Rządowy projekt ustawy o Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych

– 15 –
3. Uprawnienia organów podatkowych określone w ustawie, o której mowa w art. 8
ust. 3, przysługują:
1)
dyrektorowi oddziału terenowego Agencji jako organowi pierwszej instancji;
2)
Prezesowi Agencji jako organowi odwoławczemu od decyzji dyrektora oddziału
terenowego Agencji.
Art. 18. Na potrzeby realizacji przez Agencję zadań w ramach Funduszu są
udostępniane następujące informacje:
1)
z Krajowego Rejestru Sądowego utworzonego ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 r.
o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1203 oraz z 2014 r. poz. 1161,
1306 i 1924) – wykazy podmiotów, których przedmiot działalności został określony
w art. 12 ust. 1 pkt 2, obejmujące:
a)
nazwę lub firmę, pod którą działa podmiot,
b)
oznaczenie formy prawnej podmiotu,
c)
siedzibę i adres podmiotu,
d)
numer identyfikacji podatkowej (NIP) podmiotu;
2)
z rejestru zakładów, które produkują lub wprowadzają do obrotu żywność pochodzenia
niezwierzęcego i wprowadzają do obrotu produkty pochodzenia zwierzęcego,
nieobjętych urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej utworzonego ustawą
z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r.
Nr 136, poz. 914, z późn. zm.)) – wykazy podmiotów, których przedmiot działalności
został określony w art. 12 ust. 1 pkt 2, obejmujące:
a)
imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres tego
podmiotu,
b)
w przypadku osoby fizycznej – numer ewidencyjny powszechnego elektronicznego
systemu ewidencji ludności (PESEL), jeżeli numer taki został nadany,
c)
numer identyfikacji podatkowej (NIP) podmiotu.
Art. 19. 1. Kto:
1)
nie przekazuje wykazu producentów rolnych, którym nie zapłacono za zbyte produkty
rolne, obejmującego kwoty należności netto za zbyte produkty rolne, w terminie
określonym w art. 14 ust. 1 lub 2,

5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 182, poz. 1228
i Nr 230, poz. 1511, z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 122, poz. 696 i Nr 171, poz. 1016 oraz z 2014 r.
poz. 1662 i 1722.
– 16 –
2)
nie informuje producentów rolnych, ujętych w wykazach, o których mowa w art. 14
ust. 1 i 2, o przekazaniu tych wykazów w terminie określonym w art. 14 ust. 4
– podlega karze pieniężnej w wysokości 60 zł za każdy dzień opóźnienia, lecz nie więcej
niż 10 000 zł.
2. Kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji, Prezes Agencji.
3. Egzekucja nałożonych kar pieniężnych następuje w trybie przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.
4. Kary pieniężne stanowią dochód Funduszu i są wpłacane na Fundusz w terminie
14 dni od dnia, w którym decyzja o nałożeniu kary stała się ostateczna.
Art. 20. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.)) w art. 21 w ust. 1 po pkt 47d dodaje się pkt 47e
w brzmieniu:
„47e) kwoty wypłaconych rekompensat na podstawie ustawy z dnia … 2015 r.
o Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych (Dz. U.
poz. ….);”.
Art. 21. 1. Rok finansowy Funduszu w 2015 r. trwa od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.
2. Plan finansowy Funduszu na 2015 r. uchwala się do dnia 1 października 2015 r.
Art. 22. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2015 r.


6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2012 r. poz. 362, 440, 596,
769, 1278, 1342, 1448, 1529 i 1540, z 2013 r. poz. 21, 888, 985, 1036, 1287, 1304, 1387 i 1717 oraz
z 2014 r. poz. 223, 312, 567, 598, 773, 915, 1052, 1328, 1563, 1644, 1662 i 1863.

UZASADNIENIE
Celem projektowanej ustawy o Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów
Rolniczych jest stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym
stabilizację dochodów z prowadzonej przez nich działalności rolniczej w przypadku
znacznego ich obniżenia lub w przypadku braku możliwości uzyskania zapłaty za zbyte
produkty rolne od podmiotu, który stał się niewypłacalny.
Producenci rolni zbywają wyprodukowane przez siebie produkty rolne na rzecz
podmiotów prowadzących działalność w zakresie skupu, uboju lub przetwórstwa
produktów rolnych na podstawie umów, w tym umów kontraktacji, uregulowanych
w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121,
z późn. zm.). Zgodnie z Kodeksem cywilnym przez umowę kontraktacji producent
rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość
produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty
odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone
świadczenie dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek
spełnienia takiego świadczenia. Umowy kontraktacji, podobnie jak inne umowy
przenoszące prawo własności, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, są
umowami cywilnoprawnymi, zawieranymi przez strony dobrowolnie oraz
kształtowanymi w ramach obowiązujących przepisów prawa, w sposób przez strony
uzgodniony.
W projekcie ustawy proponuje się utworzenie Funduszu Wzajemnej Pomocy
w Stabilizacji Dochodów Rolniczych, zwanego dalej „Funduszem”, a także
uregulowanie zasad jego finansowania. Ze środków Funduszu będą wypłacane
rekompensaty producentom rolnym, zbywającym swoje produkty rolne, w przypadku:
1) obniżenia dochodu w gospodarstwie rolnym, rybackim lub dziale specjalnym
produkcji rolnej powyżej 30% w stosunku do średniego rocznego dochodu
z ostatnich trzech lat lub trzech lat w ramach ostatnich pięciu lat, z wyłączeniem
wartości najwyższej i najniższej, przy czym przy obliczaniu średniego rocznego
dochodu nie będzie uwzględniany dochód z roku, którego dotyczy wniosek
o przyznanie rekompensaty. Spadek dochodów skutkujący wypłatą rekompensat
z Funduszu może być spowodowany:

a) skutkami niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, których ryzyko wystąpienia
nie obejmuje ubezpieczenie obowiązkowe na podstawie ustawy z dnia 7 lipca
2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U.
Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.), tj. spowodowanych przez powódź, suszę, grad,
ujemne skutki przezimowania lub przymrozki wiosenne, i które pogarszają
warunki prowadzenia działalności rolniczej,
b) wprowadzeniem środków związanych z zagrożeniem wystąpienia lub
wystąpienia chorób zakaźnych zwierząt lub chorób roślin,
c) spadkiem cen produktów rolnych uzyskiwanych przez producenta rolnego,
d) wystąpieniem niezależnych od producentów rolnych ograniczeń w handlu
międzynarodowym,
2) braku zapłaty od podmiotu prowadzącego działalność w zakresie skupu, uboju lub
przetwórstwa produktów rolnych za zbyte produkty rolne.
Według Spisu Rolnego z 2010 r. liczba gospodarstw rolnych w Polsce wynosi
2 278 000, w tym gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 1 ha – 1 583 000.
Natomiast powierzchnia upraw rolnych wynosiła 13 976 tys. ha, w tym zasiewy i sady –
10 510 tys. ha oraz trwałe użytki zielone – 3 141 tys. ha. Pogłowie poszczególnych
gatunków zwierząt gospodarskich wynosi: bydła – 5 761 tys. szt. (6 282 tys. szt. wg
stanu na 31.12.2013 r.), świń – 15 278 tys. szt. (12 749 tys. szt. wg stanu na
31.12.2013 r.), owiec – 268 tys. szt. (237 tys. szt. wg stanu na 31.12.2013 r.), koni
– 264 tys. szt., kóz – 117 tys. szt. (37 tys. szt. wg stanu na 31.12.2013 r.), królików
– 632 tys. szt. oraz drobiu – 176 488 tys. szt.
Znaczący spadek dochodów następuje na skutek ograniczeń w działalności rolniczej
wprowadzonych w ramach działań podejmowanych w związku z zagrożeniem
wystąpienia lub wystąpieniem chorób roślin i zwierząt. Przykładem tego może być
notyfikowany w roku 2014 Komisji Europejskiej oraz zgłoszony do organizacji
międzynarodowych przypadek afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików w Polsce.
Na określonych obszarach wprowadzone zostały zakazy i nakazy mające na celu
m.in. zabezpieczenie znajdujących się na tych obszarach gospodarstw utrzymujących
świnie przed rozprzestrzenianiem się wirusa ASF. Unijne przepisy związane ze
zwalczaniem zakaźnych chorób zwierząt lub roślin są bardzo restrykcyjne. Zostały one
zaimplementowane do prawa polskiego, w tym w ustawie z dnia 11 marca 2004 r.
2
o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U.
z 2008 r. Nr 213, poz. 1342, z późn. zm.) oraz ustawie z dnia 18 grudnia 2003 r.
o ochronie roślin (Dz. U. z 2014 r. poz. 621, z późn. zm.). Wyżej wymieniona ustawa
o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt przewiduje
możliwość wydania, stosownie do sytuacji, rozporządzeń oraz rozporządzeń – aktów
prawa miejscowego powiatowych lekarzy weterynarii lub wojewodów,
wprowadzających szereg zakazów i nakazów, których skutkiem są straty ekonomiczne
w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej, w których
prowadzi się produkcję zwierzęcą.
Straty poniesione w produkcji zwierzęcej i roślinnej wskutek wystąpienia chorób
powinny być producentom rolnym zrekompensowane, gdyż powoduje je czynnik
niezależny od producenta rolnego.
Czynnikiem znaczących spadków dochodów producentów rolnych są spadki cen
rynkowych produktów rolnych. Obserwowany brak powiązań producentów rolnych
z giełdami rynkowymi uniemożliwia ubezpieczenie transakcji, a tym samym
praktycznie uniemożliwia zabezpieczenie się rolników od wystąpienia ryzyka spadku
cen produktów rolnych. Dla producenta rolnego o ryzyku cen w danym czasie przede
wszystkim będzie przesądzała zmienność cen skupu przy danych cenach płaconych za
nabywane nakłady. Producent rolny nie decyduje bowiem o wysokości cen skupu
swoich produktów rolnych. Ceny nie wynikają z kosztów produkcji, lecz są cenami
równowagi rynkowej, co oznacza, iż to producent rolny musi dostosować koszty do cen.
Naturą rynku rolnego jest zmienność i wahania cen oraz zmienność podaży i popytu.
Niektóre zmienności i wahania cen są uwarunkowane sezonowo, przyrodniczym
charakterem (w wyniku wystąpienia nieprzewidzianych zjawisk) albo też
koniunkturalnie.
Kolejną przyczyną obniżenia dochodów producentów rolnych może być również
nieregulowanie należności przez podmioty skupujące produkty rolne.
W celu wzmocnienia możliwości prawnych otrzymywania przez rolników zapłaty za
sprzedane produkty rolne w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów
i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) zawarto przepisy, zgodnie
z którymi zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę
3