Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw

– 55 –
8. Wyłożeniu, o którym mowa w art. 17 pkt 9 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą, podlega projekt uchwały, o której mowa w ust. 1, wraz z
projektem ujednoliconego tekstu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
chyba że uchyleniu podlega plan miejscowy w całości.
9. W terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie uchwały, o której mowa w ust. 1,
wójt, burmistrz albo prezydent miasta opracuje, obejmujący część tekstową i graficzną,
projekt tekstu jednolitego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, którego
przepisy zostały uchylone.
10. Tekst jednolity miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, którego
przepisy zostały uchylone, obejmujący część tekstową i graficzną, o której mowa w ust. 7,
ogłasza rada gminy nie później niż po upływie 14 dni od dnia opracowania projektu tekstu
jednolitego, o którym mowa w ust. 9.
Art. 12. Prezes Rady Ministrów i właściwi ministrowie, w drodze rozporządzenia, mogą
znieść, istniejące przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, strefy ochronne dotyczące
terenów zamkniętych lub strefy utworzone ze względu na bezpieczeństwo lub obronność
państwa, mając na uwadze potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa oraz
zapewnienie prawidłowego funkcjonowania terenów zamkniętych.
Art. 13. 1. Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i
zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa dostosuje skład Głównej Komisji
Urbanistyczno-Architektonicznej do wymagań określonych w art. 8 ustawy zmienianej w
art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w okresie 18 miesięcy do dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy.
2. Marszałek województwa dostosuje skład wojewódzkiej komisji urbanistyczno-
-architektonicznej do wymagań określonych w art. 8 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu
nadanym niniejszą ustawą, w okresie 12 miesięcy do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
3. Starosta dostosuje skład powiatowej komisji urbanistyczno-architektonicznej do
wymagań określonych w art. 8 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą
ustawą, w okresie 6 miesięcy do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
4. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta dostosuje skład gminnej komisji
urbanistyczno-architektonicznej do wymagań określonych w art. 8 ustawy zmienianej w art. 1
w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w okresie 6 miesięcy do dnia wejścia w życie
niniejszej ustawy.
– 56 –
Art. 14. 1. Przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 10 ust. 4 i art. 16 ust. 2
ustawy zmienianej w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów
wykonawczych wydanych na podstawie art. 10 ust. 4 i art. 16 ust. 2 ustawy zmienianej w art.
1.
2. Przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 61 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 1
zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie
art. 61 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie
dłużej niż przez 18 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 15. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z
wyjątkiem art. 1 pkt 36–41, które wchodzą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia
ogłoszenia.
UZASADNIENIE
I. Wprowadzenie
Podstawa i założenia wyjściowe proponowanych zmian ustawy
Zmiany wprowadzane niniejszym projektem stanowią realizację ustawowego obowiązku
Ministra Infrastruktury i Rozwoju, który – zgodnie z art. 47a ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (dalej „ustawa”) – dokonuje, w zakresie kształtowania ładu
przestrzennego, przeglądu i analizy zasad, sposobu, a także warunków funkcjonowania
instytucji, procedur i instrumentów, oraz przedkłada Radzie Ministrów propozycje zmian,
uwzględniając w szczególności koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju. Ponieważ
przekształcenia systemowe w obszarze planowania przestrzennego wymagać będą kilku lat,
przyjęto etapowe, ewolucyjne podejście do zmian w systemie planowania, a niniejsza
nowelizacja ustawy (dalej „projekt ustawy”)jest pierwszym etapem planowanych zmian. Jak
wskazują dotychczasowe analizy, konieczne jest już w ciągu najbliższego roku wprowadzenie
doraźnych zmian odnoszących się do zagadnień wymagających najpilniejszej interwencji.
Zidentyfikowano je jako najpilniejsze, ze względu na niekorzystne przestrzenne (np.
rozproszenie zabudowy), gospodarcze (np. wysokie koszty budowy infrastruktury) i
społeczne (tj. brak infrastruktury społecznej, konflikty związane z brakiem akceptacji dla
ustaleń aktów planistycznych) skutki obecnie obowiązujących przepisów ustawy.
Ustawa jest podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienia planowania i
zagospodarowania przestrzennego. Projekt ustawy jest odpowiedzią na potrzebę dokonania
szybkich zmian, nieobejmujących zmian systemowych, lecz rozwiązujących najpilniejsze
problemy związane z funkcjonowaniem ustawy, a jednocześnie niepowodujących po stronie
gminy dodatkowych obciążeń.
Proponowane rozwiązania mają również na celu uściślenie przepisów, w sposób
umożliwiający gminom prowadzenie bardziej racjonalnej gospodarki przestrzennej na swoim
obszarze.
Założone etapowe dokonywanie zmian prawnych powinno sprzyjać łatwiejszemu ich
wprowadzaniu, co będzie zapobiegało okresowemu obniżeniu sprawności administracji
publicznej szczebla podstawowego.
Diagnoza stanu przestrzeni
Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 13 grudnia 2011 r. Koncepcja Przestrzennego
Zagospodarowania Kraju 2030, w obszernej analizie problemów gospodarki przestrzennej
wskazuje na szereg problemów, między innymi postępującą chaotyczną suburbanizację i jej
negatywne konsekwencje gospodarcze i społeczne – zarówno w wymiarze indywidualnym,
jak i dla ogółu społeczeństwa, a także kwestię jakości planowania przestrzennego.
Proces niekontrolowanego rozprzestrzeniania się zabudowy znacznie przyczynia się do
degradacji ładu przestrzennego oraz stanowi zagrożenie dla zachowania ciągłości przestrzeni
miejskiej. Jest wyrazem niegospodarnego wykorzystania przestrzeni – dobra ograniczonego, i
w efekcie znacząco utrudnia przyszłe racjonalne jej wykorzystanie na potrzebne
przedsięwzięcia. Zjawisko żywiołowej, chaotycznej ekspansji zabudowy mieszkaniowej na
tereny wiejskie i obszary przyrodnicze wywołuje obniżenie atrakcyjności obszarów
zurbanizowanych, wyludnianie się obszarów centralnych miast, a często również powoduje
destrukcję systemów ekologicznych lub obniżenie walorów przyrodniczych i krajobrazowych
na terenach zajmowanych pod nową „urbanizację”. Rozproszona zabudowa podmiejska
charakteryzuje się stosunkowo niską gęstością zabudowy i monofunkcyjnością obszaru
(funkcja mieszkaniowa), przy częstym braku odpowiedniej infrastruktury społecznej i
transportowej, co generuje zwiększenie indywidualnego ruchu samochodowego. W efekcie
końcowym chaotyczna suburbanizacja jest zaprzeczeniem zasady zrównoważonego rozwoju.
Koszty związane z „rozlewaniem się” zabudowy, ponoszone przez wspólnoty samorządowe,
związane z koniecznością realizacji i utrzymania niezbędnej infrastruktury, prowadzą do
narastania deficytu w finansach publicznych. Chaotyczna i rozproszona zabudowa oznacza
wyższe koszty budowy i eksploatacji dróg, sieci kanalizacyjnych, wodociągowych,
gazowych, ciepłowniczych, energetycznych, telekomunikacyjnych i oświetleniowych.
Ponadto nadmiernie rozproszona zabudowa wymaga utrzymania nieracjonalnie dużej liczby
małych szkół, przedszkoli czy ośrodków zdrowia, w których koszty jednostkowe są wyższe
niż w większych placówkach, ze względu na mało efektywne wykorzystanie budynków,
sprzętu i personelu. W ramach kosztów chaotycznej suburbanizacji należy także pamiętać o
kosztach społecznych, tj. kosztach ponoszonych przez jednostki, a związanych z kosztem i
czasem dojazdów do pracy, kosztami utrzymania samochodów związanymi z brakiem
dostępu na takich obszarach do sprawnie funkcjonującej komunikacji publicznej czy kosztami
związanymi z utrudnieniem w korzystaniu z infrastruktury społeczno-kulturalnej, która z
2

zasady jest zlokalizowana w centrach miast (kina, teatry, muzea, sale koncertowe czy
restauracje), co prowadzi do społecznej alienacji mieszkańców suburbi.
Jednym z elementów przyczyniających się do nadmiernego rozpraszania się zabudowy jest
powszechna realizacja inwestycji na podstawie decyzji administracyjnych (decyzja o
warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu), na obszarach, na których nie obowiązuje
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (dalej „plan miejscowy”). Brak
ustawowego obowiązku zgodności tak lokalizowanych inwestycji z polityką przestrzenną
gminy i brak odpowiednio precyzyjnych regulacji dotyczących tego procesu jest również
powodem powstawania konfliktów przestrzennych i społecznych.
Podkreślić należy, iż inwestycje są realizowane na terenach nieobjętych planami
miejscowymi, mimo że obecnie daje się zaobserwować zbyt dużą liczbę terenów wskazanych
pod zabudowę w planach miejscowych, co jest związane z wielokrotnie przeszacowanym
bilansem potrzeb terenowych dla budownictwa mieszkaniowego. Konsekwencją tych decyzji
jest konieczność wykupu przez gminę gruntów pod drogi publiczne, budowa infrastruktury
technicznej dla obsługi tych terenów i związane z tym bardzo wysokie koszty. Brak
możliwości finansowania przez gminy skutków uchwalenia planów miejscowych powoduje,
że tereny – w planie budowlane – nie spełniają wymogów, jakim powinny odpowiadać tereny
przeznaczone pod inwestycje. Jednocześnie tereny te powinny być w pierwszej kolejności
wyposażane w infrastrukturę techniczną, co prowadzi do sytuacji trudnych i konfliktowych, w
przypadku gdy równocześnie teren nieobjęty planem miejscowym jest zabudowywany na
podstawie decyzji o warunkach zabudowy, a tym samym pojawiają się na nim pilne potrzeby
dotyczące wyposażenia w infrastrukturę, np. budowy dróg. Gmina musi wówczas dokonywać
wyboru między realizacją obowiązków wynikających z planu miejscowego a koniecznością
zaspokajania bieżących potrzeb mieszkańców terenów zajętych pod zabudowę na podstawie
decyzji o warunkach zabudowy.
W ścisłym związku z zabudową na terenach nieprzygotowanych do inwestycji pozostaje
jeden z kluczowych problemów, a mianowicie: niepewność inwestycyjna, związana z
czasochłonnością i wielością procedur poprzedzających realizację inwestycji, których musi
dopełnić inwestor w przypadku braku planu miejscowego. Dodatkowo niepewność
inwestycyjną pogłębia fakt, iż lokalizowanie znacznej części inwestycji na podstawie decyzji
o warunkach zabudowy pozbawia inwestorów pewności co do rodzajów inwestycji
sąsiednich, często istotnie oddziałujących na możliwość prowadzenia dotychczasowej
działalności. Problem bezpieczeństwa inwestycyjnego dotyczy również obywateli kupujących
3