Rządowy projekt ustawy o środkach ochrony roślin

chemicznych środków ochrony roślin, a także upowszechniania wiedzy dotyczącej
bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin;
2) harmonogram osiągania celów wskazanych w pkt 1;
3) działania, jakie powinny być podejmowane w celu osiągania celów wskazanych
w pkt 1;
4) podmioty odpowiedzialne za prowadzenie monitorowania do osiągania celów
wskazanych w pkt 1 oraz sposób prowadzenia tego monitorowania;
5) wskaźniki służące do oceny ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony
roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym dotyczące zużycia
środków ochrony roślin, i sposób udostępniania wyników oceny tego ryzyka opinii
publicznej.
Tym samym, krajowy plan działania pozwoli na implementację postanowień art. 4
dyrektywy 2009/128/WE, art. 7 ust. 1 tej dyrektywy, zgodnie z którym państwa
członkowskie powinny podejmować działania na „rzecz podnoszenia świadomości oraz
dostępności dla ogółu społeczeństwa dokładnych i wyważonych informacji
o pestycydach, w szczególności informacji dotyczących wynikających z ich stosowania
zagrożeń oraz potencjalnych ostrych i przewlekłych skutków dla zdrowia ludzi, dla
organizmów niebędących celem zwalczania oraz dla środowiska, oraz mające na celu
stosowanie alternatywnych środków niechemicznych”, a także postanowień art. 15 ust.
2 tej dyrektywy. Zgodnie z art. 15 ust. 2 tej dyrektywy państwa członkowskie:
1) obliczają wskaźniki ryzyka;
2) określają tendencje w zakresie stosowania niektórych substancji czynnych;
3) określają kwestie priorytetowe, takie jak substancje czynne, uprawy, regiony lub
praktyki, które wymagają szczególnej uwagi, lub dobre praktyki, które można
stawiać za wzór do naśladowania, aby osiągnąć cele niniejszej dyrektywy, a zatem
zmniejszyć zagrożenie związane ze stosowaniem pestycydów na zdrowie ludzi i na
środowisko oraz wspierać rozwój oraz stosowanie integrowanej ochrony roślin
i alternatywnych podejść lub technik w celu zmniejszenia zależności od stosowania
pestycydów.
Krajowy plan działania będzie dokumentem o charakterze strategicznym. Cele
wyznaczone w planie będą osiągane w ramach ustawowych obowiązków
poszczególnych organów administracji. Zadania na rzecz osiągnięcia celów ujętych


35
w krajowym planie działania będą także realizowane w ramach przyjętych przez Radę
Ministrów programów wieloletnich dla jednostek nadzorowanych przez Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Niektóre zadania, które będą służyły realizacji celów
Krajowego planu działania zostały ujęte w programie wieloletnim na lata 2011 – 2015
pt. „Ochrona roślin uprawnych z uwzględnieniem bezpieczeństwa żywności oraz
ograniczenia strat w plonach i zagrożeń dla zdrowia ludzi, zwierząt domowych
i środowiska”, realizowanym przez Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut
Badawczy w Poznaniu na podstawie uchwały nr 161/2011 Rady Ministrów z dnia
16 sierpnia 2011 r. Ponadto zadania, związane w sposób bezpośredni z celami
krajowego planu działania, ujęte zostały w programie wieloletnim na lata 2008 – 2014
„Rozwój zrównoważonych metod produkcji ogrodniczej w celu zapewnienia wysokiej
jakości biologicznej i odżywczej produktów ogrodniczych oraz zachowania
bioróżnorodności środowiska i ochrony jego zasobów”, realizowanym przez Instytut
Ogrodnictwa w Skierniewicach na postawie uchwały nr 239/2008 Rady Ministrów
z dnia 28 października 2008 r., zmienionej uchwałą nr 106/2009 Rady Ministrów z dnia
12 czerwca 2009 r. Nie jest natomiast planowane ustanowienie w celu realizacji
krajowego planu działania nowych programów wieloletnich. Obowiązkowi przekazania
Komisji Europejskiej oraz państwom członkowskim Unii Europejskiej będzie podlegał,
stosownie do art. 4 ust. 2 dyrektywy 2009/128/WE, Krajowy plan działania, jako
dokument wyznaczający cele do osiągnięcia w zakresie ograniczania ryzyka
związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin. Programy wieloletnie, służące
realizacji celów Krajowego planu działania, obowiązkowi takiemu nie podlegają.
Art. 48 stanowi implementację artykułu 8 dyrektywy 2009/128/WE, zgodnie z którym
państwa członkowskie zostały zobowiązane do utworzenia systemów badań sprzętu
przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin będącego w użytkowaniu.
Minimalne wymagania dla takiego sprzętu określa załącznik II do dyrektywy.
Sprawność techniczna sprzętu do stosowania środków ochrony roślin jest kluczowym
elementem zapewniającym prawidłowość wykonania zabiegu ochrony roślin.
W szczególności od sprawności technicznej tego sprzętu zależy zapewnienie właściwej
dawki środka ochrony roślin oraz jego prawidłowego naniesienia na rośliny będące
celem zabiegu.
Stosownie do dotychczasowych przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie
roślin, środki ochrony roślin można stosować jedynie sprzętem sprawnym technicznie,


36
który użyty zgodnie z przeznaczeniem zapewnia skuteczne zwalczanie organizmów
szkodliwych i nie powoduje zagrożenia dla zdrowia ludzi lub dla środowiska.
Jednocześnie obowiązująca ustawa wprowadza obowiązek poddawania opryskiwaczy
ciągnikowych i samobieżnych polowych lub sadowniczych okresowym badaniom
sprawności technicznej, w jednostkach upoważnionych do tego przez wojewódzkiego
inspektora ochrony roślin i nasiennictwa. Badania przeprowadza się w odstępach czasu
nie dłuższych niż trzy lata w oparciu o wymagania określone w rozporządzeniu
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 października 2001 r. w sprawie wymagań
technicznych dla opryskiwaczy (Dz. U. Nr 121, poz. 1303).
Wdrożenie postanowień dyrektywy 2009/128/WE wymaga rozszerzenia zakresu sprzętu
przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, poddawanego okresowym
badaniom technicznym. Dotyczy to przynajmniej sprzętu wykorzystywanego
w kolejnictwie oraz podczas zabiegów agrolotniczych. Jednocześnie państwa
członkowskie Unii Europejskiej będą mogły wyłączyć z obowiązku kontroli ręczny
i plecakowy sprzęt przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin. Decyzja taka
będzie musiała być jednak oparta na analizie ryzyka, stwarzanego przez taki sprzęt.
Rodzaje sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, który musi być
poddawany okresowym badaniom sprawności technicznej, będą określały przepisy
wykonawcze do projektowanej ustawy.
Dyrektywa 2009/128/WE przewiduje pewną elastyczność systemu badań sprzętu
przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin w celu możliwości szybkiego
reagowania na pojawiające się nowe zagrożenia i dostępne rozwiązania techniczne
dotyczące konstrukcji takiego sprzętu i możliwości jego badania. Wymagania te określą
przepisy wykonawcze do ustawy.
Dyrektywa 2009/128/WE przewiduje, że maksymalne odstępy czasu pomiędzy
badaniami będą wynosiły do roku 2020 nie więcej niż pięć lat, a później – nie więcej
niż trzy lata. Państwa członkowskie powinny przy tym uznawać wzajemnie wyniki
takich badań. W przypadku sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony
roślin stosowanego na niewielką skalę państwa członkowskie będą mogły określić inną,
niż opisana powyżej, częstotliwość kontroli. Nie może to jednak dotyczyć sprzętu
przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin montowanego na pojazdach
szynowych lub statkach powietrznych oraz opryskiwaczy polowych o szerokości belki
polowej przekraczającej 3 m. Przepisy wykonawcze do ustawy będą mogły także


37
określać inny niż 3-letni maksymalny okres czasu między badaniami. Rozwiązanie takie
jest uzasadnione tym, że decyzja o objęciu danego rodzaju sprzętu przeznaczonego do
stosowania środków obowiązkiem badań powinna być poprzedzona analizą ryzyka
stwarzanego przez taki sprzęt i określeniem na jej podstawie wymagań technicznych
i metodyki badań.
Projektowane przepisy nakładają również na użytkownika sprzętu do stosowania
środków ochrony roślin obowiązek przeprowadzania kalibracji tego sprzętu, w celu
zapewnienia prawidłowości wykonania zabiegu. Przepis ten stanowi implementację
postanowień art. 8 ust. dyrektywy 2009/128/WE.
Omawiane przepisy umożliwią także implementację postanowień art. 9 ust. 2 lit. f
dyrektywy 2009/128/WE, zgodnie z którym od 2013 r. statek powietrzny wykonujący
zabiegi ochrony roślin, powinien być wyposażony w urządzenia wykorzystujące
najlepsze dostępne technologie ograniczające znoszenie cieczy roboczej.
Zgodnie z postanowieniami art. 8 ust. 3 lit. a (i) i a (ii) dyrektywy 2009/128/WE sprzęt
przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin montowany na statkach
powietrznych, pojazdach szynowych, a także opryskiwacze o szerokości belki polowej
wynoszącej ponad 3 m, nie mogą zostać wyłączone z obowiązkowych badań
sprawności technicznej, ani nie można stosować wobec tego sprzętu innych
harmonogramów badań niż wynikające z art. 8 ust. 1 tej dyrektywy. Postanowienia te
zostaną uwzględnione w przepisach wykonawczych do projektowanej ustawy,
wydanych na podstawie art. 48 ust. 5 tej ustawy. W przepisach tych wskazane zostanie,
że wymieniony wyżej sprzęt przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin
będzie podlegał obowiązkowym badaniom i że odstępy czasu pomiędzy tymi badaniami
muszą być zgodne ze wskazanymi w art. 8 ust. 1 dyrektywy 2009/128/WE.
Art. 49 przewiduje, aby działalność w zakresie potwierdzania sprawności technicznej
sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin była działalnością
regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej; do tej pory prowadzenie takich badań wymagało uzyskania upoważnienia
od wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa. Proponowane rozwiązanie
ma na celu ułatwienie prowadzenia działalności przez przedsiębiorców
zainteresowanych prowadzeniem takiej działalności.
W związku z powyższym proponowane przepisy określają wspólne zasady, na jakich


38
przedsiębiorcy będą mogli prowadzić działalność w zakresie potwierdzania sprawności
technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin po wejściu
w życie niniejszej ustawy. Przedsiębiorca zostaje więc zobowiązany do:
– zapewnienia warunków organizacyjno-technicznych umożliwiających prawidłowe
potwierdzanie badań sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony
roślin, w celu potwierdzenia jego sprawności technicznej,
– zapewnienia prowadzenia badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do
stosowania środków ochrony roślin, w celu potwierdzenia jego sprawności
technicznej, przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje,
– prowadzenia badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania
środków ochrony roślin, w celu potwierdzenia jego sprawności technicznej, zgodnie
z metodyką takich badań,
– dokumentowania działań związanych z prowadzeniem badań sprawności
technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin w celu
potwierdzenia jego sprawności technicznej, przy czym projektowana ustawa
precyzuje zakres danych osobowych posiadacza tego sprzętu objętych
dokumentowaniem,
– przekazywania wojewódzkiemu inspektorowi informacji o sprzęcie przeznaczonym
do stosowania środków ochrony roślin poddanym badaniom sprawności technicznej,
– udostępniania dokumentów dotyczących prowadzenia badań sprawności technicznej
sprzętu na żądanie wojewódzkiego inspektora.
Przepis ten zobowiązuje także przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie
potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków
ochrony roślin do wydawania posiadaczowi tego sprzętu dokumentu potwierdzającego
przeprowadzenie tych badań oraz umieszczania na sprzęcie przeznaczonym do
stosowania środków ochrony roślin, którego sprawność techniczna została
potwierdzona badaniami, przeprowadzonymi przez ten podmiot, znaku kontrolnego
zawierającego indywidualny numer. Koszty sporządzenia znaków kontrolnych będą
ponoszone przez podmioty wykonujące badania sprawności technicznej sprzętu
przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin. Rozwiązanie to opiera się na
regulacjach dotychczasowych. Stosownie do przepisów § 8 rozporządzenia Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie przeprowadzania badań


39