Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania

Druk nr 3664


Warszawa, 26 maja 2015 r.
SEJM

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VII kadencja




Pan

Radosław Sikorski

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej



Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:

- o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz
ustawy
o
wdrożeniu
niektórych
przepisów Unii Europejskiej w zakresie
równego traktowania.

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy panią poseł Wandę Nowicką.



(-) Maciej Banaszak; (-) Piotr Paweł Bauć; (-) Jan Cedzyński; (-) Anna
Grodzka;
(-) Tadeusz Iwiński; (-) Michał Kabaciński; (-) Ryszard
Kalisz;
(-) Witold Klepacz; (-) Krzysztof
Kłosowski; (-) Henryk
Kmiecik;
(-) Sławomir Kopyciński; (-) Łukasz Krupa; (-) Andrzej
Lewandowski; (-) Jacek Najder; (-) Grzegorz Napieralski; (-) Wanda
Nowicka;
(-) Zofia
Popiołek; (-) Andrzej Rozenek; (-) Marek
Stolarski; (-) Maciej Wydrzyński.
PROJEKT

USTAWA
z dnia … 2015 r.
o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów Unii
Europejskiej w zakresie równego traktowania

Art. 1. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553,
z późn. zm.)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 199 po §4 dodaje się § 5 w brzmieniu:
„§ 5 Tej samej karze podlega, kto w sytuacjach określonych w § 1 swoim
zachowaniem o charakterze seksualnym lub odnoszącym się do płci, które ma na celu
doprowadzenie lub doprowadza do naruszenia godności innej osoby, w szczególności poprzez
stworzenie zastraszającej, wrogiej, poniżającej atmosfery.”
Art. 2. W ustawie z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii
Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. z 2010 r. Nr 254, poz. 1700)
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 8 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„ 1. Zakazuje się nierównego traktowania osób fizycznych w szczególności ze względu
na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd,
niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną w zakresie:

1 Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i
Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z
2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z
2004 r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr
90, poz. 757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493 oraz z 2006 r. Nr
190, poz. 1409, Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648, z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850, Nr 124,
poz. 859, Nr 192, poz. 1378, z 2008 r. Nr 90, poz. 560, Nr 122, poz. 782, Nr 171, poz. 1056, Nr 173, poz.
1080, Nr 214, poz. 1344, z 2009 r. Nr 62, poz. 504, Nr 63, poz. 533, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr
190, poz. 1474, Nr 201, poz. 1540, Nr 206, poz. 1589, z 2010 r. Nr 7, poz. 46, Nr 40, poz. 227 i 229, Nr 98,
poz. 625 i 626, Nr 125, poz. 842, Nr 127, poz. 857, Nr 152, poz. 1018 i poz. 1021, Nr 182, poz. 1228, Nr 225,
poz. 1474, Nr 240, poz. 1602, z 2011 r. Nr 17, poz. 78, Nr 24, poz. 130. Nr 39, poz. 202, Nr 48, poz. 245, Nr
72, poz. 381, Nr 94, poz. 549, Nr 117, poz. 678, Nr 129, poz. 734, Nr 133, poz. 767, Nr 160, poz. 964, Nr 191,
poz. 1135, Nr 217, poz. 1280, Nr 233, poz. 1381, Nr 240, poz. 1431, z 2012 r. poz. 611, z 2013 r. poz. 849,
905, 1036, 1247, z 2014 r. poz. 538.


1
1) podejmowania kształcenia zawodowego, w tym dokształcania, doskonalenia,
przekwalifikowania zawodowego oraz praktyk zawodowych;
2) warunków podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, w
tym w szczególności w ramach stosunku pracy albo pracy na podstawie umowy
cywilnoprawnej;
3) przystępowania i działania w związkach zawodowych, organizacjach pracodawców oraz
samorządach zawodowych, a także korzystania z uprawnień przysługujących członkom
tych organizacji;
4) dostępu i warunków korzystania z instrumentów rynku pracy i usług rynku pracy
określonych w="http://10.1.2.26/lex/index.rpc#hiperlinkText.rpc?hiperlink=type=tresc:nro=Powszechny.1384456&full=1"z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy oferowanych przez instytucje rynku pracy oraz instrumentów rynku pracy i
usług rynku pracy oferowanych przez inne podmioty działające na rzecz zatrudnienia,
rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu.”
2) art. 13:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„ 1. Każdy wobec kogo zasada równego traktowania została naruszona, ma prawo do
odszkodowania lub zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej
na wskazany cel społeczny, lub też może żądać, ażeby osoba która dopuściła się naruszenia,
dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności żeby złożyła
oświadczenie w odpowiedniej treści i formie.”
b) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„ 1a. Osoba, wobec której naruszono zasadę równego traktowania ma prawo do
odszkodowania lub zadośćuczynienia w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie
za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.”

Art. 3. Do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie
niniejszej ustawy stosuje się przepisy tej ustawy.

Art. 4. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



2

UZASADNIENIE

1. Cel projektu.
Molestowanie seksualne, jak też wszelkie nierówne traktowanie jest zjawiskiem szeroko
komentowanym w nauce psychologii, socjologii i prawa. Zatem zjawisko to wymaga
holistycznego podejścia, uwzględniającego poczucie bezpieczeństwa pracowników
w miejscu pracy, godność jednostki, praw pracowniczych czy też spojrzenia na problem
z punktu widzenia zdrowia fizycznego i psychicznego.
Wysoce szkodliwy charakter zachowań sprawców naruszeń zasady równego traktowania
czy zachowań o charakterze seksualnym lub odnoszącym się do płci, a co za tym idzie
wysoce negatywnych następstw odnoszonych przez osoby pokrzywdzone spowodowały
konieczność powstania pełniejszej regulacji prawnej, służącej zabezpieczeniu w jak
najpełniejszym stopniu możliwości dochodzenia swoich roszczeń na drodze prawnej.
Przedstawiając wyżej wskazane zagadnienia należy również rozpatrywać
je z perspektywy uwrażliwionej na płeć. Kobiety znacznie częściej aniżeli mężczyźni
występują w roli osób poszkodowanych, bowiem płeć w znaczeniu społeczno-
kulturowym, nie zaś biologicznym jest determinantem omawianych zjawisk.
Biorąc pod uwagę powyższe, przy określaniu celu niniejszej ustawy należy wskazać
wprowadzenie zmian prawnych w zakresie ochrony przed nieprzestrzeganiem zasady
równego traktowania, mając na uwadze przede wszystkim ochronę przed molestowaniem
seksualnym jako formą dyskryminacji, które to znajdują odzwierciedlenie w ustawie
o wdrożeniu niektórych przepisów UE w zakresie równego traktowania, tzw. ustawie
równościowej. Ustawa ta znajduje zastosowanie m.in. co do tzw. zatrudnienia
niepracowniczego. Należy zaznaczyć, że najpopularniejszą formą zatrudnienia
niepracowniczego są umowy cywilnoprawne tj. umowa zlecenie i umowa o dzieło.
Ponadto, trzeba też wyróżnić umowę agencyjną, kontrakt menadżerski
czy samozatrudnienie. Zatrudnienie niepracownicze staje się coraz bardziej powszechne,
ponieważ w wielu sytuacjach bardziej odpowiada potrzebom rynku pracy niż tradycyjna
umowa o pracę bądź też coraz częściej zastępują tradycyjne umowy o pracę.

3
Projektodawcy poprzez proponowaną zmianę przepisów prawnych zgłaszają potrzebę
rozszerzenia katalogu roszczeń, z którymi może wystąpić osoba wobec której nastąpiło
naruszenie zasady równego traktowania, przy tym również zapewnić osobom
poszkodowanym prawo do zadośćuczynienia lub odszkodowania w wysokości nie niższej
niż minimalne wynagrodzenie (analogicznie jak ma to miejsce w art. 183d Kodeksu
pracy). Co najważniejsze proponowane zmiany w przepisie art. 13 ustawy o wdrożeniu
niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania zapewniają
możliwość szerszego dochodzenia roszczeń, w którym to dochodzeniu ciężar dowodu
spoczywać będzie na osobie, której zarzuca się naruszenie zasady równego traktowania,
po stronie osoby poszkodowanej leży jedynie uprawdopodobnienie naruszenia jej praw.
Dodatkowo projektodawcy proponują zmiany w materii prawa karnego leżące w zakresie
Kodeksu karnego, przewidujące kryminalizację czynu mającego charakter molestowania
seksualnego. W obecnej regulacji przyjmuje się, że przepis art. 199 k.k., dotyczy
zachowań, które określane są jako: molestowanie seksualne. Projektodawcy proponują
rozszerzenie wskazanego przepisu poprzez dodanie sformułowania, stanowiącego o tym,
że nadużywając stosunek zależności lub wykorzystując krytyczne położenie (z którą
to sytuacją mamy najczęściej do czynienia w miejscu pracy, choć należy tu zaznaczyć, że
wskazane zachowania nie zawsze wiążą się ze stosunkiem pracy, ponieważ stosunek
zależności może występować również w relacjach tj. lekarz – pacjent czy też nauczyciel –
pacjent) swoim zachowaniem o charakterze seksualnym lub zachowaniem odnoszącym
się do płci drugiej osoby, a które to zachowanie ma na celu doprowadzenie lub
doprowadza do naruszenia godności innej osoby, w szczególności poprzez stworzenie
zastraszającej, wrogiej, poniżającej atmosfery – osoba ta popełnia czyn zabroniony pod
groźbą kary pozbawienia wolności do lat 3. Istotne jest, że odpowiedzialność nastąpi nie
tylko wówczas, gdy osoba nadużywająca stosunku zależności lub krytycznego położenia
doprowadzi do naruszenia godności drugiej osoby (na skutek swojego zachowania się),
lecz również wówczas, gdy jej zachowanie będzie miało na celu naruszenie godności.
Wobec tego projektowany przepis ma na celu stworzenie odpowiedzialności karnej
za zachowania o charakterze seksualnym lub odnoszącym się do płci naruszające godność
drugiej osoby, a co za tym idzie zapewnienie pełniejszej ochrony osób pokrzywdzonych
takimi zrachowaniami na płaszczyźnie prawa karnego.


4