Rządowy projekt ustawy - Prawo działalności gospodarczej

Zawiadomienie powinno być dokonane co najmniej na 3 miesiące przed datą
zamknięcia oddziału. Ze względu na ochronę wierzycieli i bezpieczeństwa
obrotu gospodarczego jest wskazane wyznaczanie terminu krótszego niż
3 miesiące. Zawiadomienie będzie podlegało publikacji w Monitorze
Sądowym i Gospodarczym.
Dla oddziałów przedsiębiorstw zagranicznych z krajów trzecich
zaproponowano natomiast regulację, zgodnie z którą niezaspokojenie
wierzytelności jest przesłanką negatywną zamknięcia oddziału.
W zakresie oddziałów przedsiębiorców zagranicznych ustawa określająca
sposób ich powstania, działalności i zamknięcia ma charakter ustawy dla nich
ustrojowej. Obok zatem określenia zasad podejmowania działalności przez
przedsiębiorców zagranicznych określać musi sposób prowadzenia działalności
z wykorzystaniem oddziałów.
Obecny art. 92 SDG nakazuje odpowiednie zastosowanie do likwidacji
oddziału przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek
handlowych o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Regulacja
ta budzi w praktyce wątpliwości co do zakresu odpowiedniego zastosowania
(choćby już co do tego, czy jest potrzebna w takim przypadku forma aktu
notarialnego wymagana przepisami Kodeksu spółek handlowych), szczególnie
w odniesieniu do oddziałów z państw EOG. O ile bowiem można postawić
przedsiębiorcom zagranicznym spoza EOG wymóg klasycznej likwidacji
przedsiębiorstwa oddziału w związku z zamknięciem oddziału w RP, tj.
zawiadomienia o zamknięciu, przeprowadzenia likwidacji majątku w RP i
zaspokojenia wierzycieli, to stosowanie takich samych reguł dla oddziałów
przedsiębiorców w europejskim obszarze prawnym nie jest już dopuszczalne. Z
uwagi na treść jedenastej dyrektywy Rady z 21 grudnia 1989 r. dotyczącej
wymogów ujawniania informacji odnośnie do oddziałów utworzonych w
Państwie Członkowskim przez niektóre rodzaje spółek podlegające prawu
innego państwa dla takich podmiotów można natomiast uregulować same
zasady zamknięcia oddziału. Dla podmiotów z europejskiego obszaru
prawnego wyraźnie wskazano na konieczność zawiadomienia o zamknięciu

36 Dz. U. z 2013 r. poz. 1030, z późn. zm.
37 Dz. Urz. UE L 395 z 30.12.1989, str. 36, z późn. zm.
24

oddziału przez ujawnienie takiego zdarzenia w rejestrze, na trzy miesiące przed
złożeniem wniosku o wykreślenie oddziału z rejestru oraz zakończenia
działalności gospodarczej prowadzonej w RP w zakresie, w jakim prowadzenie
takiej działalności wymaga otwarcia oddziału (a obowiązek otwarcia oddziału
dla prowadzenia samej działalności gospodarczej w RP niewątpliwie istnieje w
zakresie, w jakim prowadzi się działalność gospodarczą na terytorium RP
wykraczającą poza czasową działalność wskazaną np. w ustawie z dnia
4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej. Zawiadomienie umożliwi ewentualnym krajowym wierzycielom,
którzy posiadają wymagalne wierzytelności, podjęcie kroków prawnych
jeszcze przed wykreśleniem oddziału. Wskazać należy przy tym, że
niewątpliwie zamknięcie oddziału powinno wiązać się z zaspokojeniem
wierzycieli/wierzytelności wymagalnych (wierzytelność wymagalna już z
samego faktu jej wymagalności, a nie tylko z faktu zamknięcia oddziału
powinna być zaspokojona), niemniej jednak jej niezaspokojenie nie jest
przesłanką negatywną zamknięcia oddziału przedsiębiorcy z europejskiego
obszaru prawnego. Osobną kwestią jest ewentualne sporządzanie bilansu
zamknięcia składanego przy wykreśleniu oddziału, jak też szczególne regulacje
dotyczące umów o pracę. Pamiętać należy przy tym, że oddział nie jest
osobnym podmiotem prawa, a jedynie emanacją przedsiębiorcy zagranicznego.
Dla oddziałów spoza europejskiego obszaru prawnego możliwe jest natomiast
wprowadzenie regulacji w większym stopniu chroniących podmioty krajowe,
tj. kontrahentów przedsiębiorców zagranicznych i w szczególności
pracowników, łącznie z możliwością zamknięcia oddziału po zaspokojeniu
krajowych wierzycieli.
Należy również zwrócić uwagę na konieczność zapewnienia zgodności tego
rozwiązania z pozostałymi zawartymi w projekcie, odnoszącymi się do
oddziałów przedsiębiorcy zagranicznego z przepisami unijnymi, w
szczególności jedenastej dyrektywy Rady z 21 grudnia 1989 r. dotyczącej
wymogów ujawniania informacji odnośnie do oddziałów utworzonych w

38 Dz. U. Nr 47, poz. 278, z późn. zm..
39 Choć obowiązek zaspokojenia wierzytelności wymagalnych, ale też i niewymagalnych, związanych z
działalnością oddziału możliwy jest dla oddziałów przedsiębiorców spoza tego obszaru.
25

Państwie Członkowskim przez niektóre rodzaje spółek podlegające prawu
innego państwa.
Wobec wydania rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/884 z dnia
8 czerwca 2015 r. ustanawiającego specyfikacje techniczne i procedury
niezbędne dla systemu integracji rejestrów ustanowionego dyrektywą
2009/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady rozpoczął bieg dwuletni
termin implementacji przewidziany w art. 5 ust. 2 tiret drugie dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/17/UE z dnia 13 czerwca 2012 r.
zmieniającej dyrektywę Rady 89/666/EWG i dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2005/56/WE i 2009/101/WE w zakresie integracji
rejestrów centralnych, rejestrów handlowych i rejestrów spółek, który upłynie
z dniem 8 czerwca 2017 r.,
b) zakres upoważnienia osoby ustanowionej przez przedsiębiorcę zagranicznego
do reprezentacji
W zakresie reprezentacji przedsiębiorcy zagranicznego przez osobę
ustanowioną do reprezentacji doregulowano normę odpowiadającą obecnemu
art. 87 SDG przez wyraźne wskazanie, iż osoba taka reprezentuje
przedsiębiorcę
zagranicznego
w
zakresie
wszystkich
czynności
podejmowanych w oddziale, bez względu na ewentualne ograniczenia
wskazane przy jej ustanowieniu, wraz z uprawnieniem do podejmowania
czynności w zakresie zgłaszania samego oddziału do rejestru (wraz ze
zmianami) oraz wszelkich czynności szczególnych wraz z czynnościami
dotyczącymi nieruchomości. Ograniczenia w wykonywaniu reprezentacji, tak
samo jak przy reprezentacji spółek czy też przy wykonywaniu prokury, mają
charakter wewnętrzny i powinno to być jednoznacznie wskazane. Umocowanie
reprezentanta przedsiębiorcy zagranicznego na zewnątrz powinno być
natomiast pełne, mieć ustawowo określony zakres i być na zewnątrz niezależne
od ewentualnych ograniczeń wewnętrznych.
Propozycja dookreślenia charakteru umocowania osoby upoważnionej w
oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego ma na celu
przyjęcie jednoznacznego rozwiązania, które obecnie nie jest możliwe ze
względu na niejednolite stanowisko doktryny i orzecznictwa.
26

5) Art. 33. Przedsiębiorcy zagraniczni
Pojęcie przedsiębiorcy zagranicznego zdefiniowano na wzór rozwiązania
przyjętego w SDG oraz:
1) utrzymano zasadę dotyczącą podejmowania działalności gospodarczej przez
osoby zagraniczne wskazane w art. 13 SDG z uwzględnieniem uzasadnionych
ograniczeń dopuszczonych na gruncie Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, takich jak:
porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne, zdrowie publiczne czy
bezwzględne wymogi dotyczące dobra ogólnego. Jednocześnie zmieniono
redakcję przepisów obecnego art. 13 SDG, tak aby nie było wątpliwości na
jakich zasadach działalność gospodarczą na terytorium RP mogą podejmować
przedsiębiorcy zagraniczni;
2) przeniesiono przepisy art. 9a i art. 9b SDG (uznanie certyfikatów, zaświadczeń
oraz gwarancji i ubezpieczeń udzielonych i wydanych w państwach
członkowskich UE).
Redakcja przepisów obecnego art. 13 SDG znacznie utrudnia określenie, na jakich
zasadach osoby zagraniczne mogą podejmować działalność gospodarczą na
terytorium RP. Tym samym było konieczne przygotowanie w tym zakresie
przepisów, które nie będą pozostawiały wątpliwości interpretacyjnych.
Należy pamiętać, że przedsiębiorcy zagraniczni mogą także wykonywać
działalność gospodarczą na terytorium RP w ramach instytucji tzw. czasowego
świadczenia usług, o której mowa w ustawie z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu
usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 56 i art. 57 Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy zagraniczni świadczący usługi
czasowo na terytorium RP nie podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru. Należy
rozgraniczyć sytuacje, w których konieczne jest do wykonywania działalności
gospodarczej w Rzeczypospolitej Polskiej założenie oddziału, od sytuacji, gdy
działalność ta jako czasowa nie wymaga zawiązania oddziału.
Przepisy art. 9a i art. 9b SDG wdrażają do polskiego porządku prawnego część
przepisów dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym i zobowiązują organy

40 Dz. Urz. UE C 326, z 26.10.2012, str. 1.
41 Dz. Urz. WE L 376 z 27.12.2006, str. 36.
27

administracji publicznej do uznania certyfikatów, zaświadczeń oraz gwarancji i
ubezpieczeń udzielonych i wydanych w państwach członkowskich UE. Przepisy te
stanowią podstawę prawną dla organów administracji publicznej do dokonania
oceny równoważności wymogów i jednocześnie obowiązek uznawania wymogów
spełnionych na terytorium innych państw członkowskich oraz uznawania
dokumentów potwierdzających spełnienie tych wymogów.
4. Rozdział 3. Załatwianie przez organy spraw z zakresu działalności gospodarczej
Projektowane przepisy mają na celu ułatwienie przedsiębiorcom załatwiania spraw
administracyjnych z zakresu działalności gospodarczej. Należy podkreślić, że
przedsiębiorcy w ramach wykonywanej działalności częściej niż inni obywatele
kontaktują się z różnymi organami administracji publicznej, a ich sprawy mają
charakter niekiedy bardzo złożony.
W rozdziale 3 PDG umieszczono przepisy regulujące istotne etapy procesu związanego
z załatwieniem sprawy przez przedsiębiorcę, zaczynając od dostarczania przez niego
dokumentów i informacji, terminów rozpatrywania wniosków i warunków udzielenia
tzw. „milczącej zgody”, przez zasady przyjmowania wniosków (wnioski niekompletne i
potwierdzania wpływu wniosków), a kończąc na nowych rozwiązaniach, takich jak
mediacja.
Proponowane rozwiązania uproszczą i przyspieszą postępowania, skutecznie
przyczyniając się do poprawy funkcjonowania przedsiębiorców, co będzie sprzyjało
rozwojowi gospodarki i tworzeniu nowych miejsc pracy.
Projektowane przepisy w znacznej mierze będą stanowić kontynuację rozwiązań
wprowadzonych do SDG przyjętych w ramach transpozycji dyrektywy 2006/123/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku
wewnętrznym.
1) Art. 35. Zakaz nakładania dodatkowych wymogów i żądania dokumentów w
formie oryginałów
Przejęta do PDG została norma art. 6 ust. 2 SDG, zgodnie z którą organ nie może
żądać ani uzależniać swojego rozstrzygnięcia od spełnienia przez przedsiębiorcę
warunków lub podania informacji nieprzewidzianych w przepisach prawa.
Ponadto przeniesione zostały przepisy z art. 6 ust. 3 SDG, na podstawie których
organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależnić swoich rozstrzygnięć
od przedłożenia dokumentów w formie oryginału, poświadczonej kopii lub
28