Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz niektórych innych ustaw

transgranicznych, ponieważ jest realizacją uprawnień państwa nadbrzeżnego
wynikających bezpośrednio z Konwencji o prawie morza, a jej obszar znajduje się
wewnątrz polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej.
Strefa przyległa zostanie ustanowiona w celu poprawy bezpieczeństwa państwa. Organy
upoważnione, na terytorium kraju, do kontroli przestrzegania na terytorium kraju
przepisów celnych, skarbowych, sanitarnych i imigracyjnych uzyskają możliwość
wszczęcia pościgu za obcym statkiem również poza obszarem morskiego terytorium
kraju. Zgodnie z Konwencją o prawie morza, pościg w obszarze strefy przyległej będzie
mógł być wszczęty, jeśli naruszenie przepisów materialnych nastąpiło na terytorium
kraju. Ponadto odpowiednie służby państwowe będą miały prawo zapobiegać w strefie
przyległej naruszaniu przepisów na morskim i lądowym obszarze kraju. Zgodnie z
obowiązującymi przepisami rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie oraz ściganie
sprawców naruszeń prawa celnego, skarbowego oraz przepisów imigracyjnych i
sanitarnych należy do zadań Służby Celnej i Straży Granicznej.
W związku z wykonywaniem przez Straż Graniczą zadań określonych w ustawie z dnia
12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 1402, z późn. zm.),
zwanej dalej „ustawą o Straży Granicznej” z zakresu prawa imigracyjnego (art. 1 ust. 2
i art. 14 ustawy o Straży Granicznej), prawa skarbowego (art. 1 ust. 2 ustawy o Straży
Granicznej) i prawa sanitarnego (art. 14 ustawy o Straży Granicznej) zaproponowano
wprowadzenie zmian w ustawie o Straży Granicznej (art. 2 projektu ustawy). W
zakresie zadań realizowanych przez Służbę Celną zaproponowano wprowadzenie zmian
w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1404, z
późn. zm.) w art. 8 projektu ustawy, w celu umożliwienia podejmowania działań w
strefie przyległej jednostkom pływającym Służby Celnej.
Norma zawarta w projektowanym art. 13b zmienianej ustawy ma charakter ogólny,
podczas gdy normy szczególne zawarte są w przepisach zmienianej ustawy o Straży
Granicznej oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej.
Projekt ustawy doprecyzowuje również procedury wydawania Pozwoleń oraz
Uzgodnień. Zmiana art. 23 ust. 1 Ustawy, stanowiącego podstawę prawną wydawania
Pozwolenia ma na celu doprecyzowanie kompetencji ministra właściwego ds.
gospodarki morskiej i dyrektorów urzędów morskich. Podział kompetencji w zakresie
wydawania Pozwoleń zależeć będzie od istnienia planów zagospodarowania
przestrzennego obszarów morskich i konieczności uzyskania pozwolenia na budowę.
4

Zgodnie z projektem Pozwolenie będzie wydawane dla inwestycji lokalizowanych w
obszarze wyłącznej strefy ekonomicznej, morza terytorialnego i morskich wód
wewnętrznych. Przyjęcie powyższego rozwiązania uprości i skróci procedurę uzyskania
Pozwolenia przez inwestora, w przypadku gdy nie będzie wymagane uzyskanie
pozwolenia na budowę.
Przyjęcie rozwiązania z art. 23 ust. 1c uprości i skróci procedurę uzyskania Pozwolenia
przez inwestora i pozostaje w zgodzie z art. 21 Kodeksu postępowania
administracyjnego dotyczącym właściwości miejscowej organu.
Rozwiązanie przyjęte w art. 23 ust. 2 w projekcie ustawy ma na celu doprecyzowanie
przedmiotu opinii. Pozwolenie jest wydawane po zaopiniowaniu wniosku inwestora. W
ramach opiniowania dodano ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej
(zarówno w art. 23, jak i 26 i 27).
Rozwiązanie przyjęte w art. 23 ust. 2b w projekcie ustawy przyspieszy procedurę
uzyskania Pozwolenia dla przedsięwzięć niewymagających pozwolenia na budowę.
Organy wskazane w art. 23 ust. 2, opierając się na odrębnych przepisach, powinny
wskazywać zagrożenia, o których mowa w ust. 3, lub szczegółowe wymagania wraz ze
wskazaniem podstawy prawnej.
Zmiany zaproponowane do art. 23 ust. 3 i 4 w projekcie ustawy mają na celu
uszczegółowienie zagrożeń, jakie może pociągnąć za sobą realizacja przedsięwzięcia
oraz uszczegółowienie warunków, jakie mogą być wskazane przez opiniujących
ministrów. Wśród przesłanek uzasadniających odmowę wydania pozwolenia wskazano
zagrożenie dla racjonalnej gospodarki złożami kopalin, w ramach której bierze się pod
uwagę również ocenę perspektywiczności geologicznej. Ponadto konieczne jest
wprowadzenie dodatkowego wskazania w art. 23 ust. 3 pkt 9 projektu ustawy, zgodnie z
którym odmawia się wydania Pozwolenia, jeżeli jego wydanie pociągnęłoby za sobą
zagrożenie dla realizacji funkcji podstawowej obszaru określonej w planie
zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w art. 37a. Powyższa regulacja
będzie miała również zastosowanie przy wydawaniu Uzgodnień.
Zmiana zaproponowana w art. 23 ust. 6a i 6b, tj. wydłużenie terminu na uzyskanie
pozwolenia na budowę z 6 do 8 lat, z możliwością wydłużenia o 2 lata, likwiduje
ryzyko utraty ważności Pozwolenia przed systemową możliwością udziału w aukcji
zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach
energii (Dz. U. poz. 478).
5

Na przełomie roku 2012 i 2013, kiedy były wydawane pierwsze Pozwolenia dla
morskich farm wiatrowych, zakładano, że system wsparcia energetyki odnawialnej,
zapewniającej także mechanizmy wsparcia dla morskich farm wiatrowych, zostanie
przyjęty do końca 2013 roku. Informacje o przewidywanym systemie wsparcia oraz
możliwościach przyłączeniowych do polskiej sieci elektroenergetycznej były podstawą
do wniesienia przez inwestorów opłat za zajęcie wyłącznej strefy ekonomicznej o
łącznej wartości przekraczającej 104 mln zł. Obowiązek wniesienia tej opłaty określa
art. 27b ust. 1 Ustawy.
W obowiązującym stanie prawnym podmiot, który uzyskał Pozwolenie, jest
zobowiązany do uzyskania w terminie 6 lat od dnia wydania Pozwolenia, decyzji o
pozwoleniu na budowę. Okres ten może zostać wydłużony przez organ wydający
Pozwolenie o kolejne 2 lata, o ile inwestor przedstawi stosowne informacje i dokumenty
potwierdzające wykonanie wszelkich czynności niezbędnych do uzyskania pozwolenia
na budowę. W odniesieniu do projektów morskich farm wiatrowych powyższy
mechanizm, w połączeniu z całkowitą zmianą warunków uzyskania wsparcia
określonego w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii,
powoduje zagrożenie wygaśnięcia ważności Pozwoleń przed realną możliwością
uzyskania pozwolenia na budowę. Z tego też względu projekt ustawy przewiduje
przedłużenie okresu, w jakim inwestor powinien uzyskać pozwolenie na budowę.
Zmiana zaproponowana w art. 23 ust. 6 dotyczy wydłużenia ważności Pozwolenia z
30 do 35 lat, co jest konsekwencją wydłużenia okresu przygotowania projektu przed
uzyskaniem pozwolenia na budowę. Przedłużenie terminu ważności pozwolenia będzie
dotyczyło również pozwoleń dla morskich farm wiatrowych, wydanych w okresie od 30
lipca 2011 r. do dnia wejścia w życie ustawy.
Konieczność uchylenia art. 23a wynika z konieczności wdrożenia Dyrektywy.
Propozycje zmiany art. 26 i 27 służą doprecyzowaniu procedur wydawania Uzgodnień
zarówno przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej, jak i przez
właściwych terytorialnie dyrektorów urzędów morskich. Zasady wydawania
powyższych decyzji będą przejrzyste i mniej uznaniowe. W dużej mierze regulacja
dotycząca układania i utrzymywania kabli i rurociągów będzie oparta na rozwiązaniach
dotyczących wydawania Pozwoleń.
Zmiana art. 27a stanowi konsekwencję wykreślenia art. 23a.
6

Projektowana zmiana art. 27b doprecyzuje obowiązek pobierania opłat za Pozwolenia
oraz Uzgodnienia. Zmiana spowoduje, że niemożliwe stanie się blokowanie przez
inwestorów akwenów morskich określonych w wydanych Pozwoleniach. W obecnym
brzmieniu wskazanego przepisu nie jest przewidziany żaden termin na dokonanie
przedmiotowej opłaty, mimo wystawienia wezwania do zapłaty. Na podstawie projektu
ustawy wprowadzony zostanie 14-dniowy termin, po którego upływie, w razie
niedokonania opłaty, organ wydający pozwolenie będzie uprawniony do stwierdzenia
utraty jego ważności, zgodnie z art. 27b ust. 1f Ustawy. Ponadto regulacja ta dotyczyć
będzie również procedury wydawania Pozwoleń i Uzgodnień z art. 26 i 27 Ustawy.
Zmiana zaproponowana w art. 27b ust. 3 reguluje kwestię uprawnień podmiotów, które
otrzymają Pozwolenia lub Uzgodnienia. Pozwolenie albo Uzgodnienie będzie
uprawniało do korzystania z obszaru morskiego wyłącznie do celów określonych w
Pozwoleniu albo Uzgodnieniu.
Proponowana zmiana w art. 27b ust. 4–6 ustawy ma na celu usunięcie negatywnych
skutków braku możliwości przenoszenia praw wynikających z Pozwoleń albo
Uzgodnień na inne podmioty. Ze względu na szczególny charakter regulacji konieczne
jest wprowadzenie przepisu umożliwiającego przeniesienie Pozwolenia, w drodze
decyzji administracyjnej, w przypadku połączenia, podziału lub przekształcenia spółek
prawa handlowego, zgodnie z przepisami ustawy – Kodeks spółek handlowych, na
rzecz innego podmiotu, jeżeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tym
pozwoleniu. Taki przepis zabezpiecza przed ewentualnym przenoszeniem Pozwoleń
bardzo szerokiemu kręgowi podmiotów. Ograniczy je bowiem do przypadków, w
których będzie ono dokonywane ze względu na połączenie, podział lub przekształcenie
spółek. Ze względu na specyfikę inwestycji z zakresu morskich farm wiatrowych
dopuszcza się także możliwość przeniesienia pozwolenia na układanie i utrzymywanie
podmorskich kabli i rurociągów na morskich wodach wewnętrznych i morzu
terytorialnym oraz uzgodnienia lokalizacji i sposobów utrzymywania kabli w wyłącznej
strefie ekonomicznej.
W projekcie ustawy wprowadzono przepis 27q dający kompetencje właściwemu
terytorialnie dyrektorowi urzędu morskiego do uzgodnienia decyzji o pozwoleniu na
budowę dla obiektów wznoszonych w polskich obszarach morskich, a w szczególności
poza granicami portów i przystani morskich, co stanowi uzupełnienie art. 37 ust. 3
Ustawy.
7

Projektowany przepis art. 27r stanowi usankcjonowanie stanu faktycznego. Nie
wszystkie prowadzone prace (działania) na wodzie związane są z zajęciem gruntu i
zawarciem umowy użyczenia zgodnie z art. 20 Prawa wodnego, dlatego wskazane jest,
aby właściwy terytorialnie dyrektor urzędu morskiego wydawał decyzje na czasowe
zajęcie obszaru morskich wód wewnętrznych lub morza terytorialnego. Decyzja ta
będzie wydawana dla działalności służących do uprawiania rekreacji, turystyki, sportów
wodnych lub w celu wykonania określonych prac lub robót budowlanych związanych z
realizacją inwestycji na danym akwenie, w określonym czasie, z zastrzeżeniem
spełnienia wymagań określonych w innych przepisach, m.in. w ustawie z dnia 7 lipca
1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409, z późn. zm.) – w zakresie
posiadania wymaganego pozwolenia na budowę, oraz w Prawie wodnym – w zakresie
zawarcia umowy użytkowania gruntów pokrytych wodą. Wydane decyzje na czasowe
zajęcie obszaru morskich wód wewnętrznych lub morza terytorialnego stanowić będą
informację dla administracji morskiej o planowanych działaniach na wodzie, co
pozytywnie wpłynie na poprawę bezpieczeństwa w tym obszarze.
Zmiana art. 30 Ustawy ma na celu ustalenie terminu, w którym po przeprowadzeniu
badań naukowych, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej będzie otrzymywał
wyniki badań i pomiarów. Organ nie będzie musiał wnioskować już o wyniki badań i
pomiarów. Od dnia wejścia w życie ustawy podmioty będą przekazywały wyniki badań,
po ich zakończeniu w terminie 6 miesięcy, bez konieczności występowania organu do
tych podmiotów, co zlikwiduje czasochłonne i zbędne procedury.
Projektowany przepis art. 30a umożliwia ministrowi właściwemu do spraw gospodarki
morskiej odmowę wydania pozwolenia na przeprowadzenie badań naukowych na
polskich obszarach morskich lub cofnięcie pozwolenia już wydanego, w przypadku gdy
podmiot, który występuje o takie pozwolenie nie dopełnił wcześniej obowiązków
określonych w art. 30, np. nie przedstawił wyników wcześniej prowadzonych badań.
Wprowadzenie w art. 31 ust. 1a do Ustawy ma na celu zobowiązanie podmiotów
polskich do przekazywania badań i pomiarów ministrowi właściwemu do spraw
gospodarki morskiej. W przypadku połowów prowadzonych w ramach badań
naukowych nadal stosowane będą przepisy o rybołówstwie morskim.
Dodanie ust. 3a w art. 35a nakłada na podmioty, które uzyskały pozwolenie na
przeszukanie wraku statku lub jego pozostałości, obowiązek niezwłocznego
poinformowania właściwego terytorialnie dyrektora urzędu morskiego o wykrytych
8