Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich

– 5 –
3e. Wiodący zakład ubezpieczeń jest obowiązany do rozliczenia się z kwoty
otrzymanej dotacji z pozostałymi zakładami ubezpieczeń. Rozliczenie następuje
w proporcji wynikającej z zasad udziału tych zakładów ubezpieczeń w ochronie
ubezpieczeniowej i wypłacie odszkodowań za szkody, określonych
w porozumieniu koasekuracyjnym.
3f. W przypadku, o którym mowa w ust. 3b, do zwrotu dotacji są
zobowiązane solidarnie zakłady ubezpieczeń, które zawarły porozumienie
koasekuracyjne.”,
d)
po ust. 4 dodaje się ust. 4a i 4b w brzmieniu:
„4a. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany rozliczyć otrzymaną dotację oraz
złożyć ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa sprawozdanie rzeczowo-
-finansowe z realizacji wypłat producentom rolnym odszkodowań z tytułu szkód
spowodowanych przez suszę.
4b. Do wiodącego zakładu ubezpieczeń stosuje się przepis ust. 4a.”,
e)
ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Minister właściwy do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw instytucji finansowych oraz ministrem właściwym do spraw
finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób rozliczania dotacji,
w tym wzór dokumentu, na którym dokonuje się jej rozliczenia, oraz tryb składania
i wzór sprawozdania, o którym mowa w ust. 4a, mając na uwadze zapewnienie
prawidłowego rozliczenia dotacji oraz kierując się potrzebą ujednolicenia
dokumentów stosowanych do jej rozliczania.”;
7)
w art. 10c:
a)
ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Rolnik w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 1307/2013,
zwany dalej „rolnikiem”, który uzyskał płatności bezpośrednie w rozumieniu
przepisów o płatnościach w ramach systemu wsparcia bezpośredniego, jest
obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia obowiązkowego upraw, o których
mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez
powódź, suszę, grad, ujemne skutki przezimowania lub przymrozki wiosenne.”,
b) w ust. 4:
–
uchyla się pkt 1,
– 6 –
–
pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) powódź, suszę, grad i przymrozki wiosenne – po upływie 14 dni od dnia
zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego;”.
Art. 2. Przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 10b ust. 5 ustawy wymienionej
w art. 1 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie art. 10b ust. 5 tej ustawy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak
niż przez 9 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
UZASADNIENIE

Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich ma na celu:
1) uwzględnienie w przepisach ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich:
a) zmian w zasadach udzielania pomocy publicznej określonych w wytycznych
Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz
na obszarach wiejskich w latach 2014-2020 (Dz. Urz. UE C 204 z 01.07.2014) –
w zakresie pomocy na opłacenie składek ubezpieczeniowych,
b) przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013
z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego przepisy dotyczące płatności
bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach
wspólnej polityki rolnej oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE)
nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 (Dz. Urz. UE L 347
z 20.12.2013, str. 608) – w zakresie definicji działalności rolniczej oraz definicji
rolnika;
2) zapewnienie producentom owoców i warzyw dostępu do ubezpieczeń z dopłatami
z budżetu państwa do składek ubezpieczenia w przypadku stosowania przez zakłady
ubezpieczeń stawek taryfowych w wysokościach wyższych niż 6% sumy
ubezpieczenia upraw, a tym samym zwiększenie ochrony ubezpieczeniowej upraw
rolnych;
3) zmianę treści upoważnienia dla ministra właściwego do spraw rolnictwa do
określenia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych
oraz ministrem właściwym do spraw finansów publicznych sposobu rozliczania
dotacji, w tym wzoru dokumentu, na którym zakłady ubezpieczeń będą dokonywały
rozliczeń dotacji oraz trybu składania i wzoru sprawozdania rzeczowo-finansowego
– co usprawni system rozliczeń otrzymanych przez zakłady ubezpieczeń dotacji na
pokrycie części odszkodowań wypłaconych producentom rolnym z tytułu szkód
spowodowanych przez suszę oraz umożliwi ujednolicenie formy przekazywanych
sprawozdań i rozliczeń dotacji;
4) skrócenie z 30 do 14 dni terminu, od którego następuje odpowiedzialność zakładu
ubezpieczeń po zawarciu umowy obowiązkowego ubezpieczenia upraw rolnych od
ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez powódź i suszę;
5) umożliwienie zawierania umów ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich z grupą zakładów ubezpieczeń współpracujących na podstawie
porozumienia koasekuracyjnego.
W ustawie o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich proponuje się
wprowadzenie definicji producenta rolnego prowadzącego działalność rolniczą,
obowiązującą przy ubieganiu się o dopłaty bezpośrednie. Ze względu na to, że działki
rolne, na które przyznawane są dopłaty bezpośrednie, poddawane są 100% kontroli
administracyjnej dokonywanej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa, łączna powierzchnia tych działek będzie stanowiła odniesienie do
powierzchni użytków rolnych, na których prowadzone uprawy powinny podlegać
w 50% ubezpieczeniu obowiązkowemu.
Nadanie nowego brzmienia w art. 5 ust. 2 ma na celu objęcie ochroną ubezpieczeniową
szerszej grupy producentów rolnych. Dopłaty będą przysługiwały producentom rolnym
w wysokości do 65% składki z tytułu ubezpieczenia upraw, w przypadku określenia
przez zakłady ubezpieczeń stawek taryfowych ubezpieczenia nieprzekraczających:
1) 3,5% sumy ubezpieczenia upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku jarego, rzepiku,
ziemniaków lub buraków cukrowych;
2) 5% sumy ubezpieczenia upraw rzepaku ozimego, warzyw gruntowych, chmielu,
tytoniu, drzew i krzewów owocowych, truskawek lub roślin strączkowych.
W przypadku przekroczenia stawki taryfowej ubezpieczenia stanowiącej odpowiednio
3,5% i 5% sumy ubezpieczenia, ale nie więcej niż 6% sumy ubezpieczenia dopłaty do
składek producentów rolnych będą stosowane do wysokości odpowiednio 3,5% lub 5%
sumy ubezpieczenia, z wyjątkiem przypadków przekroczenia stawki taryfowej
stanowiącej podstawę wyliczenia składki ubezpieczenia upraw drzew i krzewów
owocowych oraz warzyw gruntowych. W przypadku ustalenia składki ubezpieczenia
upraw warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych z zastosowaniem stawki
taryfowej przekraczającej 6% sumy ubezpieczenia dopłaty do składek producentów
rolnych będą stosowane do wysokości 5% sumy ubezpieczenia, natomiast pozostałą
część składki w całości zapłaci rolnik. Wprowadzenie powyższego przepisu ma na celu
zwiększenie ochrony ubezpieczeniowej tych upraw rolnych, a tym samym zmniejszenie
2

ryzyka produkcji owoców i warzyw. Produkcja owoców w Polsce systematycznie
rośnie od 1,7 mln ton w 2007 r. do 3,9 mln ton w 2013 r., przy wzrastającej
powierzchni upraw owoców z 409,9 tys. ha w 2009 r. do 426,0 tys. ha w 2013 r.
tys. ha. Coroczna produkcja warzyw w Polsce utrzymuje się na poziomie ok. 5,4 mln
ton na powierzchni ponad 180 tys. ha.
Natomiast ubezpieczeniu w 2013 r. podlegało zaledwie ok. 11 tys. ha upraw drzew
i krzewów owocowych oraz ok. 12 tys. ha warzyw gruntowych. Barierą
w ubezpieczeniu upraw drzew i krzewów owocowych oraz warzyw gruntowych jest
cena umów ubezpieczenia, których przekroczenie 6% sumy ubezpieczenia dotychczas
eliminowało z pomocy państwa w formie dopłat do składek ubezpieczenia.
W związku z powyższym, w przypadku zawarcia umowy ubezpieczenia całość składki
z tego tytułu producenci owoców i warzyw muszą opłacić ze środków własnych, gdyż
nie przysługuje im dopłata z budżetu państwa. Zatem producenci owoców i warzyw nie
mogą korzystać z możliwości dopłat z budżetu państwa do składek, w przeciwieństwie
do producentów rolnych uprawiających inne uprawy, w przypadku których stawki
taryfowe są oferowane przez zakłady ubezpieczeń poniżej progu 6% sumy
ubezpieczenia.
Mając powyższe na uwadze, w celu umożliwienia producentom rolnym zajmującym się
uprawą warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych dostępu do dopłat
z budżetu państwa do składek ubezpieczenia, proponuje się w projekcie ustawy
uwolnienie stawek taryfowych dla tej grupy upraw.
W trakcie prac nad projektem ustawy Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
proponowało zastosowanie powyższego mechanizmu do wszystkich rodzajów upraw
i gatunków zwierząt wymienionych w ustawie, jednakże w trakcie konsultacji
społecznych propozycja ta nie znalazła poparcia organizacji rolniczych, które wyraziły
sprzeciw wobec rezygnacji z maksymalnej 6% stawki taryfowej w odniesieniu do
innych upraw niż uprawy warzyw gruntowych oraz drzew i krzewów owocowych.
Organizacje te opowiedziały się za utrzymaniem przepisu art. 5 ust. 2b, uzależniającego
możliwość stosowania dopłat do składek ubezpieczenia upraw zbóż, kukurydzy,
rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub
roślin strączkowych od ustalenia przez zakłady ubezpieczeń stawki taryfowej tych
upraw w wysokości nieprzekraczającej 6% sumy ubezpieczenia. Zdaniem Krajowej
Rady Izb Rolniczych zapobiegnie to zawyżaniu stawek taryfowych ubezpieczenia tych
3