Poselski projekt ustawy o spółdzielniach

Ustawa o spółdzielniach projekt
45
c) wyłącza się szczególną ochronę stosunku pracy członków rady nadzorczej, z
wyjątkiem spółdzielni pracy,
d) przyjmuje się rozwiązanie, że członkom rady nadzorczej, podobnie jak obecnie
członkom walnego zgromadzenia, udziela się absolutorium, a walne zgromadzenie może
odwołać tych członków rady, którym nie udzieliło absolutorium, niezależnie od tego, który
organ zgodnie z postanowieniami statutu wybiera członków rady (art. 41 ust. 9).
12. W przepisach dotyczących zarządu proponuje się w szczególności zmianę
polegającą na poprawieniu niefortunnie sformułowanych obecnych przepisów o składaniu
oświadczeń woli przez spółdzielnię o zarządzie jednoosobowym i o pełnomocnikach
spółdzielni (art. 48).
13. W przepisach wspólnych o radzie, zarządzie i likwidatorze proponuje się w
szczególności następujące zmiany:
a) przewiduje się możliwość określenia w statucie wymagania, jakie powinna spełniać
osoba wchodząca w skład rady lub zarządu (art. 49),
b) określa się wymagania podmiotowe przedstawicieli na zebranie przedstawicieli,
członków rady lub zarządu (art. 50),
c) rozszerza się i precyzuje zakazy dotyczące jednoczesnego pełnienia określonych
funkcji w spółdzielni (art. 51),
d) obok zakazów antykonkurencyjnych wprowadza się zakazy antykorupcyjne (art.
52),
e) precyzuje się zasady odpowiedzialności członków rady lub zarządu za szkody
wyrządzone spółdzielni (art. 54).
14. Precyzuje się zasady zwoływania zebrań grup członkowskich, podejmowania
przez nie uchwał oraz zaskarżania takich uchwał (art. 55 i 56).
15. Przepisy o gospodarce spółdzielni (art. 67 - 90 Prawa spółdzielczego) zostały
zasadniczo zmienione w 1994 r. Są one nie tylko dostosowane do ogólnie obowiązujących
przepisów w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej (zwłaszcza do ustawy o
rachunkowości oraz do ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie), ale przede
wszystkim realizują postulat, że członkom spółdzielni powinna przysługiwać możliwie jak
największa swoboda w zakresie określenia sposobu podziału nadwyżki bilansowej. W tej
sytuacji nie byłaby obecnie uzasadniona ich dalsza modyfikacja (art. 57-64 projektu).
16. Przepisy o lustracji spółdzielni są w znacznym stopniu wzorowane na
propozycjach przedstawionych w projekcie poselskim ustawy o zmianie ustawy - Prawo
spółdzielcze, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy o biegłych rewidentach i

Ustawa o spółdzielniach projekt
46
ich samorządzie (druk sejmowy Sejmu V kadencji nr 2510). Zmiany w stosunku do regulacji
obecnie obowiązującej polegają głównie na tym, że lustracja będzie wykonywana przez
lustratorów, wyznaczanych przez radę nadzorczą spółdzielni, którym uprawnienia będzie
nadawać Komisja Nadzoru Lustracyjnego przy Krajowej Radzie Spółdzielczej. W skład tej
Komisji będzie wchodzić 21 członków, w tym 6 powoływanych przez Krajową Radę
Spółdzielczą oraz po trzech powołanych przez Ministra Sprawiedliwości i ministrów
właściwych do spraw gospodarki, transportu, budownictwa i gospodarki morskiej, instytucji
finansowych i rolnictwa.
17. Przepisy o łączeniu się spółdzielni nie zawierają istotnych zmian w porównaniu z
obecnie obowiązującym prawem spółdzielczym. Utrzymuje się mianowicie dotychczasową
konstrukcję połączenia spółdzielni jako przejęcia (inkorporacji) jednej spółdzielni przez
drugą. W związku z zasadniczymi wątpliwościami dotyczącymi celowości określania „daty
połączenia” i „dnia połączenia” (art. 97 pkt 3 oraz art. 98 § 1 i 2 Prawa spółdzielczego)
proponuje się skreślenie stosownych regulacji w tym zakresie.
18. W przepisach o podziale spółdzielni nie proponuje się żadnych istotnych zmian.
Takie zmiany zostały bowiem już wprowadzone przez ustawę o spółdzielniach
mieszkaniowych (art. 108 i 108a Prawa spółdzielczego oraz art. 81 i 82 projektu).
19. Również przepisy obowiązującego Prawa spółdzielczego o likwidacji spółdzielni
nie wymagają obecnie istotnych zmian, skoro budzący szczególne wątpliwości art. 125 § 5
Prawa spółdzielczego, dotyczący problemu podzielności majątku likwidowanej spółdzielni,
został już zmieniony przez ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych (zob. art. 98 § 5-8
projektu). Proponuje się natomiast, podobnie jak w Kodeksie spółek handlowych, pominięcie
w projekcie ustawy szczególnych przepisów dotyczących upadłości spółdzielni, wychodząc z
założenia, że problematyka upadłości spółdzielni powinna być regulowana wyłącznie przez
przepisy prawa upadłościowego i naprawczego.
20. Obowiązujące przepisy o związkach spółdzielczych nie wymagają większych
zmian. Utrzymuje się zatem w szczególności zasadę fakultatywnego zrzeszania się spółdzielni
w takich związkach oraz możliwość tworzenia tzw. jednoramiennych związków
spółdzielczych jako związków rewizyjnych.
21. Zdecydowanie wadliwe są przepisy Prawa spółdzielczego o Krajowym
Samorządzie Spółdzielczym (art. 258 - 266), obejmującym zwoływany co 4 lata Kongres
Spółdzielczości oraz Krajową Radę Spółdzielczą. Wspomniana ocena odnosi się przy tym
zarówno do samej koncepcji Krajowego Samorządu Spółdzielczego, jak i do nieudanej pod
względem legislacyjnym konstrukcji obowiązujących przepisów. W szczególności

Ustawa o spółdzielniach projekt
47
nieprawidłowe jest rozwiązanie, że Krajowa Rada Spółdzielcza, reprezentująca polski ruch
spółdzielczy w kraju i za granicą, nie ma charakteru korporacyjnego, skoro nikogo nie
zrzesza. Zdecydowanie bardziej poprawna jest proponowana w projekcie ustawy koncepcja
Rady Spółdzielczej jako organizacji korporacyjnej, utworzonej stosownie do szóstej zasady
spółdzielczej Międzynarodowego Związku Spółdzielczego. Koncepcja ta zakłada, że
wszystkie spółdzielnie działające w Polsce byłyby zrzeszone w Krajowej Radzie
Spółdzielczej.
22. Projekt ustawy zawiera, podobnie jak obecnie obowiązujące Prawo spółdzielcze,
przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej członków zarządów, rad nadzorczych i
likwidatorów spółdzielni.

Projektowana ustawa nie spowoduje żadnych skutków finansowych dla budżetu
Państwa oraz pozostaje bez związku z prawem europejskim.



Warszawa, 20 kwietnia 2012 r.
BAS–WAPEiM–949/12

Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
poselskiego projektu ustawy o spółdzielniach (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Lidia Staroń)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 r. – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32) sporządza się
następującą opinię:


I.
Przedmiot projektu ustawy

Poselski projekt ustawy o spółdzielniach przewiduje kompleksową
regulację dotyczącą spółdzielni. Projekt definiuje pojęcie spółdzielni, reguluje
założenie i statut spółdzielni, członkostwo w spółdzielni (jego powstanie i
ustanie), prawa i obowiązki członków, określa organy spółdzielni, ich zadania i
zasady działania. Projekt reguluje również gospodarkę spółdzielni, lustrację (w
tym wymagania, jakie musi spełnić kandydat na lustratora i obowiązki
lustratorów), przekształcenia organizacyjne spółdzielni (łączenie spółdzielni,
podział spółdzielni, likwidację spółdzielni), związki spółdzielcze i Krajową
Radę Spółdzielczą. Projekt zawiera przepisy karne i przejściowe.

Ponadto, projekt przewiduje zmiany w następujących ustawach:
 z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188,
poz. 1848, ze zm.),
 z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 979, ze
zm.),
 z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.
U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, ze zm.),
 z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.
U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, ze zm.),
 z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
kredytowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2, ze zm.),
 z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721),
 z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz.
665, ze zm.),
 z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich
zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz. U. Nr 119, poz. 1252, ze
zm.),
 z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z
2003 r. Nr 119, poz. 1116, ze zm.),
 z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. Nr 94, poz.
651, ze zm.),
 z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej (Dz. U. Nr 149, poz.
1077, ze zm.).
Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r.

II.
Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem

II.1. Zgodnie z art. 45 ust. 1 i 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej, zapewnia się swobodę przepływu pracowników wewnątrz Unii.
Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze względu na
przynależność państwową między pracownikami państw członkowskich w
zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy.
Rozwinięciem regulacji traktatowej jest rozporządzenie Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie
swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz. Urz. UE L 141 z
27.5.2011 r., s. 1). Rozporządzenie (art. 3 ust. 1) zakazuje stosowania przepisów
ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych państwa członkowskiego,
jeżeli:
a) ograniczają lub uzależniają one od spełnienia warunków, które nie
dotyczą obywateli tego państwa, oferowanie pracy i ubieganie się o nią, dostęp
do zatrudnienia i jego wykonywanie przez cudzoziemców lub
b) mimo,
iż mają zastosowanie bez względu na przynależność
państwową, ich wyłącznym lub głównym celem lub skutkiem jest
niedopuszczanie obywateli innych państw członkowskich do oferowanego
miejsca pracy.
Powyższe zakazy, przewidziane w rozporządzeniu, nie dotyczą warunków
odnoszących się do znajomości języków wymaganej ze względu na charakter
oferowanego miejsca pracy.

II.2. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1435/2003 z dnia 22 lipca 2003 r.
w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (SCE) (Dz. Urz. UE L 207
z 18.8.2003 r., s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdział 17, tom 1,
s. 280) reguluje zasady tworzenia i działania spółdzielni europejskich.
Uzupełnieniem regulacji zawartej w rozporządzeniu jest, na gruncie prawa
krajowego, ustawa o spółdzielni europejskiej.


2