Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o języku polskim oraz ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych

10. Zakupy:
 sklepy;
 artykuły spożywcze;
 artykuły kosmetyczne;
 towary przemysłowe;
 informacja, promocja, reklama;
 miary, wagi, ilości;
 pieniądze;
 formy płatności (np. gotówka, karta kredytowa);
 sklepy i aukcje internetowe;
 reklamacje.
11. Żywność i napoje:
 dania, potrawy;
 napoje;
 naczynia i przybory kuchenne;
 nakrycia stołowe;
 lokale gastronomiczne;
 przepisy i zwyczaje kulinarne;
 dieta, sposób odżywiania się;
 żywność modyfikowana genetycznie.
12. Usługi:
 bank, poczta;
 biblioteka;
 punkty usługowe (np. fryzjer, krawiec, kosmetyczka, pralnia, zegarmistrz, stacja
benzynowa itp.);
 warsztaty (np. szewski, samochodowy);
 sala gimnastyczna, boisko, siłownia, sauna, gabinet kosmetyczny.
13. Miejsca:
 rodzaj, położenie i wielkość miejscowości;
 instytucje użyteczności publicznej;
 miejsca użyteczności publicznej;
 zabytki;
 atrakcje turystyczne.
14. rodowisko naturalne:
 rośliny;
 zwierzęta domowe, dzikie;
 elementy krajobrazu;
 pogoda, pory roku, klimat;
 klęski żywiołowe;
 zagadnienia i problemy ekologiczne.
15. Nauka i technika:
 rozwój nauki i techniki (np. komputeryzacja, motoryzacja, telekomunikacja);
 odkrycia i wynalazki;
 dyscypliny naukowe;
 badania naukowe.
16. Media:
 prasa;
 radio;
 telewizja;
- 109 -
 Internet;
 społeczna rola mediów.
17. Tradycje, zwyczaje, święta:
 święta religijne, państwowe i okolicznościowe;
 uroczystości rodzinne, państwowe i okolicznościowe;
 zwyczaje ogólnopolskie, regionalne, rodzinne.
18. Tematy ogólne:
 warunki, poziom i styl życia;
 życie kulturalne;
 wydarzenia polityczno-społeczne (polityka, ekonomia, religia, obyczaje itp.);
 problemy dyskusyjne: kara śmierci, eutanazja, klonowanie itp.;
 cudzoziemiec wśród Polaków - stereotypy;
 Polak wśród cudzoziemców - stereotypy.

14. OPIS KOMPźTźNCJI W J ZYKU POLSKIM JAKO OBCYM NA POZIOMIź
ZAAWANSOWANYM - C2

A. ROZUMIźNIź Zź SŁUCHU

Ogólny opis umiejętności
Zdający na poziomie C2 swobodnie rozumieją treść i intencje wszystkich rodzajów
wypowiedzi mówionych (zob. Katalogi A i 6), także nacechowanych stylistycznie
(zawierających idiomy, wyrażenia potoczne i regionalne). Rozumieją wypowiedzi
realizowane w naturalnym, indywidualnym, czasem bardzo szybkim tempie, często
w trudnych warunkach akustycznych (gdy jednocześnie mówi kilka osób, przeszkadza szum
i hałas w tle itp.).
Zdający rozumieją bez żadnych trudności treść polskich programów radiowych
i telewizyjnych oraz filmów. Bez kłopotów rozumieją wykłady, odczyty i prezentacje na
tematy ogólne, a także specjalistyczne.
Nagrania do zadań na tym poziomie znajomości języka są zawsze autentyczne (pochodzą
z radia, telewizji, filmów itp.).

Rodzaje tekstów:
 wypowiedzi w ramach intencjonalnych oraz tematycznych dialogów i polilogów
(np.: rozmowy telefoniczne, wywiady radiowe i telewizyjne, fragmenty filmów
fabularnych i seriali telewizyjnych, programy typu talk show, programy publicystyczne,
dyskusje, debaty);
 krótsze wypowiedzi ciągłe (np.: komunikaty radiowe, zapowiedzi, reklamy, ogłoszenia
podawane przez megafon, fragmenty programów radiowych i telewizyjnych);
 dłuższe teksty ciągłe (np.: wykłady, odczyty i prezentacje na tematy ogólne lub
popularno-naukowe,
przemówienia
okolicznościowe,
dzienniki,
wiadomości
i sprawozdania sportowe, reportaże, programy i filmy dokumentalne, komentarze do
aktualnych wydarzeń, konkursy i zagadki, seriale i filmy fabularne).

Role komunikacyjne:
 nieznajomy, znajomy;
 kolega, przyjaciel;
 członek rodziny;
 gość;
 podróżny, przewodnik;
- 110 -
 uczący, uczący się (uczeń);
 pracodawca, pracownik;
 przełożony, podwładny;
 klient, konsument;
 urzędnik, petent;
 kupujący, sprzedający;
 właściciel, wynajmujący;
 lekarz, pacjent;
 widz, czytelnik, słuchacz;
 kibic sportowy;
 uprawiający sport;
 kierowca, właściciel pojazdu;
 uczestnik wypadku drogowego, kolizji;
 świadek, poszkodowany, ofiara przestępstwa;
 uczestnik debaty/dyskusji;
 uczestnik negocjacji;
 uczestnik rozmowy telefonicznej.

B. POPRAWNO Ć żRAMATYCZNA Ogólny opis umiejętności
Zdający na poziomie C2 potrafią poprawnie stosować formy gramatyczne, obejmujące całą
gramatykę języka polskiego, w tym także formy rzadkie. Mając do wyboru kilka sposobów
syntaktycznego wyrażania tej samej informacji, umieją wybrać jeden z nich w zależności od
typu tworzonego tekstu (mówiony - pisany; nieoficjalny - oficjalny; prywatny - urzędowy;
prasowy - radiowy) i jego stylu. Zakres zagadnień gramatycznych precyzuje Lista zagadnień
gramatycznych dla poziomu C2. Obejmuje ona wszystkie formy gramatyczne i konstrukcje
składniowe występujące we współczesnym języku polskim, także takie, które pojawiają się w
nim rzadko.
Zdający posiadają również taką wiedzę deklaratywną, która pozwala im na poprawianie
tekstów zawierających błędne formy i konstrukcje.
Na tym poziomie poprawność gramatyczna stanowi osobną część egzaminu certyfikatowego.

Lista zagadnień gramatycznych dla poziomu C2
I. FLEKSJA Deklinacja
1. Odmiana rzeczowników (liczba pojedyncza i mnoga):
 odmiana rzeczowników rodzaju męskiego, np.: przerębel, żołądź, a także typu: aktorzyna;
 odmiana rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na -o, np.: dziadulo;
 odmiana rzeczowników własnych rodzaju męskiego, np.: Supra lś
 odmiana rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych na -a, np.: kuropatwa,
przerębla, a także typu: mie cina, kobiecina, szlachta, orchideaś
 odmiana rzeczowników rodzaju żeńskiego zakończonych na spółgłoskę, np.: gołoledź,
szadź, piszczel, cerkiewś
 odmiana rzeczowników własnych rodzaju żeńskiego, np.: Trzebieżś
 odmiana rzeczowników rodzaju nijakiego zakończonych na -o, np.: chomąto, a także typu:
powie cidło, brzusio, ciachoś
 odmiana rzeczowników rodzaju nijakiego zakończonych na -e, np.: sitowie;
 odmiana rzeczowników rodzaju nijakiego zakończonych na -ę, np.: pisklę, chłopięś
 odmiana rzeczowników własnych rodzaju nijakiego, np.: Wąbrzeźno.
2. Odmiana przymiotników , zaimków, liczebników .
3. Odmiana grup nominalnych, np.: zapomogi przyznane bezrobotnym.
4. Odmiana nazwisk polskich i obcych.
- 111 -
5. Ograniczenia w odmianie nazw pospolitych i nazw własnych we współczesnej
polszczyźnie, np.: Po dyskusji z minister edukacji narodowej, panią Nowak,
postanowili my poczekać z decyzją.

Koniugacja
1. Odmiana czasowników trudnych, np.: pluskać się, lgnąć, czcić, łgać, bó ć, jazgotać, ple ć.
2. Czasowniki z prefiksami nadającymi im szczególne znaczenie, np.: od-:

 przeciwieństwo tego, co nazywa czasownik podstawowy lub pochodny (zwykle
z prefiksem za-, przy-, u-), np.: odbarwić bluzęś
 oddzielnie, np.: odciąć gałąźś
 oddalenie od obiektu, np.: odbiec od matki;
 powtórzenie w odpowiedzi czynności wyrażonej przez czasownik podstawowy,
np.: odpłacić grzeczno ciąś
 powtórzenie czynności (często z doprowadzeniem do stanu pierwotnego),
np.: odgrzać krupnikś
 doprowadzenie do skutku czynności nazwanej przez czasownik podstawowy,
np.: odchorować tę włóczęgęś
 wykonanie czegoś według wzoru, np.: odrysować plan budynkuś
 usunięcie tego, co oznacza wyraz podstawowy, np.: od nieżyć drogiś
 czynność oficjalna, np.: od piewać hymn.

Tryby
1. Tryb oznajmujący :
 czas teraźniejszy, np.: łże, pluskają się, bielejeś
 czas przeszły czasowników niedokonanych i dokonanych, np.: ubodła, łgaliś
 czas przyszły prosty i złożony (forma bezokolicznikowa i rodzajowa), np. uczczą, będą
lgnąć/lgnęły/lgnęliś
2. Tryb rozkazujący , np.: Je li jeste winien, upokorz się przed nim. Nie łżyjcie nigdy więcej,
bo to się źle skończy.
3. Tryb przypuszczający, np.: zwiędłyby, pełzłby.
Strony
1. Strona czynna, np.: Sprawcę tej zbrodni powiesili. Profesor wydłuży czas zdawania
egzaminu.
2. Strona zwrotna, np.: Krowy bodą się na pastwisku.
3. Strona bierna, np.: Kierowcy zostali ostrzeżeni przed gołoledzią przez meteorologów.
Imiesłowy przymiotnikowe
1. Tworzenie i odmiana imiesłowów czynnych, np.: ssące, wiszczący.
2. Tworzenie i odmiana imiesłowów biernych, np.: rozdarta, dęty, lżony.
Imiesłowy przysłówkowe
1. Tworzenie i użycie imiesłowów współczesnych, np.: wyżymając, łżąc.
2. Tworzenie i użycie imiesłowów uprzednich, np.: uplótłszy, wyłgawszy się.
Formy bezosobowe
1. Formy bezosobowe z zaimkiem zwrotnym sięę, np.: parzy się, plotło się.
2. Formy bezosobowe zakończone na -no, -to, -ono, -ano, np.: podeptano, rozpostarto, dęto.

II. SŁOWOTWÓRSTWO
Stopniowanie:
 przymiotników i przysłówków.
Derywacja:
- 112 -
 rzeczowników odczasownikowych (nazwy czynności), np.: wlec - wleczenie, mleć -
mielenie;
 rzeczowników od przymiotników, np.: martwy - martwota/martwica;
 rzeczowników od czasowników, np.: chlupotać - chlupot;
 przymiotników od czasowników, np.: łamać - łamliwy, karać - karalny;
 rzeczowników złożonych, np.: łamać głowę - łamigłówkaś
 nazw wykonawców czynności od czasowników, np.: truć - truciciel;
 nazw miejsc od czasowników, np.: kuć - kuźniaś
 nazwy narzędzi, np.: lutować - lutownica;
 rzeczowników od wyrażeń przyimkowych, np.: za + piec = zapiecek, nad + burta =
nadburcie;
 przymiotników od rzeczowników, np.: ziemia - ziemski/ziemny/ziemistyś szkło -
szklany/szklisty;
 przymiotników złożonych, np.: sięgać + niebo = niebosiężny, dwa i pół + rok =
dwuipółrocznyś
 przysłówków od przymiotników, np.: dżdżysty - dżdżysto.

III. SKŁAŹNIA

Żunkcje przypadków
1. Mianownik
 jako podmiot, np.: Dlaczego hrabiostwo przygarnęli te sieroty? Pani ambasador
zgodziła się z decyzją konsulatu.
 jako orzecznik, np.: Stryjostwo zostali ograbieni ze wszystkiego.
2. Źopełniacz
 jako określenie rzeczownika:
- bez przyimka, np.: Choroba niemowlęcia zakłóciła ich plany na ten tydzień.
- z przyimkiem, np.: Ich powrót do Polski nie był łatwy.
 jako określenie czasownika:
- zaprzeczonego, np.: Premier nie zaakceptował tych nowych propozycji.
- z rekcją dopełniaczową, np.: Harcerze wypatrywali zacisznego zakątka na obozowisko.
- wyrażające różne okoliczności, np.: Ze wzruszenia nie mógł mówić. Łgał bez
skrupułów.
 jako podmiot, np.: Na otwarciu nowego odcinka kolei zabrakło minister
Nowakowskiej.
3. Celownik
 jako określenie rzeczownika, np.: Odsłonięto obelisk ku pamięci ofiar powodzi.
 jako określenie czasownika:
- bez przyimka, np.: Rodzina pobłażała najmłodszemu dziecku.
- z przyimkiem, np.: Zgromadzeni opowiedzieli się przeciw zdymisjonowaniu ministra
zdrowia.
4. Biernik
 jako określenie rzeczownika, np.: Pasowanie na rycerza było wielkim wydarzeniem na
dworze królewskim.
 jako określenie czasownika:
- bez przyimka, np.: W czasie oblężenia napotkali niespodziewanie opór przeciwnika.
- z przyimkiem, np.: Studenci nie mają odwagi upomnieć się o zapomogę.
 wyrażający różne stosunki znaczeniowe, np.: Włoski kolarz wysunął się na czoło peletonu.

5. Narzędnik
- 113 -