Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami, ustawy o niektórych zabezpieczeniach finansowych oraz ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze

zagranicznych postępowań upadłościowych.”
Art. 1 pkt 9) w art. 18 dodaje się ust. 6 i 7 w brzmieniu:
W art. 1 pkt 9 projektu ustawy dodano przepis, który będzie sankcjonował
9
„W przypadku powzięcia przez Prezesa NBP uzasadnionego uprawnienie do występowania przez Prezesa NBP o wskazane informacje i
podejrzenia, e podmiot prowadzi system bez wymaganej zgody, dokumenty, które to uprawnienie NBP wykorzystuje w dotychczasowej praktyce.
podmiot ten jest obowiązany, na ądanie Prezesa NBP, do udzielenia W wyniku tej zmiany Prezes NBP będzie miał mo liwość występowania do
niezbędnych informacji w zakresie objętym odpowiednio art. 17 ust 2 podmiotów, co do których podejrzewa, e prowadzą system, z ądaniem
lub art. 17a ust. 1, w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania ądania.
przedstawienia określonych informacji oraz dokumentów, w wyniku czego
wyeliminowana zostanie mo liwość odmowy ich przedstawienia, co przyczyni się
7. W przypadku, o którym mowa w ust. 6, Prezes NBP mo e ądać do ustalenia, czy dany podmiot prowadzi system płatności czy te nie.
przedstawienia dokumentów, o których mowa odpowiednio w art. 17
ust. 2 lub w art. 17a ust. 1, w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania
ądania.”

Art. 3 pkt „2. Zabezpieczenie odnotowuje się, w zale ności od tego, czy Projektowane brzmienie art. 7 ust. 2 pkt 3 ustawy o niektórych zabezpieczeniach
6 (w
ustanowione jest na:
finansowych nale ało przeredagować, uwzględniając zmiany w ustawie o z dnia
zakresie
29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 Nr 211, poz.
/.../
zmiany
1384).
dotycząc 3) instrumentach finansowych - na rachunku papierów
ej
wartościowych, na innym rachunku, na którym są zapisywane
odnotow niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe
ania
dopuszczone do obrotu zorganizowanego lub w innym systemie
zabezpie rejestracji osób uprawnionych z instrumentów finansowych nie
czenia
będących papierami wartościowymi, prowadzonym przez uprawnione
na
podmioty.”;
instrume
ntach
finansow
ych
Art. 2
Art. 2. W ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i Zmiany przewidziane w art. 22 ust. 1 pkt 4, art. 51 ust. 1 pkt 7 i art. 53 ust. 3
naprawcze (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361, z pó n. zm.) ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze polegają na rozszerzeniu zakresu
wprowadza się następujące zmiany:
podmiotowego tych przepisów równie o podmiot prowadzący system
interoperacyjny niebędący uczestnikiem tego systemu. Zmiany te wynikają z
1)
w art. 22 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
wprowadzenia w dyrektywie definicji systemu interoperacyjnego i wią ącą się z
„4) informację, czy dłu nik jest uczestnikiem podlegającego prawu tym potrzebą uregulowania sytuacji podmiotu prowadzącego system
polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu interoperacyjny niebędącego jednocześnie uczestnikiem tego systemu, stosownie
płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w do zmian, jakie zostały wprowadzone tą dyrektywą do przepisów art. 3-9
rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności dyrektywy 98/26/WE. Przepisy te odnoszą skutki w nich opisane do momentu
rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku wprowadzenia zleceń do systemu, ich kompensacji w systemie, bąd do momentu
papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami nieodwołalności zlecenia w systemie. Dla ustalenia tych momentów w prawie
(Dz. U. z 2010 r. Nr 112, poz. 743) lub niebędącym uczestnikiem polskim, równie w odniesieniu do podmiotu prowadzącego system
podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej interoperacyjny niebędący jego uczestnikiem, niezbędne jest ich wskazanie na
ustawy;”;
podstawie proponowanych przepisów art. 22 ust. 1 pkt 4, art. 51 ust. 1 pkt 7
ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Nale y równie dokonać w tym
2)
w art. 51 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
zakresie odpowiedniego uzupełnienia odnoszącego się do momentu doręczenia
postanowienia o ogłoszeniu upadłości Prezesowi NBP, o którym mowa w art. 53
„7) oznacza godzinę wydania postanowienia, je eli upadły jest ust. 3 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze. Dodatkowo, poprzez stosowną
uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego zmianę w art. 22 ust. 1 pkt 4 oraz art. 53 ust. 3 ustawy – Prawo upadłościowe i
państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku naprawcze, poszerzono obowiązek informacyjny wobec uczestnika systemu
papierów wartościowych w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych podlegających prawu
22 ust. 1 pkt 4, lub niebędącym uczestnikiem podmiotem innego państwa członkowskiego. Pozwoli to na niezwłoczne poinformowanie
prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy.”;
odpowiednich władz tego państwa o ogłoszeniu upadłości wobec takiego
3)
w art. 53 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
podmiotu.
„3. Je eli upadły jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu W art. 2 pkt 4 projektu ustawy proponuje się dokonanie zmiany art. 67 ustawy –
lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub Prawo upadłościowe i naprawcze, w wyniku których nastąpi transpozycja regulacji
systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy, zawartych w zmienionym przez dyrektywę 2009/44/WE art. 9 ust. 1 dyrektywy
o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 4, lub niebędącym uczestnikiem 98/26/WE. W wyniku tej zmiany dodano, i zabezpieczenie ustanowione w
podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej związku z systemem (w tym w związku z systemem interoperacyjnym) nie
ustawy, postanowienie o ogłoszeniu upadłości doręcza się tak e wchodzi do masy upadłości w razie ogłoszenia upadłości uczestnika systemu (w
Prezesowi Narodowego Banku Polskiego, po uprzednim
tym interoperacyjnego), operatora systemu interoperacyjnego niebędącego
powiadomieniu go o godzinie wydania postanowienia o ogłoszeniu jednocześnie uczestnikiem prowadzonego przez siebie systemu, a tak e
upadłości.”;
jakiejkolwiek osoby trzeciej, która takie zabezpieczenie ustanowiła. Ponadto
dokonano zmian redakcyjnych mających na celu poprawę czytelności przepisu.
4)
art. 67 otrzymuje brzmienie:
W art. 2 pkt 5 projektu ustawy proponuje się dokonanie zmiany art. 77 ust. 4
„Art. 67. 1. Z zastrze eniem art. 12 ustawy, o której mowa w art. 22 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, polegającej na rozszerzeniu katalogu
ust. 1 pkt 4, przedmiot zabezpieczenia ustanowionego w związku z wyłączeń od zasady przewidzianej w art. 77 ust. 1, stanowiącej, i niewa ne są
uczestnictwem w systemie płatności lub systemie rozrachunku czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości,
papierów wartościowych w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. wobec którego upadły utracił prawo zarządu. Katalog przedmiotów, które nie
22 ust. 1 pkt 4, na rzecz podmiotu prowadzącego ten system lub na wchodzą do masy upadłości, rozszerzono o zabezpieczenia ustanowione przez
rzecz uczestnika tego systemu, nie wchodzi do masy upadłości:
upadłego będącego uczestnikiem systemu na rzecz innego uczestnika systemu w
1) uczestnika tego systemu lub uczestnika współpracującego z nim związku z jego uczestniczeniem w systemie lub na rzecz Narodowego Banku
systemu interoperacyjnego, który ustanowił to zabezpieczenie,
Polskiego, banku centralnego innego państwa lub Europejskiego Banku
Centralnego, z którymi ten upadły dokonywał operacji.
2) niebędącego uczestnikiem podmiotu prowadzącego system
interoperacyjny współpracujący z tym systemem,
W dyrektywie zakres podmiotowy regulacji dotyczących skutków ogłoszenia
upadłości rozszerzono o podmiot prowadzący system interoperacyjny, który nie
3) jakiegokolwiek innego podmiotu, który ustanowił to zabezpieczenie jest uczestnikiem. W art. 1 pkt 7 projektu ustawy dotyczącym zmiany art. 7 ustawy
- w razie ogłoszenia upadłości któregokolwiek z nich.
o ostateczności rozrachunku, który reguluje moment powstania skutków
ogłoszenia upadłości, dodano odesłanie umo liwiające stosowanie wprost
2. Z zastrze eniem art. 12 ustawy, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt odpowiednich przepisów ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, a tak e
4, przedmiot zabezpieczenia ustanowionego na rzecz Narodowego przewidziano mo liwość odpowiedniego zastosowania przepisów ustawy - Prawo
Banku Polskiego, banku centralnego innego państwa członkowskiego upadłościowe i naprawcze do niebędącego uczestnikiem podmiotu prowadzącego
w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 4, lub system interoperacyjny. Ponadto, zakres podmiotowy tego przepisu w jego
Europejskiego Banku Centralnego, przez podmiot dokonujący obecnym brzmieniu obejmuje uczestnika krajowego, czyli uczestnika systemu
operacji z tymi bankami lub przez jakikolwiek inny podmiot, nie płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych, który ma siedzibę na
wchodzi do masy upadłości w razie ogłoszenia upadłości terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Natomiast w zaproponowanym w projekcie
któregokolwiek z nich.
ustawy nowym brzmieniu tego przepisu zastąpiono termin „uczestnik krajowy”
3. Prawa podmiotu, na rzecz którego zostało ustanowione terminem „uczestnik systemu”. W wyniku tej zmiany nastąpi rozciągnięcie ww.
regulacji dotyczącej momentu powstania skutków ogłoszenia upadłości tak e na
zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1 lub ust. 2, do zaspokojenia nie mających siedziby na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej uczestników
się z tego zabezpieczenia nie ogranicza ogłoszenie upadłości systemów płatności, które podlegają prawu polskiemu. W art. 1 pkt 8 projektu
podmiotu, który ustanowił to zabezpieczenie.”;
ustawy wprowadzono tak e przepis (art. 15a ustawy o ostateczności rozrachunku)
umo liwiający odpowiednie stosowanie przepisów art. 66, art. 67, art. 80 oraz art.
5)
w art. 77 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
135 - 137 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze do niebędącego
„4. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do ustanowienia zabezpieczenia uczestnikiem podmiotu prowadzącego system interoperacyjny.
finansowego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o W obecnym stanie prawnym art. 80 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze
niektórych zabezpieczeniach finansowych (Dz. U. Nr 91, poz. 871, z
3
reguluje wpływ ogłoszenia upadłości uczestnika systemu płatności lub systemu
pó n. zm. )), je eli zawarcie umowy lub ustanowienie zabezpieczenia rozrachunku papierów wartościowych na mo liwość wykorzystania środków
finansowego nastąpiło w dniu ogłoszenia upadłości, a uprawniony z pienię nych i papierów wartościowych dostępnych na rachunku rozliczeniowym
zabezpieczenia wyka e, e nie wiedział i przy zachowaniu nale ytej oraz papierów wartościowych zapisanych na rachunku rozliczeniowym
staranności nie mógł wiedzieć o wszczęciu postępowania stanowiących zabezpieczenie kredytu uzyskanego w ramach systemu, o ile kredyt
upadłościowego. Przepisu ust. 1 nie stosuje się równie do taki mo e być udostępniony w ramach istniejącej umowy do wykonania jego
zabezpieczeń, o których mowa w art. 67.”;
zobowiązań wynikających ze zleceń rozrachunku, wprowadzonych do systemu
6) art. 80 otrzymuje brzmienie:
najpó niej w dniu ogłoszenia upadłości. Art. 137 ustawy - Prawo upadłościowe i
naprawcze obejmuje ochroną jedynie zlecenia, które zostały wprowadzone do
„Art. 80. 1. Ogłoszenie upadłości uczestnika systemu płatności lub systemu oraz zostały wykonane w dniu ogłoszenia upadłości, a agent
systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy, rozrachunkowy, partner centralny lub izba rozliczeniowa wyka ą, i po terminie
o której mowa w art. 22 ust. 1 pkt 4, bez względu na to, czy rozrachunku nie wiedzieli ani nie mogli wiedzieć o ogłoszeniu upadłości. W
orzeczone zostało z mo liwością zawarcia układu, czy w celu dotychczasowym stanie prawnym określenie dnia, z którym związane są
likwidacji majątku, nie wstrzymuje mo liwości wykorzystania:
określone skutki w postępowaniu upadłościowym, a tym samym dla masy
1)
środków pienię nych i instrumentów finansowych w rozumieniu upadłości, ograniczone jest do dnia ogłoszenia upadłości.
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi W art. 2 pkt 6 projektu ustawy, w ślad za regulacją zawartą w dyrektywie,
(Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i wprowadza się termin „dzień roboczy systemu” (art. 80 ust. 2 ustawy – Prawo
Nr 131, poz. 763), zgromadzonych i zapisanych na jego rachunku upadłościowe i naprawcze), który oznacza okres obejmujący cały cykl pracy
rozliczeniowym, nieobcią onych prawem rzeczowym na rzecz osób systemu, w trakcie którego wykonywane są rozliczenia lub rozrachunki. Ramy
trzecich,
czasowe dnia roboczego systemu, w trakcie których dochodzi do realizacji zleceń,
2) instrumentów finansowych zapisanych na rachunku
mogą wykraczać poza ramy dnia kalendarzowego, w związku z czym dzień
rozliczeniowym upadłego, jako przedmiot zabezpieczenia kredytu roboczy systemu mo e się zaczynać i kończyć w następujących po sobie dniach
uzyskanego w ramach systemu płatności lub systemu rozrachunku kalendarzowych, o ile podmiot prowadzący system określi tak cykl wykonywania
papierów wartościowych, je eli kredyt taki mo e być udostępniony w zleceń w zasadach funkcjonowania systemu. W wyniku przyjęcia rozwiązania, w
ramach istniejącej umowy o kredyt
ramach którego dzień roboczy systemu będzie rozpoczynał się w dniu ogłoszenia
upadłości i mo e zakończyć się w następującym po nim dniu kalendarzowym,
- w celu wykonania zobowiązań upadłego wynikających ze zleceń nastąpi wyeliminowanie potencjalnych niejednoznaczności interpretacyjnych
rozrachunku wprowadzonych do systemu najpó niej w dniu związanych z terminem ”dzień” (w którym jest ogłoszona upadłość), zawartym
roboczym systemu rozpoczynającym się w dniu, w którym została obecnie w art. 80 oraz art. 137 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze.
ogłoszona upadłość.
Spowoduje to usunięcie ryzyka związanego z niejednoznacznym statusem zleceń
2. Za dzień roboczy systemu uznaje się określony przez zasady wprowadzonych do systemu w dniu ogłoszenia upadłości zleceniodawcy, a
funkcjonowania systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów „nieprzetworzonych” przez system do końca tego dnia kalendarzowego oraz
wartościowych w rozumieniu ustawy, o której mowa w art. 22 ust. 1 umo liwi wykorzystanie środków majątkowych upadłego, o których mowa w art.
pkt 4, cykl wykonywania zleceń, w trakcie którego dokonywane są 80 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, w celu wykonania jego zobowiązań
rozliczenia lub rozrachunki oraz występują inne operacje z tym wynikających ze zleceń rozrachunku wprowadzonych do systemu najpó niej w
związane; dzień ten mo e rozpoczynać się i kończyć w dniu roboczym systemu rozpoczynającym się w dniu ogłoszenia upadłości.
Wprowadzenie tego terminu nie nało y na podmioty prowadzące systemy nowych
następujących po sobie dniach kalendarzowych.”;
obowiązków, poniewa zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy o ostateczności
rozrachunku podmiot zamierzający prowadzić system wśród zasad jego
7)
art.135 otrzymuje brzmienie:
funkcjonowania musi określić m.in. moment wprowadzenia zlecenia do systemu
„Art. 135. Przepisów umo liwiających zaskar anie czynności oraz zasady przekazywania, wprowadzania i wykonywania zleceń rozrachunku,
prawnych lub określających bezskuteczność czynności prawnych przez co faktycznie określa ramy czasowe funkcjonowania systemu.
dokonanych przez upadłego nie stosuje się do kompensowania i jego Ponadto w art. 2 pkt 6 projektu ustawy proponuje się tak e dokonanie zmian w
wyników, dokonanego zgodnie z art. 136 lub art. 137.”;
art. 80 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze polegających na rozszerzeniu
8)
art. 137 otrzymuje brzmienie:
katalogu przedmiotów, które mogą zostać wykorzystane w celu wykonania
zobowiązań upadłego uczestnika systemu płatności lub systemu rozrachunku
„Art. 137. Je eli zlecenie rozrachunku, o którym mowa w art. 136, papierów wartościowych. Katalog tych przedmiotów rozszerzono z papierów
zostało wprowadzone do systemu po ogłoszeniu upadłości i jest wartościowych na całość instrumentów finansowych znajdujących się na rachunku
wykonane w dniu roboczym systemu w rozumieniu art. 80 ust. 2, rozliczeniowym upadłego. Dodatkowo w art. 137 ustawy - Prawo upadłościowe i
rozpoczynającym się w dniu, w którym została ogłoszona upadłość, naprawcze proponuje się dokonanie odpowiednich zmian przewidzianych w
skutki prawne wynikające z jego wprowadzenia do systemu są dyrektywie (art. 1 pkt 6 lit. a), polegających na określeniu momentu, od którego
niepodwa alne i wią ące dla osób trzecich jedynie wtedy, gdy zlecenie rozrachunku podmiotu, którego upadłość została ogłoszona, korzysta z
podmiot prowadzący system wyka e, e w momencie, w którym ochrony prawnej, czyli od momentu, w którym zlecenia stały się nieodwołalne
zgodnie z zasadami funkcjonowania tego systemu zlecenie to stało zgodnie z zasadami działania tego systemu.
się nieodwołalne, nie wiedział ani nie mógł wiedzieć o ogłoszeniu
upadłości.”;
Zmianie ulec powinno tak e brzmienie art. 135 ustawy - Prawo upadłościowe i
naprawcze, (art. 2 pkt 7 projektu ustawy), z uwagi na konieczność dokonania
9)
w art. 498 w ust. 4 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
transpozycji art. 3 ust 2 dyrektywy 98/26/WE, w wyniku której zagwarantowano
„2) uprawnienie
do
wycofania
środków pienię nych, wierzytelności skuteczność i niepodwa alność umów zawartych w ramach systemów płatności i
kredytowych lub instrumentów finansowych jako zabezpieczenia, w rozrachunku papierów wartościowych. Przepis ten w nowym brzmieniu ma na celu
zamian za opłatę z tytułu zastąpienia lub zmiany takiego wyłączenie tych regulacji, które umo liwiałyby podwa enie wa ności i
zabezpieczenia”
skuteczności prawnej umów zawartych w ramach systemów przed ogłoszeniem
upadłości i zapewnienie ochrony prawnej tym umowom, chocia wprowadzenie

zlecenia do systemu i wynik kompensowania nastąpiły ju po ogłoszeniu

upadłości uczestnika systemu. Zmienia on ogólną zasadę postępowania
upadłościowego, zgodnie z którą z chwilą ogłoszenia upadłości cały majątek

upadłego staje się masą upadłości, która słu y zaspokojeniu wierzycieli (art. 61

ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze).

Zmiana w art. 498 ust. 4 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze polega na
uwzględnieniu wierzytelności kredytowej wśród przedmiotów, na których mo e
być ustanowione zabezpieczenie finansowe i wobec których uprawnienia
uprawnionego z zabezpieczenia finansowego, pomimo wszczęcia postępowania
naprawczego, nie zostają ograniczone.


1) w wypadku projektu usuwającego naruszenie Komisji należy wpisać nr naruszenia, zaś w wypadku wykonywania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości (czy to w trybie
prejudycjalnym czy skargowym) należy podać datę wyroku i sygnaturę sprawy
2) tabelę zbieżności dla przepisów Unii Europejskiej można wygenerować przy pomocy systemu e-step (www.e-step.pl/urzednik). W wypadku konieczności dodania uzasadnienia dla
przekroczenia minimum europejskiego należy dodać odpowiednią kolumnę
3) w tej części należy wskazać przepisy dyrektywy, decyzji ramowej, przepisy prawa UE, których naruszenie wskazała Komisja lub których wykładni dokonał Trybunał
Sprawiedliwości
4) w tej części należy wskazać wszystkie przepisy projektu aktu prawnego, które nie zostały wymienione w pierwszej części tabeli. Ze względu na konieczność ograniczenia
projektów implementujących prawo UE do przepisów wyłącznie i ściśle dostosowawczych przepisy wykraczające poza ten zakres powinny mieć charakter wyjątkowy i być
opatrzone uzasadnieniem konieczności ich wprowadzenia .
(*) jeżeli do wdrożenia danego przepisu UE potrzebne jest oprócz przepisu przenoszącego treść, także wprowadzenie przepisów zapewniających stosowanie (np. przepisy
proceduralne, przepisy karne itp.), w tabeli powinny znaleźć się wszystkie te przepisy wraz z oznaczeniem ich jednostek redakcyjnych
(**) w wypadku wprowadzenia przepisów, które przekraczają minimum ustanowione przepisami UE (o ile jest to dopuszczalne) konieczne jest uzasadnienie zastosowania takiej
normy