Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym

2. Fundusz inwestycyjny otwarty lub specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty
stosujący zasady i ograniczenia inwestycyjne określone dla funduszu inwestycyjnego otwartego,
stosujący metodę zaangażowania, może pominąć ekspozycje z tytułu pożyczek i kredytów,
o których mowa w art. 108 ustawy w procesie obliczania całkowitej ekspozycji.
3. Instrument pochodny może być wyłączony w procesie obliczania metodą
zaangażowania całkowitej ekspozycji funduszu, jeżeli polityka zarządzania ryzykiem tak stanowi
i określa warunki, w jakich takie wyłączenie jest możliwe oraz jeżeli instrument pochodny
spełnia poniższe warunki:
1) instrument zamienia wyniki osiągane przez jedną lub więcej lokat znajdujących w portfelu
funduszu na wyniki osiągane przez inne aktywa, tak, że te lokaty nie mają wpływu na wyniki
funduszu;
2) instrument nie zawiera elementów dźwigni finansowej, ani nie jest źródłem żadnych
dodatkowych ryzyk w porównaniu do ryzyk generowanych przez instrument stanowiący bazę
instrumentu pochodnego.
4. Instrument pochodny może być wyłączony w procesie obliczania metodą
zaangażowania całkowitej ekspozycji funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego
funduszu inwestycyjnego otwartego stosującego zasady i ograniczenia inwestycyjne określone
dla funduszu inwestycyjnego otwartego również w przypadku, jeżeli fundusz wykorzystuje
instrument pochodny w celu określonym w art. 99 ust. 1 ustawy.
5. Całkowita ekspozycja funduszu wyznaczona metodą zaangażowania może być
zmniejszona poprzez wykorzystanie technik redukcji, do których należą: kompensacja, o której
mowa w § 5 załącznika nr 1, specjalne zasady kompensacji, o których mowa w § 6 załącznika
nr 1 lub ustanowienie pozycji zabezpieczających, o których mowa w § 7 załącznika nr 1. Fundusz
może stosować techniki redukcji ryzyka, jeżeli transakcje mające za przedmiot instrumenty
podlegające tym technikom redukcji ryzyka zostały zawarte wyłącznie w celu redukcji ryzyka
funduszu.
6. Towarzystwo jest obowiązane opracować, wdrożyć i stosować procedury określające
zasady stosowania technik redukcji całkowitej ekspozycji, o których mowa w ust. 5.
7. Fundusz, obliczając wartość aktywów netto do celu stosowania limitu, o którym mowa
w § 13 ust. 4 lub ust. 5, nie uwzględnia wartości lokat oraz wyceny instrumentów pochodnych,
które zostały wykorzystane w ramach technik redukcji całkowitej ekspozycji, o których mowa
w ust. 5.
§ 15. 1. W przypadku wyboru metody absolutnej lub względnej wartości zagrożonej
w celu obliczania całkowitej ekspozycji funduszu, towarzystwo jest obowiązane stosować tę
metodę w odniesieniu do wszystkich pozycji aktywów funduszu.
2. Metoda wartości zagrożonej powinna być stosowana do określania poziomu, co
najmniej ogólnego ryzyka rynkowego, obejmującego ryzyko stopy procentowej, ryzyko cen
instrumentów kapitałowych oraz ryzyko walutowe. Towarzystwo uzasadnia w polityce
zarządzania ryzykiem przyczyny, dla których nie identyfikuje oraz nie uwzględnia w procesie
wyznaczania całkowitej ekspozycji metodą wartości zagrożonej innych ryzyk związanych
z inwestowaniem w jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne funduszu.
3. Poziom szczególnego ryzyka rynkowego aktywów funduszu może być określony
metodą wartości zagrożonej, jeżeli towarzystwo opracowało, wdrożyło i zapewniło stosowanie
modelu wartości zagrożonej do pomiaru poszczególnych rodzajów ryzyka szczególnego.
4. W przypadku, gdy towarzystwo nie opracowało, nie wdrożyło i nie zapewniło
stosowania modelu wartości zagrożonej do pomiaru poszczególnych rodzajów ryzyka
14

szczególnego, towarzystwo jest obowiązane do przeprowadzania testów warunków skrajnych
w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ryzyka szczególnego.
§ 16. 1. Jeżeli fundusz zawiera transakcje przy zobowiązaniu się drugiej strony do
odkupu, towarzystwo jest obowiązane uwzględniać w procesie zarządzania ryzykiem tego
funduszu ryzyko niewypłacalności podmiotu będącego drugą strony transakcji.
2. Podmiot będący drugą stroną transakcji przy zobowiązaniu się drugiej strony do
odkupu jest obowiązany ustanowić na rzecz funduszu zabezpieczenie w środkach pieniężnych,
zbywalnych papierach wartościowych, instrumentach rynku pieniężnego lub innych
instrumentach, które zgodnie z ustawą stanowią dopuszczalny przedmiot lokat funduszu,
z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Ewentualne przejęcie przez fundusz przedmiotu zabezpieczenia ustanowionego przez
podmiot będący drugą stroną transakcji przy zobowiązaniu się drugiej strony do odkupu
w wyniku niewypłacalności tego podmiotu, nie spowoduje naruszenia przez fundusz ograniczeń
inwestycyjnych o których mowa w art. 96 – 101 i 104 ustawy lub art. 145 – 149 i 151a ustawy.
Rozdział 5
Zapobieganie występowaniu konfliktów interesów
§ 17. 1. Wewnętrzna struktura organizacyjna towarzystwa powinna zapobiegać powstawaniu
konfliktów interesów, a w przypadku powstania takiego konfliktu zapewnić ochronę interesów
uczestników funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych oraz
klientów towarzystwa przed szkodliwym wpływem tego konfliktu.
2. Przez konflikt interesów rozumie się znane towarzystwu okoliczności mogące
doprowadzić do powstania sprzeczności między interesem towarzystwa lub osoby obowiązanej
a obowiązkiem działania przez towarzystwo w sposób rzetelny, z uwzględnieniem najlepiej
pojętego interesu uczestników funduszu inwestycyjnego lub zbiorczych portfeli papierów
wartościowych oraz klientów towarzystwa, jak również znane towarzystwu okoliczności mogące
doprowadzić do sprzeczności pomiędzy interesami uczestników funduszy inwestycyjnych lub
zbiorczych portfeli papierów wartościowych, lub klientów towarzystwa.
3. Konflikt interesów może powstać w szczególności, gdy:
1) towarzystwo lub osoba obowiązana może uzyskać korzyść lub uniknąć straty wskutek
poniesienia straty lub nieuzyskania korzyści przez co najmniej jednego klienta tego
towarzystwa, fundusz inwestycyjny lub zbiorczy portfel papierów wartościowych;
2) towarzystwo lub osoba obowiązana posiada obiektywny powód, aby preferować klienta,
grupę klientów, fundusz inwestycyjny lub zbiorczy portfel papierów wartościowych
w stosunku do innego klienta, funduszu inwestycyjnego lub zbiorczego portfela papierów
wartościowych;
3) towarzystwo lub osoba obowiązana posiada interes rozbieżny z interesem klienta, funduszu
inwestycyjnego lub zbiorczego portfela papierów wartościowych;
4) towarzystwo lub osoba obowiązana prowadzi taką samą działalność jak działalność
prowadzona przez klienta towarzystwa;
5) towarzystwo lub osoba obowiązana otrzyma od osoby innej niż klient, fundusz inwestycyjny
lub zbiorczy portfel papierów wartościowych korzyść majątkową, inną niż standardowe
prowizje i opłaty, w związku z usługą świadczoną na rzecz klienta lub zarządzaniem
funduszem inwestycyjnym lub zbiorczym portfelem papierów wartościowych.
15

§ 18. 1. Towarzystwo jest obowiązane opracować i wdrożyć regulamin wewnętrzny,
określający sposób postępowania towarzystwa w celu przeciwdziałania powstawaniu konfliktów
interesów, uwzględniający organizację wewnętrzną towarzystwa, jak również rodzaj i zakres
prowadzonej przez towarzystwo działalności. W przypadku towarzystwa, które wchodzi w skład
grupy kapitałowej, regulamin wewnętrzny powinien określać sposób postępowania towarzystwa
w celu przeciwdziałania powstawaniu konfliktów interesów, dostosowany również do struktury
grupy kapitałowej oraz rodzaju działalności innych członków tej grupy kapitałowej.
2. Regulamin zarządzania konfliktami interesów uchwalany jest przez zarząd towarzystwa.
3. Regulamin zarządzania konfliktami interesów powinien określać w szczególności:
1) okoliczności, które w odniesieniu do poszczególnych czynności z zakresu działalności
towarzystwa powodują lub mogą powodować powstanie konfliktu interesów, związanego
z istotnym ryzykiem naruszenia interesów klientów i uczestników funduszu inwestycyjnego
lub zbiorczego portfela papierów wartościowych, oraz
2) sposób zarządzania konfliktami interesów.
4. Sposób zarządzania konfliktami interesów, o ile jest to uzasadnione rodzajem i rozmiarem
prowadzonej działalności oraz poziomem ryzyka naruszenia interesów klientów i uczestników
funduszu inwestycyjnego lub zbiorczego portfela papierów wartościowych, powinien
w szczególności:
1) zapobiegać przepływowi informacji pomiędzy osobami wykonującymi poszczególne
czynności z zakresu działalności towarzystwa, które mogą powodować powstanie konfliktu
interesów, lub zapewniać nadzór nad takim przepływem informacji, jeżeli jest on konieczny;
2) zapewniać nadzór nad osobami wykonującymi czynności w ramach działalności
prowadzonej przez towarzystwo, których interesy są sprzeczne z interesem klientów,
uczestników funduszu inwestycyjnego lub zbiorczego portfela papierów wartościowych lub
które mogą reprezentować interesy sprzeczne z interesem klientów, uczestników funduszu
inwestycyjnego lub zbiorczego portfela papierów wartościowych;
3) zapobiegać istnieniu bezpośrednich zależności wysokości wynagrodzenia osób
wykonujących określone czynności w ramach działalności prowadzonej przez towarzystwo
od wynagrodzenia lub zysków osiąganych przez osoby wykonujące czynności innego
rodzaju, które powodują lub mogłyby spowodować powstanie konfliktu interesów;
4) zapobiegać możliwości wywierania niekorzystnego wpływu na sposób wykonywania przez
osobę obowiązaną czynności w ramach działalności prowadzonej przez towarzystwo;
5) zapobiegać przypadkom jednoczesnego lub następującego bezpośrednio po sobie
wykonywania przez tę samą osobę obowiązaną czynności z zakresu działalności
towarzystwa, jeżeli mogłoby to wywrzeć niekorzystny wpływ na prawidłowe zarządzanie
konfliktami interesów, lub zapewniać nadzór nad takim sposobem wykonywania czynności,
jeżeli jest on konieczny;
6) zapewnić osobom obowiązanym zaangażowanym w wykonywanie działalności towarzystwa
niezależność wykonywania ich czynności;
7) określać zasady zawierania transakcji pomiędzy:
a) funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez towarzystwo,
b) towarzystwem działającym na rachunek własny a zarządzanym przez niego funduszem,
c) towarzystwem działającym na rachunek własny albo zbiorczego portfela papierów
wartościowych a klientami towarzystwa,
d) funduszem zarządzanym przez towarzystwo a klientami towarzystwa,
e) towarzystwem działającym na rachunek własny albo zbiorczego portfela papierów
wartościowych a funduszem zarządzanym przez towarzystwo;
16

8) zapobiegać wykorzystaniu lub ujawnianiu posiadanych informacji przez osoby obowiązane
uczestniczące w wykonywaniu czynności z zakresu działalności towarzystwa, powodujących
lub mogących spowodować powstanie konfliktu interesów, lub osoby obowiązane mające
dostęp do informacji poufnych lub stanowiących tajemnicę zawodową, poprzez:
a) zawieranie transakcji własnych, które:
– stanowią manipulację lub związane są z wykorzystaniem informacji poufnej,
– związane są z ujawnieniem lub wykorzystaniem informacji stanowiącej tajemnicę
zawodową lub
– stanowią naruszenie przepisów regulujących prowadzenie działalności przez
towarzystwo lub fundusze inwestycyjne,
b) doradzanie lub nakłanianie innej osoby do zawarcia transakcji spełniającej warunki
określone w lit. a lub do zawarcia transakcji z wykorzystaniem będących w posiadaniu tej
osoby obowiązanej informacji dotyczących zleceń składanych przez klientów
towarzystwa,
c) ujawnianie innej osobie informacji, których wynikiem jest lub może być podjęcie przez tę
osobę decyzji o zawarciu transakcji, o której mowa w lit. b, lub doradzanie przez tę osobę
lub nakłanianie do zawarcia transakcji, o której mowa w lit. b.
5. Regulamin, o którym mowa w ust. 1, obejmuje także:
1) zasady informowania osób obowiązanych o istniejących ograniczeniach w zawieraniu
transakcji własnych oraz o sposobie postępowania w związku z zawieraniem takich
transakcji przez osoby obowiązane;
2) wymóg informowania towarzystwa przez osoby obowiązane o zawieranych transakcjach
własnych;
3) zasady prowadzenia rejestru zawieranych przez osoby obowiązane transakcji własnych oraz
rejestru zgód udzielonych na zawarcie takich transakcji.
6. Ograniczenia w zawieraniu transakcji własnych nie dotyczą zawieranych przez osoby
obowiązane transakcji własnych lub transakcji na rachunek innych osób, jeżeli:
1) zawierane są przez podmiot prowadzący działalność maklerską, któremu ta osoba
obowiązana zleciła zarządzanie portfelem instrumentów finansowych w sposób wyłączający
ingerencję tej osoby w podejmowane na jej rachunek decyzje inwestycyjne, lub
2) przedmiotem tych transakcji są jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych
lub tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych, o których mowa w art. 2 pkt 9 ustawy.
§ 19. 1. Towarzystwo opracowuje i wdraża procedurę zapobiegającą ujawnieniu lub
wykorzystaniu informacji stanowiących tajemnicę zawodową w celu zapobieżenia
wykorzystywaniu lub ujawnianiu posiadanych informacji przez osoby kierujące działalnością
towarzystwa oraz osoby uczestniczące w świadczeniu usług lub mające dostęp do informacji
stanowiących tajemnicę zawodową.
2. Procedura, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:
1) wskazanie kręgu osób objętych zgodnie z ustawą obowiązkiem zachowania tajemnicy
zawodowej oraz wyraźny zakaz ujawniania danych informacji przez te osoby;
2) wskazanie wyjątków od zakazu przekazywania informacji stanowiących tajemnicę
zawodową;
3) techniczno-organizacyjne zasady postępowania z dokumentami zawierającymi informacje
stanowiące tajemnicę zawodową;
4) sposób i tryb przeprowadzania kontroli w zakresie obowiązku przestrzegania zachowania
tajemnicy zawodowej.
17

§ 20. 1. Towarzystwo jest obowiązane prowadzić rejestr zawieranych przez osoby
obowiązane transakcji własnych oraz rejestr zgód udzielonych na zawarcie takich transakcji.
2. Towarzystwo jest obowiązane prowadzić rejestr rodzajów działalności wykonywanej
przez towarzystwo we własnym imieniu lub wykonywanej przez inny podmiot na rzecz
towarzystwa, w związku z którymi powstał lub może powstać konflikt interesów związany
z istotnym ryzykiem naruszenia interesów klienta, funduszu inwestycyjnego lub uczestników
funduszu inwestycyjnego.
Rozdział 6
Tryb i warunki postępowania towarzystw w kontaktach z klientami na rzecz których
świadczone są usługi
Oddział 1
Przepisy ogólne
§ 21. 1. Towarzystwo na pisemny wniosek klienta profesjonalnego i w zakresie określonym
w tym wniosku może uznać go za klienta detalicznego. Towarzystwo może także uznać klienta
profesjonalnego za klienta detalicznego pomimo braku takiego wniosku.
2. Towarzystwo przed zawarciem umowy o świadczenie usługi z klientem profesjonalnym
informuje go o zasadach traktowania przez towarzystwo klientów profesjonalnych oraz
o przysługującym klientowi prawie do złożenia wniosku o traktowanie go jak klienta
detalicznego.
3. W przypadku uwzględnienia wniosku, o którym mowa w ust. 1, towarzystwo określa
w umowie zawartej z klientem profesjonalnym zakres usług i instrumentów finansowych, na
potrzeby których klient będzie traktowany jak klient detaliczny.
§ 22. W przypadku uznania klienta profesjonalnego za klienta detalicznego stosuje się
odpowiednio przepisy rozporządzenia określające zasady traktowania przez towarzystwo
klientów detalicznych.
§ 23. 1. Towarzystwo na pisemny wniosek podmiotu innego niż określony w § 2 pkt 19
lit. a – m i w zakresie określonym w takim wniosku może uznać go za klienta profesjonalnego,
pod warunkiem że posiada on wiedzę i doświadczenie pozwalające na podejmowanie właściwych
decyzji inwestycyjnych, jak również na właściwą ocenę ryzyka związanego z tymi decyzjami.
Towarzystwo przed uwzględnieniem wniosku jest obowiązane ustalić wiedzę klienta o zasadach
traktowania klientów profesjonalnych przy świadczeniu usług, których żądanie dotyczy.
2. Warunek, o którym mowa w ust. 1, uważa się za zachowany w przypadku, gdy dany
podmiot spełnia co najmniej dwa z poniższych wymogów:
1) zawierał transakcje o wartości co najmniej odpowiadającej w złotych równowartości 50.000
euro każda, na odpowiednim rynku ze średnią częstotliwością co najmniej 10 transakcji na
kwartał w ciągu czterech ostatnich kwartałów;
2) wartość jego portfela instrumentów finansowych, łącznie ze środkami pieniężnymi
wchodzącymi w jego skład, wynosi co najmniej wyrażoną w złotych równowartość 500.000
euro;
3) pracuje lub pracował w sektorze finansowym przez co najmniej rok na stanowisku, które
wymaga wiedzy zawodowej dotyczącej transakcji w zakresie instrumentów finansowych lub
18