grudnia 2011 r., założenia będące
podstawą Oceny Skutków Regulacji zostały zaktualizowane w oparciu o założenia
makroekonomiczne wynikające z projektu ustawy budżetowej na rok 2012).

Związek Rzemiosła Polskiego negatywnie ocenia proponowane regulacje, wskazując, że na
zwiększenie kosztów działalności mikro- i małych przedsiębiorstw złożą się również składki
osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących, a w sytuacji
tych podmiotów udział koszów przenosi się bezpośrednio na kondycję finansową firmy.
Ponadto uważa, że projektowana regulacja będzie miała negatywny wpływ na sektor
gospodarstw domowych; wyrazi się on – zdaniem opiniodawcy – zmniejszoną skłonnością
pracodawców do podwyżek wynagrodzeń oraz zatrudniania pracowników. Związek
Rzemiosła Polskiego uważa, że do poprawy kondycji funduszu ubezpieczeń społecznych
powinno się zmierzać przez ograniczenie wydatków administracyjnych i głęboką reformę
finansów publicznych. Zdając sobie sprawę z trudnej sytuacji finansów publicznych, Związek
Rzemiosła Polskiego proponuje rozważenie solidarnego wzrostu składki na ubezpieczenia
rentowe zarówno po stronie pracodawców, jak i pracobiorców. Jednocześnie, w celu
zminimalizowania skutków zwiększonego obciążenia pracodawców, postuluje rozważenie
możliwości czasowego zwolnienia mikro- i małych przedsiębiorstw z obowiązku
odprowadzania składek na Fundusz Gwarantowanych wiadczeń Pracowniczych.

Projekt został skierowany do zaopiniowania przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu
Terytorialnego.
5
 
 

W dniu 7 grudnia 2011 r. projekt został przedstawiony na posiedzeniu Zespołu Trójstronnej
Komisji ds. ubezpieczeń społecznych.

W dniu 6 grudnia 2011 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2012.
Rada Ministrów zdecydowała, że podniesienie składki rentowej nastąpi już od dnia
1 lutego 2012 r., co da dodatkowe wpływy do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych już
w marcu 2012 r. Jednocześnie zobowiązała projektodawcę do zintensyfikowania prac nad tą
ustawą, tak aby mogła być procedowana w Sejmie jeszcze w grudniu 2011 r.

i aby możliwe było wejście jej w życie z dniem 1 lutego 2012 r.

3. Wpływ na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek
samorządu terytorialnego, rynek pracy, konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość,
w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw

I. Obecnie
obowiązujące przepisy
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami stopa składki na ubezpieczenia rentowe od
dnia 1 stycznia 2008 r. wynosi 6,0 % podstawy wymiaru składki. Przy czym stopa składki na
ubezpieczenia rentowe opłacanej przez pracownika wynosi 1,5 %, a opłacanej przez
pracodawcę 4,5 %.

II. Proponowane zmiany
Poniższe szacunki dotyczą podwyższenia stopy składki na ubezpieczenia rentowe, począwszy
od składek należnych za luty 2012 r., do 8,0 %. Przy czym stopa składki na ubezpieczenia
rentowe opłacanej przez pracownika wynosić miałaby 1,5 % (bez zmian w porównaniu do
obecnie obowiązujących przepisów), a opłacanej przez pracodawcę 6,5 % (tzn. o 2 punkty
procentowe więcej niż obecnie obowiązująca).


6
 
 
III. Założenia
Szacunków dokonano przy założeniach makroekonomicznych przyjętych w projekcie ustawy
budżetowej na rok 2012:
rednioroczny
Stopa
Wskaźnik
Wskaźnik realnego
wskaźnik cen towarów
bezrobocia
realnego
wzrostu
Rok
i usług
(na koniec
wzrostu PKB
przeciętnego
konsumpcyjnych
roku)
wynagrodzenia
ogółem
2011 104,1%
101,0% 12,4%
104,0%
2012 102,8%
101,1% 12,3%
102,5%
2013 102,5%
101,8% 11,8%
103,4%
2014 102,5%
102,7% 11,0%
103,8%
2015 102,5%
102,6% 10,4%
103,9%

Przyjęto, że średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw
domowych emerytów i rencistów będzie większy od średniorocznego wskaźnika cen towarów
i usług konsumpcyjnych ogółem:
–
o 0,5 punktu procentowego w 2011 r.,
–
o 0,3 punktu procentowego od 2012 r.
ciągalność składek na ubezpieczenia społeczne przyjęto na poziomie 99,0 %.
Założono utrzymanie częstości przyznawania rent z tytułu niezdolności do pracy oraz rent
rodzinnych na średnim poziomie zaobserwowanym w latach 2008 – 2010.
Szacunków dokonano przy wykorzystaniu aktuarialnego modelu prognostycznego FUS10.
W modelu wykorzystywana jest prognoza demograficzna na lata 2008 – 2035 sporządzona
przez Główny Urząd Statystyczny w 2008 r.

IV. Uwagi do wyników
a) saldo roczne funduszu rentowego jest różnicą wpływów i wydatków w danym roku, jest
to zatem wynik finansowy wyłącznie z rocznej działalności funduszu,
7
 
 
b) w wynikach po stronie wpływów do funduszu rentowego uwzględniono wpływy
składkowe oraz celową dotację budżetową na pokrycie świadczeń finansowanych
z budżetu państwa, a wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
c) w wydatkach funduszu rentowego uwzględniono część odpisu na działalność Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych,
d) w wydatkach funduszu rentowego obok wydatków na świadczenia i odpisu uwzględniono
koszty prewencji rentowej,
e) wydolność funduszu rentowego zdefiniowano jako iloraz wpływów i wydatków.
Przy obliczaniu wydolności dla funduszu rentowego celowo nie uwzględniono wydatków
na świadczenia finansowane z budżetu państwa oraz dotacji na te świadczenia, gdyż nie
mają one charakteru ubezpieczeniowego.

V. Szacunkowe skutki finansowe
Przy powyższych założeniach oszacowano, że proponowane zmiany spowodują zwiększenie
wpływów składkowych do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:

Zwiększenie wpływów składkowych do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
– kwoty nominalne
2012
2013
2014
2015
w mln zł
7 000
8 853
9 406
9 948

Prognozowane saldo roczne, wpływy, wydatki (w kwotach nominalnych) oraz wydolność
funduszu rentowego – zgodnie z powyższymi definicjami – w latach 2012 – 2015 kształtują
się następująco:
Saldo roczne, wpływy i wydatki (w kwotach nominalnych) oraz wydolność funduszu
rentowego – OBECNE PRZEPISY
8